قبیله بنی‌مصطلق
بنی‌مُصْطَلِق طایفه‌ای از قبیله خزاعه بودند. نسب این طایفه به جَذیمه پسر سعد بن عمرو بن ربیعه می‌رسد.[۱] ابن دُرَید معتقد است جذیمه به این جهت مصطلق نامیده شده که دارای صدایی زیبا و بلند بود.[۲]
پس از اسلام، این قبیله بخاطر روابط نزدیک با قریش و حفظ مصالح تجاری خود، از پذیرش اسلام خودداری کرد و پیامبر نیز بخاطر عنایتی که به خزاعه داشت، با آنان مدارا می‌کرد.[۳] ولی آنان در سال پنجم[۴] و یا ششم هجری در صدد جنگ با پیامبر اسلام برآمدند که به غزوه بنی مصطلق یا غزوه مریسیع انجامید.[۵]
غزوه بنی مصطلق
در سال پنجم یا ششم هجری رئیس طایفه بنی مُصْطَلِق، در پی اتحاد با برخی قبایل دیگر عرب برای جنگ با مسلمانان آماده شده است. پیامبر(ص) با اطمینان از قصد آنان به مقابله با این قوم اقدام کرده و لشکر اسلام در کنار آب مریسیع آماده جنگ شد. نتیجه این نبرد شکست و کشته شدن عده‌ای از بنی مصطلق و اسارت زنان و فرزندان و تصاحب اموالشان به دست سپاه اسلام بود.[۶]
شخصیت‌ها
نام برخی از افراد این خاندان به دلایلی مانند صحابی بودن، حضور در برخی وقایع تاریخی و یا نقل روایت در منابع رجالی و یا تاریخی، ذکر شده است. بعضی از این افراد عبارتند از:
- جویریه: همسر پیامبر اسلام(ص) و از امهات المومنین وی دختر حارث رئیس قبیله بنی‌المصطلق بود که پس از غزوه بنی‌مصطلق، اسیر و پس از آزادی با پیامبر(ص) ازدواج کرد.[۷]
- حارث بن ابی ضرار خزاعی مصطلقی، پدر جویریه و از بزرگان قبیله.[۸]
- سوید بن عامر مصطلقی از شعرای پیش از اسلام که بنابر نقلی پیامبر درباره‌اش گفته است که اگر اسلام را درک می‌کرد، مسلمان می‌شد.[۹]
- عمر بن حارث بن ابی ضرار مصطلقی و برادر جویریه.[۱۰]
- عبدالله بن حارث بن ابی ضرار مصطلقی و برادر جویریه.[۱۱]
- عمره بنت الحارث بن ابی ضرار مصطلقی، خواهر جویریه.[۱۲]
- جمیله بنت عبدالعزی بن قطن همسر عبدالرحمن بن عوام برادر زبیر بن عوام.[۱۳]
- کلثوم بن علقمه بن ناجیه خزاعی مصطلقی.[۱۴]
- مسلم بن حارث خزاعی مصطلقی، از اصحاب پیامبر.[۱۵]
- علقمه بن ناجیه بن الحارث بن کلثوم خزاعی مصطلقی، از راویان حدیث پیامبر اسلام(ص).[۱۶]
پانویس
- ↑ ابوعبید، کتاب النسب، ۱۴۱۰ق، ص۲۹۱.
- ↑ ابن درید، کتاب الاشتقاق، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۴۷۶
- ↑ قریبی، مرویات غزوة بنی المصطلق، عمادة البحث العلمی بالجامعة الإسلامیة، ص۶۳.
- ↑ واقدی، المغازی، اعلمی، ج۱، ص۴۰۴.
- ↑ ابن هشام، السیرة النبویة، دارالمعرفه، ج۲، ص۲۸۹.
- ↑ واقدی، المغازی، اعلمی، ج۱، ص۴۰۴-۴۱۰.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۳۴۷ق، ج۸، ص۲۱۷.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابة، ج۱، ص۳۹۹.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابة، ج۴، ص۳۹۱.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابة، ج۳، ص۷۰۷.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابة، ج۳، ص۱۰۱.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابة، ج۶، ص۲۰۰.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابة، ج۶، ص۵۵.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابة، ج۴، ص۱۹۳.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابة، ج۴، ص۳۹۱.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابة، ج۳، ص۵۸۴.
منابع
- ابن اثیر، علی بن محمد، اسد الغابة فی معرفة الصحابة، بیروت، دار الفکر، لبنان، ۱۴۰۹ق.
- ابن درید، محمد بن حسن، کتاب الاشتقاق، به تحقیق: هارون، عبد السلام محمد، قاهره، مکتبة الخانجی، مصر، ۱۳۷۸ق.
- ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری،دار صادر، ۱۳۴۷ق، بیروت.
- ابن هشام، السیرةالنبویة، به تحقیق: مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت، دارالمعرفه، لبنان، بی‌تا.
- ابوعبید، قاسم بن سلام، کتاب النسب، به تحقیق: مریم محمد خیر الدهر، دارالفکر، ۱۴۱۰ق.
- محمدبن عمر واقدی، کتاب المغازی للواقدی، به تحقیق: مارزدن جونز، بیروت، اعلمی، لبنان، بی‌تا.
- یاقوت حموی، معجم البلدان، بیروت، دار صادر، لبنان، بی‌تا.
- قریبی، ابراهیم، مرویات غزوة بنی المصطلق وهی غزوة المریسیع، مدینه، عمادة البحث العلمی بالجامعة الإسلامیة، عربستان سعودی، بی‌تا.