خوله دختر منظور

مقاله نامزد خوبیدگی
از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از خوله بنت منظور فرازی)

خوله دختر منظور بن زبّان فزاری، همسر امام حسن مجتبی(ع) و مادر حسن مُثَنّی است. او نخست همسر محمد بن طلحه بود که در جنگ جَمَل، کشته شد و پس از آن به همسری امام حسن مجتبی(ع) درآمد.[۱] مادر خوله، ملیکه دختر خارجه بن سنان بود.[۲]

بر اساس گزارشی، پس از کشته‌شدن محمد همسر نخست خوله، عبدالله بن زُبیر شوهر خواهر خوله، در غیاب پدر خوله، پیشنهاد ازدواج او را به امام حسن(ع) داد و امام نیز موافقت کرد. گفته‌اند وقتی پدرش از این امر آگاه شد، نخست ناراحت شد ولی در نهایت رضایت داد.[۳] البته باقر شریف قَرْشی تاریخ‌پژوه (درگذشت: ۱۴۳۳ق) در صحت این گزارش تردید کرده است و آن را برخلاف شأن امام حسن می‌داند و شواهدی بر نادرست بودن آن ارائه کرده است.[۴] همچنین برخی از مرگ یا طلاق خوله قبل از شهادت امام[۵] و برخی دیگر از ازدواج او با عبدالله بن زبیر پس از شهادت امام[۶] سخن گفته‌اند. اما به گفته باقر شریف قرشی، خوله تا پایان عمر، همسر امام بود و پس از شهادت امام ازدواج نکرد.[۷] در کتاب الاَمالی فی المشکلات القرآنیة و الحکم و الاحادیث النبویة اثر عبدالرحمان بن قاسم (درگذشت: ۳۳۹ق) آمده است که خوله در شهادت امام حسن به شدت نگران بود و بی‌تابی می‌کرد. پدرش منظور، برای تسلی خاطر او اشعاری سرود:

نبئت خولة امس قد جزعتمن ان تنوب نوائب الدهر
لاتجزعی یا خول و اصطبریان الکرام بنوا علی الصبر[۸]
دیروز باخبر شدم که خوله از اینکه مصیبت‌های روزگار بدو رسیده، ناله و زاری کرده است.
ای خوله! زاری مکن و شکیبا باش که بزرگواران بر صبر تکیه کردند.

خوله از محمد بن طلحه نیز سه فرزند به نام‌های ابراهیم، داود و ام قاسم داشته است.[۹]

پانویس

  1. ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۲، ص۴۰۸.
  2. بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۷ق، ج۳، ص۷۲.
  3. بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۷ق، ج۳، ص۲۴-۲۵.
  4. قرشی، حیاة الإمام الحسن، دار البلاغة، ج۲، ص۴۵۷.
  5. نگاه کنید به ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۲، ص۴۰۹.
  6. نگاه کنید به قرشی، حیاة الإمام الحسن، دار البلاغة، ج۲، ص۴۵۷.
  7. قرشی، حیاة الإمام الحسن، دار البلاغة، ج۲، ص۴۵۷.
  8. زجاج، الامالی، ۱۳۵۴ق، ص۷.
  9. ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۲، ص۴۰۸.

منابع

  • ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۴م.
  • بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف(ج۳)، تحقیق: محمدباقر محمودی، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۳۹۷ق/۱۹۷۷م.
  • زجاج، عبدالرحمن بن قاسم، الاَمالی فی المشکلات القرآنیة و الحکم و الاحادیث النبویة، شرح: احمد بن امین شنقیطی، مصر، المکتبة المحمودیة التجاریة، الطبعة الثانیه، ۱۳۵۴ق/۱۹۳۵م.
  • قرشی، باقر شریف، حیاة الإمام الحسن بن علی علیهما السلام دراسة وتحلیل، دار البلاغة، بی‌تا.