دعای سی و هشتم صحیفه سجادیه

دعای سی و هشتم صحیفه سجادیه

نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری
اطلاعات دعا و زیارت
موضوع	پوزش‌خواهی از خدا به دلیل کوتاهی در ادای حقوق مردم، شرایط توبه واقعی
مأثور/غیرمأثور	مأثور
صادره از	امام سجاد(ع)
راوی	متوکل بن هارون
منابع شیعی	صحیفه سجادیه
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین

دعای سی و هشتم صحیفه سجادیه از دعاهای مأثور از امام سجاد(ع) که برای پوزش از کوتاهی در ادای حقوق مردم و آزادی از آتش جهنم آن را می‌خواند. در این دعا بابت سپاس‌گزاری نکردن در برابر احسان دیگران، دفاع نکردن از بنده‌ای که در حضور انسان به او ستم شده، برتری ندادن نیازمندانی که درخواست کمک داشتند بر خود، نپوشاندن عیب‌های بندگان، نپذیرفتن عذرخواهی دیگران و نیز ادا نکردن حقوق مردم عذرخواهی شده است.

دعای سی و هشتم در شرح‌های صحیفه سجادیه همچون شهود و شناخت اثر حسن ممدوحی کرمانشاهی به زبان فارسی و در کتاب ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی به زبان عربی شرح شده است.

آموزه‌ها

امام سجاد (ع) در دعای سی و هشتم صحیفه سجادیه، از خدا به‌دلیل کوتاهی در ادای حق‌الناس پوزش خواسته و درخواست آمرزش دارد و به برخی نکات دربارهٔ روابط اجتماعی سالم اشاره می‌کند.

آموزه‌های این دعا به شرح ذیل است:

• لزوم دفاع از ستمدیده و مظلوم
• لزوم سپاس‌گزاری از نیکی‌کنندگان
• اهمیت پذیرش عذرخواهی دیگران
• حرام بودن افشای اسرار برادران دینی
• لزوم نهی از منکر در مجلس گناه
• تعلل نکردن در ادای حق دیگران
• عذر خواهی واقعی از گناه، پند گرفتن از آن و عدم تکرار است
• لزوم برآورده کردن درخواست دیگران
• درخواست پشیمانی از گناهان ولغزش‌ها
• درخواست تصمیم جدی بر ترک گناهان
• درخواست توبه ای که مایه محبوبیت درپیشگاه الهی شود
• درخواست ایجاد حالت تنفر از گناه پس از توبه
• خداوند دوستدار توبه کنندگان است
• توبه پشیمانی از گناهان گذشته و مقابله با گناهان پیش‌رو است.

شرح‌ها

دعای سی و هشتم در شرح‌های صحیفه سجادیه از جمله در کتاب شهود و شناخت اثر محمدحسن ممدوحی کرمانشاهی و شرح و ترجمه صحیفه سجادیه اثر سید احمد فهری به زبان فارسی شرح شده است.

دعای سی و هشتم صحیفه سجادیه همچنین در کتاب ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی، فی ظلال الصحیفه السجادیه اثر محمدجواد مغنیه، ریاض العارفین تألیف محمد بن محمد دارابی و آفاق الروح نوشته سید محمدحسین فضل‌الله به زبان عربی شرح شده است. واژه‌های این دعا هم در شرح‌های لغوی مانند تعلیقات علی الصحیفه السجادیه اثر فیض کاشانی و شرح الصحیفه السجادیه نوشته عزالدین جزائری توضیح داده شده است.

متن و ترجمه دعای سی و هشتم صحیفه سجادیه

وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي الِاعْتِذَارِ مِنْ تَبِعَاتِ الْعِبَادِ وَ مِنَ التَّقْصِيرِ فِي حُقُوقِهِمْ وَ فِي فَكَاكِ رَقَبَتِهِ مِنَ النَّارِ

دعاى آن حضرت است در پوزش از مظلمه‌‌ى بندگان و كوتاهى در حقوق‌شان و درخواست آزادى از آتش

اللَّهُمَّ إِنِّي أَعْتَذِرُ إِلَيْكَ مِنْ مَظْلُومٍ ظُلِمَ بِحَضْرَتِي فَلَمْ أَنْصُرْهُ، وَ مِنْ مَعْرُوفٍ أُسْدِيَ إِلَيَّ فَلَمْ أَشْكُرْهُ، وَ مِنْ مُسِي‏ءٍ اعْتَذَرَ إِلَيَّ فَلَمْ أَعْذِرْهُ، وَ مِنْ ذِي فَاقَةٍ سَأَلَنِي فَلَمْ أُوثِرْهُ، وَ مِنْ حَقِّ ذِي حَقٍّ لَزِمَنِي لِمُؤْمِنٍ فَلَمْ أُوَفِّرْهُ، وَ مِنْ عَيْبِ مُؤْمِنٍ ظَهَرَ لِي فَلَمْ أَسْتُرْهُ، وَ مِنْ كُلِّ إِثْمٍ عَرَضَ لِي فَلَمْ أَهْجُرْهُ.

خدایا! از تو پوزش می‌خواهم دربارهٔ ستم‌دیده‌ای که در حضور من به او ستم شد و من یاریش ندادم؛ و از احسانی که نسبت به من شده و سپاسش را به جا نیاوردم؛ و از بدکننده‌ای که از من پوزش خواسته و من پوزش او را نپذیرفتم؛ و از نیازمندی که از من درخواست کرده و من او را بر خود برتری ندادم؛ و از حقّ مؤمن صاحب حقّی که بر عهده‌ام بوده و آن را نپرداخته‌ام؛ و از عیب مؤمنی که برای من آشکار شده و آن را نپوشانده‌ام؛ و از هر گناهی که برایم پیش آمده و از آن دوری نکردم.

أَعْتَذِرُ إِلَيْكَ -يَا إِلَهِي- مِنْهُنَّ وَ مِنْ نَظَائِرِهِنَّ اعْتِذَارَ نَدَامَةٍ يَكُونُ وَاعِظاً لِمَا بَيْنَ يَدَيَّ مِنْ أَشْبَاهِهِنَّ.

ای خدای من! از همه این‌ها و از آنچه مانند این‌هاست، با دلی آکنده از پشیمانی پوزش می‌خواهم؛ پوزشی که مرا در برابر پیش‌آمدهایی نظیر آن‌ها بازدارد.

فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلْ نَدَامَتِي عَلَى مَا وَقَعْتُ فِيهِ مِنَ الزَّلَّاتِ، وَ عَزْمِي عَلَى تَرْكِ مَا يَعْرِضُ لِي مِنَ السَّيِّئَاتِ، تَوْبَةً تُوجِبُ لِي مَحَبَّتَكَ، يَا مُحِبَّ التَّوَّابِينَ.

پس بر محمّد و آلش درود فرست و پشیمانی‌ام را از لغزش‌هایی که گرفتارشان شدم و عزمم را بر ترک گناهانی که برایم پیش می‌آید، توبه قرار ده؛ توبه‌ای که برایم موجب عشق تو گردد، ای دوست‌دار توبه‌کنندگان!

پیوند به بیرون

• متن و صوت دعای سی و هشتم صحیفه سجادیه