خوله دختر منظور
خوله دختر منظور بن زبّان فزاری، همسر امام حسن مجتبی(ع) و مادر حسن مُثَنّی است. او نخست همسر محمد بن طلحه بود که در جنگ جَمَل، کشته شد و پس از آن به همسری امام حسن مجتبی(ع) درآمد.[۱] مادر خوله، ملیکه دختر خارجه بن سنان بود.[۲]
بر اساس گزارشی، پس از کشته‌شدن محمد همسر نخست خوله، عبدالله بن زُبیر شوهر خواهر خوله، در غیاب پدر خوله، پیشنهاد ازدواج او را به امام حسن(ع) داد و امام نیز موافقت کرد. گفته‌اند وقتی پدرش از این امر آگاه شد، نخست ناراحت شد ولی در نهایت رضایت داد.[۳] البته باقر شریف قَرْشی تاریخ‌پژوه (درگذشت: ۱۴۳۳ق) در صحت این گزارش تردید کرده است و آن را برخلاف شأن امام حسن می‌داند و شواهدی بر نادرست بودن آن ارائه کرده است.[۴] همچنین برخی از مرگ یا طلاق خوله قبل از شهادت امام[۵] و برخی دیگر از ازدواج او با عبدالله بن زبیر پس از شهادت امام[۶] سخن گفته‌اند. اما به گفته باقر شریف قرشی، خوله تا پایان عمر، همسر امام بود و پس از شهادت امام ازدواج نکرد.[۷] در کتاب الاَمالی فی المشکلات القرآنیة و الحکم و الاحادیث النبویة اثر عبدالرحمان بن قاسم (درگذشت: ۳۳۹ق) آمده است که خوله در شهادت امام حسن به شدت نگران بود و بی‌تابی می‌کرد. پدرش منظور، برای تسلی خاطر او اشعاری سرود:
ترجمه: دیروز باخبر شدم که خوله از اینکه مصیبت‌های روزگار بدو رسیده، ناله و زاری کرده است.
ای خوله! زاری مکن و شکیبا باش که بزرگواران بر صبر تکیه کردند.خوله از محمد بن طلحه نیز سه فرزند به نام‌های ابراهیم، داود و ام قاسم داشته است.[۹]
پانویس
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۲، ص۴۰۸.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۷ق، ج۳، ص۷۲.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۷ق، ج۳، ص۲۴-۲۵.
- ↑ قرشی، حیاة الإمام الحسن، دار البلاغة، ج۲، ص۴۵۷.
- ↑ نگاه کنید به ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۲، ص۴۰۹.
- ↑ نگاه کنید به قرشی، حیاة الإمام الحسن، دار البلاغة، ج۲، ص۴۵۷.
- ↑ قرشی، حیاة الإمام الحسن، دار البلاغة، ج۲، ص۴۵۷.
- ↑ زجاج، الامالی، ۱۳۵۴ق، ص۷.
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۲، ص۴۰۸.
منابع
- ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۴م.
- بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف(ج۳)، تحقیق: محمدباقر محمودی، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۳۹۷ق/۱۹۷۷م.
- زجاج، عبدالرحمن بن قاسم، الاَمالی فی المشکلات القرآنیة و الحکم و الاحادیث النبویة، شرح: احمد بن امین شنقیطی، مصر، المکتبة المحمودیة التجاریة، الطبعة الثانیه، ۱۳۵۴ق/۱۹۳۵م.
- قرشی، باقر شریف، حیاة الإمام الحسن بن علی علیهما السلام دراسة وتحلیل، دار البلاغة، بی‌تا.