دعای بیست و هشتم صحیفه سجادیه

دعای بیست و هشتم صحیفه سجادیه

نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری
اطلاعات دعا و زیارت
موضوع	دعا هنگام پناه بردن بر خدا
مأثور/غیرمأثور	مأثور
صادره از	امام سجاد(ع)
راوی	متوکل بن هارون
منابع شیعی	صحیفه سجادیه
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین

دعای بیست و هشتم صحیفه سجادیه از دعا‌های مأثور از امام سجاد(ع) است که به هنگام راز و نیاز و پناه بردن به خدا خوانده می‌شود. حضرت سجاد(ع) در این دعا، حاجت خواستن از غیرخدا را نتیجه گمراهی عقل دانسته و بر درس گرفتن از اشتباهات دیگران تأکید می‌کند. همچنین با اشاره به ویژگی‌های مخصوص خدا از جمله وحدانیت، دل بریدن از غیرخدا را برای رسیدن به خدا لازم می‌داند و خدا را رواکننده حاجات معرفی می‌کند.

دعای بیست و هشتم در شرح‌های صحیفه سجادیه همچون شهود و شناخت اثر حسن ممدوحی کرمانشاهی به زبان فارسی و در کتاب ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی به زبان عربی شرح شده است.

آموزه‌ها

موضوع اصلی دعای بیست و هشتم صحیفه سجادیه، دعا در هنگام راز و نياز با خدا و پناه بردن به او است. این دعا تجلى‌گاه متواضعانه‌ترین ارتباط بنده با خدا دانسته شده است همچنین گفته شده اين دعا، نشان از شناخت ژرف امام سجاد(ع) از خدا و هستى دارد و به طور غيرمستقيم آن چه را كه بايد دعاكننده در زمينه شناخت خدا، به آن آراسته باشد، آموزش مى‌دهد. آموزه‌های این دعا به شرح ذیل است:

• خالص شدن با بریدن از غیر برای رسیدن به خدا
• روی آوردن به خدا با تمام وجود
• قطع امید از کسی که خودش نیازمند به دیگری است.
• ناامیدی از احسان غیر خدا
• حاجت خواستن نیازمند از نیازمند نتیجه گمراهی عقل و سبک رأیی
• خوار شدن کسانی که طلب عزّت از غیر خدا دارند.
• فقر و نیازمندی نتیجه درخواست ثروت از غیر خدا
• خواری و پستی نتیجه طلب بزرگی از غیرخدا
• لزوم درس گرفتن از اشتباهات دیگران
• انتخاب راه درست نتیجه عبرت گرفتن از اقبال کنندگان به غیر خدا
• خدا رواکننده حاجت حاجت‌مندان
• امیدی جز به درگاه خداوند نیست.
• ویژگی‌های مخصوص خدا: وحدانیت، قائم بودن به قدرت، بی‌نیازی و برتری
• شمول رحمت الهی بر همه موجودات
• برخی از تفاوت های خداوند با مخلوقات
• خدا بالاتر از داشتن شبیه‌ و همانند

شرح‌ها

دعای بیست و هشتم در شرح‌های صحیفه سجادیه از جمله شهود و شناخت اثر محمدحسن ممدوحی کرمانشاهی و شرح و ترجمه صحیفه سجادیه اثر سید احمد فهری به زبان فارسی شرح شده است.

دعای بیست و هشتم صحیفه سجادیه همچنین در کتاب‌هایی مانند ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی، فی ظلال الصحیفه السجادیه اثر محمدجواد مغنیه، ریاض العارفین تألیف محمد بن محمد دارابی و آفاق الروح نوشته سید محمدحسین فضل‌الله به زبان عربی شرح شده است. واژه‌های این دعا هم در شرح‌های لغوی مانند تعلیقات علی الصحیفه السجادیه اثر فیض کاشانی و شرح الصحیفه السجادیه نوشته عزالدین جزائری توضیح داده شده است.

متن و ترجمه دعای بیست و هشتم صحیفه سجادیه

وَکانَ مِنْ دُعَائِهِ علیه‌السلام مُتَفَزِّعاً إِلَی اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ

دعای آن حضرت است هنگامی که به خدای عزوجل پناه می‌برد

اللَّهُمَّ إِنِّی أَخْلَصْتُ بِانْقِطَاعِی إِلَیک

خدایا! بر بریدنم از غیر و پیوستنم به تو، خود را خالص و پاک کردم.

وَ أَقْبَلْتُ بِکلِّی عَلَیک

و با تمام وجودم به حضرتت روی آوردم.

وَ صَرَفْتُ وَجْهِی عَمَّنْ یحْتَاجُ إِلَی رِفْدِک

و از کسی که نیازمند عطای توست قطع امید کردم.

وَ قَلَبْتُ مَسْأَلَتِی عَمَّنْ لَمْ یسْتَغْنِ عَنْ فَضْلِک

و درخواستم را از آن‌که از احسان تو بی‌نیاز نیست، برگرداندم.

وَ رَأَیتُ أَنَّ طَلَبَ الْمُحْتَاجِ إِلَی الْمُحْتَاجِ سَفَهٌ مِنْ رَأْیهِ وَ ضَلَّةٌ مِنْ عَقْلِهِ.

و دیدم که حاجت خواستن نیازمند از نیازمند، نتیجهٔ سبکی رأی و گمراهی عقل اوست.

فَکمْ قَدْ رَأَیتُ -یا إِلَهِی- مِنْ أُنَاسٍ طَلَبُوا الْعِزَّ بِغَیرِک فَذَلُّوا، وَ رَامُوا الثَّرْوَةَ مِنْ سِوَاک فَافْتَقَرُوا، وَ حَاوَلُوا الارْتِفَاعَ فَاتَّضَعُوا،

ای خدای من! چه بسیار انسان‌ها دیدم که با تکیه به غیر تو، عزّت خواستند ولی خوار شدند؛ و از غیر تو درخواست ثروت کردند، اما به تهی‌دستی نشستند؛ و آهنگ بلندی کردند، ولی پست شدند.

فَصَحَّ بِمُعَاینَةِ أَمْثَالِهِمْ حَازِمٌ وَفَّقَهُ اعْتِبَارُهُ، وَ أَرْشَدَهُ إِلَی طَرِیقِ صَوَابِهِ اخْتِیارُهُ.

پس دوراندیشی دوراندیش با دیدن امثال این سبک‌مغزان که بنا گذاشت به غیر تو تکیه نکند درست است؛ و عبرت‌آموزی از اینان، او را موفّق کرد؛ و انتخاب درستش، او را به راه راست رهنمون شد.

فَأَنْتَ یا مَوْلَای دُونَ کلِّ مَسْئُولٍ مَوْضِعُ مَسْأَلَتِی، وَ دُونَ کلِّ مَطْلُوبٍ إِلَیهِ وَلِی حَاجَتِی

پس ای مولای من! تو جایگاه درخواست منی، نه غیر تو؛ و تو روا کنندهٔ حاجت منی، نه غیر تو.

أَنْتَ الْمَخْصُوصُ قَبْلَ کلِّ مَدْعُوٍّ بِدَعْوَتِی، لَا یشْرَکک أَحَدٌ فِی رَجَائِی، وَ لَا یتَّفِقُ أَحَدٌ مَعَک فِی دُعَائِی، وَ لَا ینْظِمُهُ وَ إِیاک نِدَائِی

و تو پیش از هر موجودی که بخوانندش، مخصوص به خواندن منی؛ هیچ‌کس در امید من با تو شریک نمی‌شود؛ و احدی در دعای من با تو، هم‌پیمان نمی‌گردد؛ و ندای من کسی را با تو، به یک رشته درنمی‌آورد.

لَک- یا إِلَهِی- وَحْدَانِیةُ الْعَدَدِ، وَ مَلَکةُ الْقُدْرَةِ الصَّمَدِ، وَ فَضِیلَةُ الْحَوْلِ وَ الْقُوَّةِ، وَ دَرَجَةُ الْعُلُوِّ وَ الرِّفْعَةِ.

ای خدای من! وحدانیت و یگانگی و قائم بودن به قدرت و بی‌نیازی و برتری حول و قوّت و پایهٔ والایی و رفعت، ویژهٔ توست.

وَ مَنْ سِوَاک مَرْحُومٌ فِی عُمُرِهِ، مَغْلُوبٌ عَلَی أَمْرِهِ، مَقْهُورٌ عَلَی شَأْنِهِ، مُخْتَلِفُ الْحَالاتِ، مُتَنَقِّلٌ فِی الصِّفَاتِ

و هر چه غیر توست، در همهٔ عمرش به او رحم شده؛ و در زندگی‌اش مغلوب قدرتی گشته و در کارش شکست‌خورده و در صفات و خصوصیات جابه‌جا شده.

فَتَعَالَیتَ عَنِ الْأَشْبَاهِ وَ الْأَضْدَادِ، وَ تَکبَّرْتَ عَنِ الْأَمْثَالِ وَ الْأَنْدَادِ، فَسُبْحَانَک لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ.

تو بالاتر از آنی که شبیه‌ها و همانندها برای تو باشد و بزرگ‌تر از آنی که همسان‌ها و همتاها برایت قرار دهند؛ پس پاک و منزّهی و معبودی جز تو نیست.

پیوند به بیرون

• متن و صوت دعای بیست و هشتم صحیفه سجادیه