عمره: تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جز ویکی سازی |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''عُمره''' مجموعه‌ای از اعمال است مانند مناسک [[حج]] که در زیارت [[کعبه]] انجام می‌شود. انجام‌دادن عمره درصورت وجود شرایطش، یک بار در عمر، [[واجب]] و بیشتر از آن [[مستحب]] است. عمره دو قِسم دارد: [[عمره تمتع|عمره تَمَتُّع]] و [[عمره مفرده|عمره مُفرَده]]. عمره تمتع بخشی از اعمال حج است و در [[ماه‌های حج]] انجام می‌شود. | '''عُمره''' مجموعه‌ای از اعمال است مانند مناسک [[حج]] که در [[زیارت]] [[کعبه]] انجام می‌شود. انجام‌دادن عمره درصورت وجود شرایطش، یک بار در عمر، [[واجب]] و بیشتر از آن [[مستحب]] است. عمره دو قِسم دارد: [[عمره تمتع|عمره تَمَتُّع]] و [[عمره مفرده|عمره مُفرَده]]. عمره تمتع بخشی از اعمال حج است و در [[ماه‌های حج]] انجام می‌شود. | ||
عمره مانند حج، با چهار شرطِ [[عقل]]، [[بلوغ]]، آزادبودن (برده‌نبودن) و [[استطاعت]] واجب می‌شود. [[احرام|اِحرام]]، [[طواف]]، [[نماز طواف]]، [[سعی بین صفا و مروه]] و [[تقصیر]] از مناسک عمره‌اند. عمره مفرده و عمره تمتع در برخی مناسک با هم تفاوت دارند. | عمره مانند حج، با چهار شرطِ [[عقل]]، [[بلوغ]]، آزادبودن (برده‌نبودن) و [[استطاعت]] واجب می‌شود. [[احرام|اِحرام]]، [[طواف]]، [[نماز طواف]]، [[سعی بین صفا و مروه]] و [[تقصیر]] از مناسک عمره‌اند. عمره مفرده و عمره تمتع در برخی مناسک با هم تفاوت دارند. | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
==حکم فقهی== | ==حکم فقهی== | ||
[[فتوا|به‌فتوای]] | [[فتوا|به‌فتوای]] [[فقیه]]ان، انجام‌دادن عمره، مانند [[حج]]، بر هر مسلمانی که شرایطش را داشته باشد، یک بار در طول عمر، [[واجب]] است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۴؛ نجفی، جواهرالکلام، بیروت، ج۲۰، ص۴۴۱.</ref> وجوب عمره از نوعِ [[واجب فوری]] است.<ref>محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۷.</ref> انجام‌دادن عمره بیش از یک بار، [[مستحب]] است.<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۲۹۷؛ گروه پژوهش بعثه مقام معظم رهبری، منتخب مناسک حج، ۱۴۲۶ق، ص۵۹.</ref> | ||
[[صاحب‌جواهر]] نوشته است که [[فقیه|فقیهان]] بر واجب‌بودن عمره [[اجماع|اِجماع]] دارند.<ref>نجفی، جواهرالکلام، بیروت، ج۲۰، ص۴۴۱.</ref> به‌گفته وی وجوب عمره هم در [[حدیث|احادیث]] و هم در [[قرآن]] بیان شده است که از آن میان، [[آیه]] ۱۹۶ [[سوره بقره]] است: «و برای خدا حجّ و عمره را به‌پایان رسانید.»<ref>نجفی، جواهرالکلام، بیروت، ج۲۰، ص۴۴۱.</ref> | [[صاحب‌جواهر]] نوشته است که [[فقیه|فقیهان]] بر واجب‌بودن عمره [[اجماع|اِجماع]] دارند.<ref>نجفی، جواهرالکلام، بیروت، ج۲۰، ص۴۴۱.</ref> به‌گفته وی وجوب عمره هم در [[حدیث|احادیث]] و هم در [[قرآن]] بیان شده است که از آن میان، [[آیه]] ۱۹۶ [[سوره بقره]] است: «و برای خدا حجّ و عمره را به‌پایان رسانید.»<ref>نجفی، جواهرالکلام، بیروت، ج۲۰، ص۴۴۱.</ref> | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
* در عمره مفرده بعد از موارد فوق، [[طواف نساء]] و [[نماز طواف نساء]] هم باید انجام شود. | * در عمره مفرده بعد از موارد فوق، [[طواف نساء]] و [[نماز طواف نساء]] هم باید انجام شود. | ||
* احرام در عمره تمتع تنها در ماه‌های مخصوص حج ([[شوال]]، [[ذی القعده]]، [[ذی‌الحجه]]) انجام می‌شود، ولی در عمره مفرده منحصر به زمان خاصی نیست. | * احرام در عمره تمتع تنها در ماه‌های مخصوص حج ([[شوال]]، [[ذی القعده]]، [[ذی‌الحجه]]) انجام می‌شود، ولی در عمره مفرده منحصر به زمان خاصی نیست. | ||
* در عمره مفرده، می‌توان به‌جای تقصیر (چیدن مقداری از مو یا ناخن) عمل [[حلق]] (تراشیدن سر) را انجام داد؛ اما در عمره تمتع فقط باید تقصیر انجام داد.<ref>محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۵و۲۷۶.</ref> | * در عمره مفرده، می‌توان به‌جای [[تقصیر]] (چیدن مقداری از مو یا ناخن) عمل [[حلق]] (تراشیدن سر) را انجام داد؛ اما در عمره تمتع فقط باید تقصیر انجام داد.<ref>محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۵و۲۷۶.</ref> | ||
* میقات عمره تمتع الزاماً یکى از [[میقات|مواقیت]] پنج‌گانه است؛ اما میقات عمره مفرده، علاوه‌بر مواقیت پنج‌گانه می‌تواند «اَدنَى‌الحِلّ» (نزدیک ترین محل در خارج از [[حرم]]) باشد.<ref> مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۸.</ref> | * میقات عمره تمتع الزاماً یکى از [[میقات|مواقیت]] پنج‌گانه است؛ اما میقات عمره مفرده، علاوه‌بر مواقیت پنج‌گانه می‌تواند «اَدنَى‌الحِلّ» (نزدیک ترین محل در خارج از [[حرم]]) باشد.<ref> مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۸.</ref> | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==اصطلاح‌شناسیِ عمره== | ==اصطلاح‌شناسیِ عمره== | ||
عُمرةالاسلام، عمره تَحَلُّل یا فَوات، عمره مَبتوله، عمره قِران و عمره اِفراد ازجمله اصطلاحات درباره عمره‌اند که توضیحشان در زیر می‌آید: | عُمرةالاسلام، عمره تَحَلُّل یا فَوات، عمره مَبتوله، عمره قِران و عمره اِفراد ازجمله اصطلاحات درباره عمره‌اند که توضیحشان در زیر می‌آید: | ||
* '''عمرةالاسلام''': عمرهٔ بار اول را که به‌خودی‌خود واجب است، عمرةالاسلام می‌گویند. این عمره در مقابل عمره [[مستحب]] و همچنین عمره‌ای قرار دارد که با [[نذر]] و مانند آن واجب می‌شود.<ref> مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۰.</ref> | * '''عمرةالاسلام''': عمرهٔ بار اول را که به‌خودی‌خود [[واجب]] است، عمرةالاسلام می‌گویند. این عمره در مقابل عمره [[مستحب]] و همچنین عمره‌ای قرار دارد که با [[نذر]] و مانند آن واجب می‌شود.<ref> مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۰.</ref> | ||
* '''عمره تَحَلِّل یا فَوات''': عمره‌ای است که در آن [[حج|حج‌گزار]] پس از [[احرام|احرام‌بستن]] بنابه علتی نمی‌تواند، [[حج|حجش]] را تمام کند. برای همین، انجام‌دادن اعمال حج از عهده او برداشته می‌شود و باید با گزاردن این عمره از احرام خارج شود.<ref> مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۰.</ref> | * '''عمره تَحَلِّل یا فَوات''': عمره‌ای است که در آن [[حج|حج‌گزار]] پس از [[احرام|احرام‌بستن]] بنابه علتی نمی‌تواند، [[حج|حجش]] را تمام کند. برای همین، انجام‌دادن اعمال حج از عهده او برداشته می‌شود و باید با گزاردن این عمره از احرام خارج شود.<ref> مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۰.</ref> | ||
* '''عمره مَبتوله''': نام دیگر عمره مفرده است. به‌علت آنکه عمره مفرده جدا از اعمال حج است، به آن مبتوله (بریده‌شده) می‌گویند.<ref> مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۵.</ref> | * '''عمره مَبتوله''': نام دیگر عمره مفرده است. به‌علت آنکه عمره مفرده جدا از اعمال حج است، به آن مبتوله (بریده‌شده) می‌گویند.<ref> مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۵.</ref> | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* حر | * [[حر عاملی]]، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، قم، مؤسسه آل‌البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق. | ||
* شهید | * [[شهید اول]]، محمد بن مکی العاملی، الدروس الشرعیه فی الفقه الامامیه، قم، نشر اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۷ق. | ||
* شیخ | * [[شیخ طوسی]]، محمد بن حسن، المبسوط فی الفقه الامامیه، تحقیق و تصحیح سیدمحمدتقی کشفی، تهران، المکتبة المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه، چاپ سوم، ۱۳۸۷ق. | ||
* گروه پژوهش بعثه مقام معظم رهبری، منتخب مناسک حج، تهران، نشر مشعر، چاپ دوم، ۱۴۲۶ق. | * گروه پژوهش بعثه مقام معظم رهبری، منتخب مناسک حج، تهران، نشر مشعر، چاپ دوم، ۱۴۲۶ق. | ||
* محقق | * [[محقق حلی]]، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تحقیق و تصحیح عبدالحسین محمدعلی بقال، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق. | ||
* محمودی، محمدرضا، مناسک حج مطابق با فتاوای امام خمینی و مراجع معظم تقلید، تهران، نشر مشعر، چاپ چهارم، ۱۳۸۷ش. | * محمودی، محمدرضا، مناسک حج مطابق با فتاوای امام خمینی و مراجع معظم تقلید، تهران، نشر مشعر، چاپ چهارم، ۱۳۸۷ش. | ||
* مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم‌السّلام، قم، مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى، چاپ اول، ۱۳۹۲ش. | * مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم‌السّلام، قم، مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى، چاپ اول، ۱۳۹۲ش. | ||
نسخهٔ ۲۲ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۲۰
عُمره مجموعه‌ای از اعمال است مانند مناسک حج که در زیارت کعبه انجام می‌شود. انجام‌دادن عمره درصورت وجود شرایطش، یک بار در عمر، واجب و بیشتر از آن مستحب است. عمره دو قِسم دارد: عمره تَمَتُّع و عمره مُفرَده. عمره تمتع بخشی از اعمال حج است و در ماه‌های حج انجام می‌شود.
عمره مانند حج، با چهار شرطِ عقل، بلوغ، آزادبودن (برده‌نبودن) و استطاعت واجب می‌شود. اِحرام، طواف، نماز طواف، سعی بین صفا و مروه و تقصیر از مناسک عمره‌اند. عمره مفرده و عمره تمتع در برخی مناسک با هم تفاوت دارند.
برپایه احادیث، عمرهٔ ماه رجب، از عمره دیگر ماه‌ها بافضیلت‌تر است.
تعریف فقهی و اقسام
عُمره به اعمال شرعی خاصی گفته می‌شود که در مکه و میقات[۱] به‌منظور زیارت خانه خدا انجام می‌شود.[۲] عمره به دو نوعِ عمره تَمَتُّع و عمره مُفرَده تقسیم می‌شود.[۳]
عمره تمتع، عمره‌ای است که همراه با حج تمتع انجام می‌شود و از اجزای آن است.[۴] عمره مفرده هم به عمره‌ای می‌گویند که به‌صورت جدا از حج انجام می‌شود.[۵]
حکم فقهی
به‌فتوای فقیهان، انجام‌دادن عمره، مانند حج، بر هر مسلمانی که شرایطش را داشته باشد، یک بار در طول عمر، واجب است.[۶] وجوب عمره از نوعِ واجب فوری است.[۷] انجام‌دادن عمره بیش از یک بار، مستحب است.[۸]
صاحب‌جواهر نوشته است که فقیهان بر واجب‌بودن عمره اِجماع دارند.[۹] به‌گفته وی وجوب عمره هم در احادیث و هم در قرآن بیان شده است که از آن میان، آیه ۱۹۶ سوره بقره است: «و برای خدا حجّ و عمره را به‌پایان رسانید.»[۱۰]
بر کسی که حج تَمَتُّع انجام داده که همراه آن عمره تمتع نیز انجام می‌شود، واجب نیست که عمره مفرده هم انجام دهد.[۱۱]
شرایط وجوب عمره
شرایط وجوب عمره، مانند شرایط وجوب حج است؛[۱۲] یعنی عمره زمانی واجب می‌شود که انسانْ عاقل، بالغ و آزاد باشد (برده نباشد)، و همچنین استطاعت داشته باشد.[۱۳] استطاعت یعنی برخورداری از توانایی جسمی و مالی، داشتن زمان کافی و بازبودن مسیر.[۱۴]
مناسک عمره
عمره مُفرَده و عمره تَمَتُّع در برخی مناسک مشترک‌‌اند و در برخی دیگر با هم تفاوت دارند. در هر دو عمره به‌ترتیب این اعمال انجام می‌شوند: اِحرام، طواف، نماز طواف، سعی بین صفا و مروه و تقصیر.[۱۵] تفاوت‌های آنها هم به‌شرح زیر است:
- در عمره مفرده بعد از موارد فوق، طواف نساء و نماز طواف نساء هم باید انجام شود.
- احرام در عمره تمتع تنها در ماه‌های مخصوص حج (شوال، ذی القعده، ذی‌الحجه) انجام می‌شود، ولی در عمره مفرده منحصر به زمان خاصی نیست.
- در عمره مفرده، می‌توان به‌جای تقصیر (چیدن مقداری از مو یا ناخن) عمل حلق (تراشیدن سر) را انجام داد؛ اما در عمره تمتع فقط باید تقصیر انجام داد.[۱۶]
- میقات عمره تمتع الزاماً یکى از مواقیت پنج‌گانه است؛ اما میقات عمره مفرده، علاوه‌بر مواقیت پنج‌گانه می‌تواند «اَدنَى‌الحِلّ» (نزدیک ترین محل در خارج از حرم) باشد.[۱۷]
عمره ماه رجب
به‌گفته فقیهان، عمرهٔ ماه رجب نسبت به عمره در دیگر ماه‌ها فضیلت بیشتری دارد.[۱۸] روایاتی هم در این زمینه نقل شده است؛ ازجمله در وسایل‌الشیعه، به‌نقل از پیامبر(ص) و امام صادق(ع) آمده است که بافضیلت‌ترین عمره، عمرهٔ ماه رجب است.[۱۹]
اصطلاح‌شناسیِ عمره
عُمرةالاسلام، عمره تَحَلُّل یا فَوات، عمره مَبتوله، عمره قِران و عمره اِفراد ازجمله اصطلاحات درباره عمره‌اند که توضیحشان در زیر می‌آید:
- عمرةالاسلام: عمرهٔ بار اول را که به‌خودی‌خود واجب است، عمرةالاسلام می‌گویند. این عمره در مقابل عمره مستحب و همچنین عمره‌ای قرار دارد که با نذر و مانند آن واجب می‌شود.[۲۰]
- عمره تَحَلِّل یا فَوات: عمره‌ای است که در آن حج‌گزار پس از احرام‌بستن بنابه علتی نمی‌تواند، حجش را تمام کند. برای همین، انجام‌دادن اعمال حج از عهده او برداشته می‌شود و باید با گزاردن این عمره از احرام خارج شود.[۲۱]
- عمره مَبتوله: نام دیگر عمره مفرده است. به‌علت آنکه عمره مفرده جدا از اعمال حج است، به آن مبتوله (بریده‌شده) می‌گویند.[۲۲]
- عمره قِران عمره کسی ست که وظیفه‌اش حج قِران است.[۲۳]
- عمره اِفراد به عمره کسی می‌گویند که باید حج اِفراد انجام دهد.[۲۴]
پانویس
الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود
منابع
- حر عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، قم، مؤسسه آل‌البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
- شهید اول، محمد بن مکی العاملی، الدروس الشرعیه فی الفقه الامامیه، قم، نشر اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۷ق.
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، المبسوط فی الفقه الامامیه، تحقیق و تصحیح سیدمحمدتقی کشفی، تهران، المکتبة المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه، چاپ سوم، ۱۳۸۷ق.
- گروه پژوهش بعثه مقام معظم رهبری، منتخب مناسک حج، تهران، نشر مشعر، چاپ دوم، ۱۴۲۶ق.
- محقق حلی، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تحقیق و تصحیح عبدالحسین محمدعلی بقال، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق.
- محمودی، محمدرضا، مناسک حج مطابق با فتاوای امام خمینی و مراجع معظم تقلید، تهران، نشر مشعر، چاپ چهارم، ۱۳۸۷ش.
- مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم‌السّلام، قم، مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى، چاپ اول، ۱۳۹۲ش.
- نجفى، محمدحسن، جواهر الكلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.
| اقسام |
|  | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| محرمات احرام | |||||||
| مراحل اعمال |
| ||||||
| زمانها | |||||||
| مکانها |
| ||||||
| مرتبط | حج ناتمام امام حسین(ع) • فاجعه منا (۱۳۹۴) • سوره حج • فهرست کتابهای درباره حج • سقایة الحاج • عمرة القضاء • حج خونین • استلام حجر • آیه سقایة الحاج • دانشنامه حج و حرمین شریفین • متعة الحج • روحانی کاروان • امیر الحاج • مراسم برائت از مشرکین • حجة الوداع • تعظیم شعائر • بعثه حج • آیه حج • آیه ۲ سوره مائده | ||||||
- ↑ نجفی، جواهرالکلام، بیروت، ج۲۰، ص۴۴۱.
- ↑ شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۲۹۶؛ نجفی، جواهرالکلام، بیروت، ج۲۰، ص۴۴۱.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۷۹.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۱.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۵.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۴؛ نجفی، جواهرالکلام، بیروت، ج۲۰، ص۴۴۱.
- ↑ محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۷.
- ↑ شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۲۹۷؛ گروه پژوهش بعثه مقام معظم رهبری، منتخب مناسک حج، ۱۴۲۶ق، ص۵۹.
- ↑ نجفی، جواهرالکلام، بیروت، ج۲۰، ص۴۴۱.
- ↑ نجفی، جواهرالکلام، بیروت، ج۲۰، ص۴۴۱.
- ↑ نجفی، جواهرالکلام، بیروت، ج۲۰، ص۴۴۹.
- ↑ محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۴.
- ↑ محمودی، مناسک حج، ۱۳۸۷ش، ص۲۰.
- ↑ گروه پژوهش بعثه مقام معظم رهبری، منتخب مناسک حج، ۱۴۲۶ق، ص۲۱.
- ↑ محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۵.
- ↑ محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۵و۲۷۶.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۸.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به شهید اول، الدروس الشرعیه، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۳۷؛ محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۶.
- ↑ حر عاملی، وسایل‌الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۴، ص۳۰۲.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۰.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۰.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۵.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۵.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۵.