آیه ۳ سوره صف: تفاوت میان نسخهها
Rezai.mosavi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات آیه|عنوان=آیه ۳ سوره صف|تصویر=صف ۳.png|توضیح تصویر=|اندازه تصویر=|نام آیه=|واقع در سوره=صف|شماره آیه=۳|جزء=۲۸|شأن نزول=|مکان نزول=مدینه|موضوع=|درباره=خشم خداوند از اینکه چیزی بگویید ولی به آن عمل نکنید|سایر=|آیات مرتبط=آیه ۲ سوره صف، [[آیه ۴۴ سوره بقره]]}} | {{جعبه اطلاعات آیه|عنوان=آیه ۳ سوره صف|تصویر=صف ۳.png|توضیح تصویر=|اندازه تصویر=|نام آیه=|واقع در سوره=صف|شماره آیه=۳|جزء=۲۸|شأن نزول=|مکان نزول=مدینه|موضوع=|درباره=خشم خداوند از اینکه چیزی بگویید ولی به آن عمل نکنید|سایر=|آیات مرتبط=آیه ۲ سوره صف، [[آیه ۴۴ سوره بقره]]}} | ||
'''آیه ۳ سوره صف''' شدید بودن خشم خداوند نسبت به کسانی را بیان میکند که چیزی میگویند، ولی بدان عمل نمیکنند.<ref>طیب، | '''آیه ۳ سوره صف''' شدید بودن خشم خداوند نسبت به کسانی را بیان میکند که چیزی میگویند، ولی بدان عمل نمیکنند.<ref>طیب، أطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۱۲، ص۵۱۰.</ref> «مَقْت» به بغض و ناراحتی شدید معنا شده<ref>طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۲۴۹.</ref> و درباره فردی بهکار میرود که کار زشتی انجام داده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۴، ص۶۲.</ref> برخی «مَقْت» را خشم همراه با کوچکدانستن طرف مقابل گفتهاند.<ref>مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۵، ص۳۴۱.</ref> استفاده از تعبیر «کبُرَ؛ بزرگ است»<ref>مصطفوی، التحقیق، ۱۳۶۰ش، ج۱۰، ص۱۶.</ref> در کنار «مَقْت» را بیانگر بزرگی و شدت بیشتر [[خشم]] دانستهاند.<ref>«[https://sath3.eshia.ir/feqh/archive/text/ashrafi/tafsir/89/891007/ درس تفسیر استاد اشرفی]»، مدرسه فقاهت.</ref> | ||
تعبیر | تعبیر «کبُرَ مَقْتًا» دوبار در قرآن آمده است: | ||
*آیه ۳ سوره صف که خشم خداوند نسبت به کسانی که چیزی میگویند، ولی بدان عمل نمیکنند را بیان میکند.<ref>سوره صف، آیه ۳.</ref> | *آیه ۳ سوره صف که خشم خداوند نسبت به کسانی که چیزی میگویند، ولی بدان عمل نمیکنند را بیان میکند.<ref>سوره صف، آیه ۳.</ref> | ||
*[[آیه ۳۵ سوره غافر]] که غضب خداوند را در مورد افرادی میداند که بدون دلیل و برهان در مورد آیات خداوند به مجادله | *[[آیه ۳۵ سوره غافر]] که غضب خداوند را در مورد افرادی میداند که بدون دلیل و برهان در مورد آیات خداوند به مجادله برمیخیزند.<ref>طیب، أطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۱۱، ص۳۷۶.</ref> | ||
[[شیخ طوسی]] عالم و مفسر شیعه، نکتهای را ذیل آیه آورده که [[خدا|خداوند]] ناراحتی خود بر گفتن چیزی و انجام ندادن آن را در حالی ذکر میکند که انجام همه حرفهایی که انسان میزند، [[واجب]] نیست. انسان در موارد متعددی حرفهایی میزند که انجام آنها واجب نیست و میتوان آنها را ترک کرد.<ref>شیخ طوسی، | [[شیخ طوسی]] عالم و مفسر شیعه، نکتهای را ذیل آیه آورده که [[خدا|خداوند]] ناراحتی خود بر گفتن چیزی و انجام ندادن آن را در حالی ذکر میکند که انجام همه حرفهایی که انسان میزند، [[واجب]] نیست. انسان در موارد متعددی حرفهایی میزند که انجام آنها واجب نیست و میتوان آنها را ترک کرد.<ref>شیخ طوسی، التبیان، بیروت، ج۹، ص۵۹۱.</ref> [[فخر رازی]] (درگذشت: [[سال ۶۰۶ هجری قمری|۶۰۶ق]]) مفسر اهلسنت خشم خداوند را موجب عذاب الهی نیز میداند.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۹، ص۵۲۷.</ref> | ||
خداوند در [[آیه ۲ سوره صف]] مؤمنان را توبیخ میکند که چرا چیزی میگویند و بدان عمل نمیکنند. آیه ۳ صف را علتی برای آیهٔ قبل دانستهاند که خداوند از اینکه انسان چیزی بگوید و بدان عمل نکند خشمگین میشود.<ref>طباطبائی، | خداوند در [[آیه ۲ سوره صف]] مؤمنان را توبیخ میکند که چرا چیزی میگویند و بدان عمل نمیکنند. آیه ۳ صف را علتی برای آیهٔ قبل دانستهاند که خداوند از اینکه انسان چیزی بگوید و بدان عمل نکند خشمگین میشود.<ref>طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۲۴۹.</ref> | ||
عدهٔ زیادی از مفسران نقل کردهاند که برخی [[صحابه|اصحاب پیامبر]] آرزوی جهاد داشتند اما وقتی فرصت [[جهاد]] پدید آمد از انجام آن خودداری کردند. آیه ۳ سوره صف در مورد این افراد نازل شده است.<ref>مغنیه، | عدهٔ زیادی از مفسران نقل کردهاند که برخی [[صحابه|اصحاب پیامبر]] آرزوی جهاد داشتند اما وقتی فرصت [[جهاد]] پدید آمد از انجام آن خودداری کردند. آیه ۳ سوره صف در مورد این افراد نازل شده است.<ref>مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۷، ص۳۱۳.</ref> برخی معتقدند آیه برای اصحابی نازل شده که حَسرَت حضور نیافتن در [[غزوه بدر|جنگ بدر]] را میخوردند و میگفتند در آینده خواهیم جنگید؛ اما وقتی نوبت [[غزوه احد|جنگ احد]] رسید، فرار کردند.<ref>حسینی شیرازی، تبیین القرآن، ۱۴۲۳ق، ص۵۶۵.</ref> | ||
مفسران به این نکته تأکید کردهاند که با پذیرش [[اسباب نزول|شأن نزول]]، اما | مفسران به این نکته تأکید کردهاند که با پذیرش [[اسباب نزول|شأن نزول]]، اما آیه همه مردم را شامل میشود و مذمت همه افرادی است که به گفتار خود عمل نمیکنند.<ref>حسینی شاهعبدالعظیمی، تفسیر اثناعشری، ۱۳۶۳ش، ج۱۳، ص۱۴۴.</ref> از نگاه [[محمدتقی مدرسی]] عالم و مفسر شیعه، بعید نیست که تأویل این آیه را پیرامون [[واقعه غدیر|غدیرخم]] بدانیم؛ زیرا آن رویداد بزرگترین پیمانی بود که خدا و [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر او(ص)]] از [[ایمان|مؤمنان]] تا [[قیامت|روز قیامت]] گرفتند.<ref>مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۵، ص۳۴۲.</ref> | ||
{{گفت و گو|{{قرآن جدید|صف|۳}}|{{قرآن جدید|صف|۳|نوع=فولادوند|منبع=نه}} | {{گفت و گو|{{قرآن جدید|صف|۳}}|{{قرآن جدید|صف|۳|نوع=فولادوند|منبع=نه}} | ||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد، تفسیر | * حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد، تفسیر اثناعشری، تهران، انتشارات میقات، چاپ اول، ۱۳۶۳ش. | ||
* حسینی شیرازی، سید محمد، تبیین القرآن، | * حسینی شیرازی، سید محمد، تبیین القرآن، بیروت، دار العلوم، چاپ دوم، ۱۴۲۳ق. | ||
* [https://sath3.eshia.ir/feqh/archive/text/ashrafi/tafsir/89/891007/ درس تفسیر استاد اشرفی]»، مدرسه فقاهت، تاریخ بازدید: ۲۰ اسفند ۱۴۰۳ش. | * [https://sath3.eshia.ir/feqh/archive/text/ashrafi/tafsir/89/891007/ درس تفسیر استاد اشرفی]»، مدرسه فقاهت، تاریخ بازدید: ۲۰ اسفند ۱۴۰۳ش. | ||
* شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه شیخ آقابزرگ تهرانی، تحقیق: احمد قصیرعاملی، | * شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه شیخ آقابزرگ تهرانی، تحقیق: احمد قصیرعاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بیتا. | ||
* طباطبائی، سید | * طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق. | ||
* طیب، سید عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش. | * طیب، سید عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش. | ||
* فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، | * فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق. | ||
* مدرسی، سید محمدتقی، من هدی القرآن، | * مدرسی، سید محمدتقی، من هدی القرآن، تهران، دار محبی الحسین، چاپ اول، ۱۴۱۹ق. | ||
* مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰ش. | * مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰ش. | ||
* مغنیه، محمدجواد، تفسیر الکاشف، | * مغنیه، محمدجواد، تفسیر الکاشف، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۲۴ق. | ||
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، | * مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
نسخهٔ ۱۲ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۰۸
![]() | |
مشخصات آیه | |
---|---|
واقع در سوره | صف |
شماره آیه | ۳ |
جزء | ۲۸ |
اطلاعات محتوایی | |
مکان نزول | مدینه |
درباره | خشم خداوند از اینکه چیزی بگویید ولی به آن عمل نکنید |
آیات مرتبط | آیه ۲ سوره صف، آیه ۴۴ سوره بقره |
آیه ۳ سوره صف شدید بودن خشم خداوند نسبت به کسانی را بیان میکند که چیزی میگویند، ولی بدان عمل نمیکنند.[۱] «مَقْت» به بغض و ناراحتی شدید معنا شده[۲] و درباره فردی بهکار میرود که کار زشتی انجام داده است.[۳] برخی «مَقْت» را خشم همراه با کوچکدانستن طرف مقابل گفتهاند.[۴] استفاده از تعبیر «کبُرَ؛ بزرگ است»[۵] در کنار «مَقْت» را بیانگر بزرگی و شدت بیشتر خشم دانستهاند.[۶]
تعبیر «کبُرَ مَقْتًا» دوبار در قرآن آمده است:
- آیه ۳ سوره صف که خشم خداوند نسبت به کسانی که چیزی میگویند، ولی بدان عمل نمیکنند را بیان میکند.[۷]
- آیه ۳۵ سوره غافر که غضب خداوند را در مورد افرادی میداند که بدون دلیل و برهان در مورد آیات خداوند به مجادله برمیخیزند.[۸]
شیخ طوسی عالم و مفسر شیعه، نکتهای را ذیل آیه آورده که خداوند ناراحتی خود بر گفتن چیزی و انجام ندادن آن را در حالی ذکر میکند که انجام همه حرفهایی که انسان میزند، واجب نیست. انسان در موارد متعددی حرفهایی میزند که انجام آنها واجب نیست و میتوان آنها را ترک کرد.[۹] فخر رازی (درگذشت: ۶۰۶ق) مفسر اهلسنت خشم خداوند را موجب عذاب الهی نیز میداند.[۱۰]
خداوند در آیه ۲ سوره صف مؤمنان را توبیخ میکند که چرا چیزی میگویند و بدان عمل نمیکنند. آیه ۳ صف را علتی برای آیهٔ قبل دانستهاند که خداوند از اینکه انسان چیزی بگوید و بدان عمل نکند خشمگین میشود.[۱۱]
عدهٔ زیادی از مفسران نقل کردهاند که برخی اصحاب پیامبر آرزوی جهاد داشتند اما وقتی فرصت جهاد پدید آمد از انجام آن خودداری کردند. آیه ۳ سوره صف در مورد این افراد نازل شده است.[۱۲] برخی معتقدند آیه برای اصحابی نازل شده که حَسرَت حضور نیافتن در جنگ بدر را میخوردند و میگفتند در آینده خواهیم جنگید؛ اما وقتی نوبت جنگ احد رسید، فرار کردند.[۱۳]
مفسران به این نکته تأکید کردهاند که با پذیرش شأن نزول، اما آیه همه مردم را شامل میشود و مذمت همه افرادی است که به گفتار خود عمل نمیکنند.[۱۴] از نگاه محمدتقی مدرسی عالم و مفسر شیعه، بعید نیست که تأویل این آیه را پیرامون غدیرخم بدانیم؛ زیرا آن رویداد بزرگترین پیمانی بود که خدا و پیامبر او(ص) از مؤمنان تا روز قیامت گرفتند.[۱۵]
﴿كَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ ٣﴾ [صف:3]
﴿نزد خدا سخت ناپسند است که چیزی را بگویید و انجام ندهید ٣﴾
پانویس
- ↑ طیب، أطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۱۲، ص۵۱۰.
- ↑ طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۲۴۹.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۴، ص۶۲.
- ↑ مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۵، ص۳۴۱.
- ↑ مصطفوی، التحقیق، ۱۳۶۰ش، ج۱۰، ص۱۶.
- ↑ «درس تفسیر استاد اشرفی»، مدرسه فقاهت.
- ↑ سوره صف، آیه ۳.
- ↑ طیب، أطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۱۱، ص۳۷۶.
- ↑ شیخ طوسی، التبیان، بیروت، ج۹، ص۵۹۱.
- ↑ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۹، ص۵۲۷.
- ↑ طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۲۴۹.
- ↑ مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۷، ص۳۱۳.
- ↑ حسینی شیرازی، تبیین القرآن، ۱۴۲۳ق، ص۵۶۵.
- ↑ حسینی شاهعبدالعظیمی، تفسیر اثناعشری، ۱۳۶۳ش، ج۱۳، ص۱۴۴.
- ↑ مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۵، ص۳۴۲.
منابع
- حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد، تفسیر اثناعشری، تهران، انتشارات میقات، چاپ اول، ۱۳۶۳ش.
- حسینی شیرازی، سید محمد، تبیین القرآن، بیروت، دار العلوم، چاپ دوم، ۱۴۲۳ق.
- درس تفسیر استاد اشرفی»، مدرسه فقاهت، تاریخ بازدید: ۲۰ اسفند ۱۴۰۳ش.
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه شیخ آقابزرگ تهرانی، تحقیق: احمد قصیرعاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بیتا.
- طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
- طیب، سید عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش.
- فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.
- مدرسی، سید محمدتقی، من هدی القرآن، تهران، دار محبی الحسین، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰ش.
- مغنیه، محمدجواد، تفسیر الکاشف، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۲۴ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.