پرش به محتوا

آیه ۳ سوره صف: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
Rezai.mosavi (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
Roohish (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات آیه|عنوان=آیه ۳ سوره صف|تصویر=صف ۳.png|توضیح تصویر=|اندازه تصویر=|نام آیه=|واقع در سوره=صف|شماره آیه=۳|جزء=۲۸|شأن نزول=|مکان نزول=مدینه|موضوع=|درباره=خشم خداوند از اینکه چیزی بگویید ولی به آن عمل نکنید|سایر=|آیات مرتبط=آیه ۲ سوره صف، [[آیه ۴۴ سوره بقره]]}}
{{جعبه اطلاعات آیه|عنوان=آیه ۳ سوره صف|تصویر=صف ۳.png|توضیح تصویر=|اندازه تصویر=|نام آیه=|واقع در سوره=صف|شماره آیه=۳|جزء=۲۸|شأن نزول=|مکان نزول=مدینه|موضوع=|درباره=خشم خداوند از اینکه چیزی بگویید ولی به آن عمل نکنید|سایر=|آیات مرتبط=آیه ۲ سوره صف، [[آیه ۴۴ سوره بقره]]}}


'''آیه ۳ سوره صف''' شدید بودن خشم خداوند نسبت به کسانی را بیان می‌کند که چیزی می‌گویند، ولی بدان عمل نمی‌کنند.<ref>طیب، أطيب البيان في تفسير القرآن، ۱۳۷۸ش، ج۱۲، ص۵۱۰.</ref> «مَقْت» به بغض و ناراحتی شدید معنا شده<ref>طباطبائی، الميزان في تفسير القرآن، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۲۴۹.</ref> و درباره فردی بکار می‌رود كه كار زشتی انجام داده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسير نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۴، ص۶۲.</ref> برخی «مَقْت» را خشم همراه با کوچک‌دانستن طرف مقابل گفته‌اند.<ref>مدرسی، من هدى القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۵، ص۳۴۱.</ref> استفاده از تعبیر «كَبُرَ؛ بزرگ است»<ref>مصطفوی، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ۱۳۶۰ش، ج۱۰، ص۱۶.</ref> در کنار «مَقْت» را بیان‌گر بزرگی و شدت بیشتر [[خشم]] دانسته‌اند.<ref>«[https://sath3.eshia.ir/feqh/archive/text/ashrafi/tafsir/89/891007/ درس تفسیر استاد اشرفی]»، مدرسه فقاهت.</ref>  
'''آیه ۳ سوره صف''' شدید بودن خشم خداوند نسبت به کسانی را بیان می‌کند که چیزی می‌گویند، ولی بدان عمل نمی‌کنند.<ref>طیب، أطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۱۲، ص۵۱۰.</ref> «مَقْت» به بغض و ناراحتی شدید معنا شده<ref>طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۲۴۹.</ref> و درباره فردی به‌کار می‌رود که کار زشتی انجام داده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۴، ص۶۲.</ref> برخی «مَقْت» را خشم همراه با کوچک‌دانستن طرف مقابل گفته‌اند.<ref>مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۵، ص۳۴۱.</ref> استفاده از تعبیر «کبُرَ؛ بزرگ است»<ref>مصطفوی، التحقیق، ۱۳۶۰ش، ج۱۰، ص۱۶.</ref> در کنار «مَقْت» را بیان‌گر بزرگی و شدت بیشتر [[خشم]] دانسته‌اند.<ref>«[https://sath3.eshia.ir/feqh/archive/text/ashrafi/tafsir/89/891007/ درس تفسیر استاد اشرفی]»، مدرسه فقاهت.</ref>  


تعبیر «كَبُرَ مَقْتًا» دوبار در قرآن آمده است:
تعبیر «کبُرَ مَقْتًا» دوبار در قرآن آمده است:
*آیه ۳ سوره صف که خشم خداوند نسبت به کسانی که چیزی می‌گویند، ولی بدان عمل نمی‌کنند را بیان می‌کند.<ref>سوره صف، آیه ۳.</ref>
*آیه ۳ سوره صف که خشم خداوند نسبت به کسانی که چیزی می‌گویند، ولی بدان عمل نمی‌کنند را بیان می‌کند.<ref>سوره صف، آیه ۳.</ref>
*[[آیه ۳۵ سوره غافر]] که غضب خداوند را در مورد افرادی می‌داند که بدون دلیل و برهان در مورد آیات خداوند به مجادله بر می‌خیزند.<ref>طیب، أطيب البيان في تفسير القرآن، ۱۳۷۸ش، ج۱۱، ص۳۷۶.</ref>
*[[آیه ۳۵ سوره غافر]] که غضب خداوند را در مورد افرادی می‌داند که بدون دلیل و برهان در مورد آیات خداوند به مجادله برمی‌خیزند.<ref>طیب، أطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۱۱، ص۳۷۶.</ref>


[[شیخ طوسی]] عالم و مفسر شیعه، نکته‌ای را ذیل آیه آورده که [[خدا|خداوند]] ناراحتی خود بر گفتن چیزی و انجام ندادن آن را در حالی ذکر می‌کند که انجام همه حرف‌هایی که انسان می‌زند، [[واجب]] نیست. انسان در موارد متعددی حرف‌هایی می‌زند که انجام آن‌ها واجب نیست و می‌توان آن‌ها را ترک کرد.<ref>شیخ طوسی، التبيان في تفسير القرآن، بیروت، ج۹، ص۵۹۱.</ref> [[فخر رازی]] (درگذشت: [[سال ۶۰۶ هجری قمری|۶۰۶ق]]) مفسر اهل‌سنت خشم خداوند را موجب عذاب الهی نیز می‌داند.<ref>فخر رازی، مفاتيح الغيب، ۱۴۲۰ق، ج۲۹، ص۵۲۷.</ref>  
[[شیخ طوسی]] عالم و مفسر شیعه، نکته‌ای را ذیل آیه آورده که [[خدا|خداوند]] ناراحتی خود بر گفتن چیزی و انجام ندادن آن را در حالی ذکر می‌کند که انجام همه حرف‌هایی که انسان می‌زند، [[واجب]] نیست. انسان در موارد متعددی حرف‌هایی می‌زند که انجام آن‌ها واجب نیست و می‌توان آن‌ها را ترک کرد.<ref>شیخ طوسی، التبیان، بیروت، ج۹، ص۵۹۱.</ref> [[فخر رازی]] (درگذشت: [[سال ۶۰۶ هجری قمری|۶۰۶ق]]) مفسر اهل‌سنت خشم خداوند را موجب عذاب الهی نیز می‌داند.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۹، ص۵۲۷.</ref>  


خداوند در [[آیه ۲ سوره صف]] مؤمنان را توبیخ می‌کند که چرا چیزی می‌گویند و بدان عمل نمی‌کنند. آیه ۳ صف را علتی برای آیهٔ قبل دانسته‌اند که خداوند از اینکه انسان چیزی بگوید و بدان عمل نکند خشمگین می‌شود.<ref>طباطبائی، الميزان في تفسير القرآن، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۲۴۹.</ref>
خداوند در [[آیه ۲ سوره صف]] مؤمنان را توبیخ می‌کند که چرا چیزی می‌گویند و بدان عمل نمی‌کنند. آیه ۳ صف را علتی برای آیهٔ قبل دانسته‌اند که خداوند از اینکه انسان چیزی بگوید و بدان عمل نکند خشمگین می‌شود.<ref>طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۲۴۹.</ref>


عدهٔ زیادی از مفسران نقل کرده‌اند که برخی [[صحابه|اصحاب پیامبر]] آرزوی جهاد داشتند اما وقتی فرصت [[جهاد]] پدید آمد از انجام آن خودداری کردند. آیه ۳ سوره صف در مورد این افراد نازل شده است.<ref>مغنیه، تفسير الكاشف، ۱۴۲۴ق، ج۷، ص۳۱۳.</ref> برخی معتقدند آیه برای اصحابی نازل شده که حَسرَت حضور نیافتن در [[غزوه بدر|جنگ بدر]] را می‌خوردند و می‌گفتند در آینده خواهیم جنگید؛ اما وقتی نوبت [[غزوه احد|جنگ احد]] رسید، فرار کردند.<ref>حسینی شیرازی، تبيين القرآن، ۱۴۲۳ق، ص۵۶۵.</ref>
عدهٔ زیادی از مفسران نقل کرده‌اند که برخی [[صحابه|اصحاب پیامبر]] آرزوی جهاد داشتند اما وقتی فرصت [[جهاد]] پدید آمد از انجام آن خودداری کردند. آیه ۳ سوره صف در مورد این افراد نازل شده است.<ref>مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۷، ص۳۱۳.</ref> برخی معتقدند آیه برای اصحابی نازل شده که حَسرَت حضور نیافتن در [[غزوه بدر|جنگ بدر]] را می‌خوردند و می‌گفتند در آینده خواهیم جنگید؛ اما وقتی نوبت [[غزوه احد|جنگ احد]] رسید، فرار کردند.<ref>حسینی شیرازی، تبیین القرآن، ۱۴۲۳ق، ص۵۶۵.</ref>


مفسران به این نکته تأکید کرده‌اند که با پذیرش [[اسباب نزول|شأن نزول]]، اما آيه همه مردم را شامل می‌شود و مذمت همه افرادی است که به گفتار خود عمل نمی‌كنند.<ref>حسینی شاه عبدالعظیمی، تفسير اثنا عشري، ۱۳۶۳ش، ج۱۳، ص۱۴۴.</ref> از نگاه [[محمدتقی مدرسی]] عالم و مفسر شیعه، بعید نيست كه تأويل اين آيه را پیرامون [[واقعه غدیر|غدیرخم]] بدانیم؛ زيرا آن رويداد بزرگترين پيمانى بود كه خدا و [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پيامبر او(ص)]] از [[ایمان|مؤمنان]] تا [[قیامت|روز قيامت]] گرفتند.<ref>مدرسی، من هدى القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۵، ص۳۴۲.</ref>
مفسران به این نکته تأکید کرده‌اند که با پذیرش [[اسباب نزول|شأن نزول]]، اما آیه همه مردم را شامل می‌شود و مذمت همه افرادی است که به گفتار خود عمل نمی‌کنند.<ref>حسینی شاه‌عبدالعظیمی، تفسیر اثناعشری، ۱۳۶۳ش، ج۱۳، ص۱۴۴.</ref> از نگاه [[محمدتقی مدرسی]] عالم و مفسر شیعه، بعید نیست که تأویل این آیه را پیرامون [[واقعه غدیر|غدیرخم]] بدانیم؛ زیرا آن رویداد بزرگترین پیمانی بود که خدا و [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر او(ص)]] از [[ایمان|مؤمنان]] تا [[قیامت|روز قیامت]] گرفتند.<ref>مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۵، ص۳۴۲.</ref>


{{گفت و گو|{{قرآن جدید|صف|۳}}|{{قرآن جدید|صف|۳|نوع=فولادوند|منبع=نه}}
{{گفت و گو|{{قرآن جدید|صف|۳}}|{{قرآن جدید|صف|۳|نوع=فولادوند|منبع=نه}}
خط ۲۶: خط ۲۶:
==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
* حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد، تفسیر اثنا عشری، تهران، انتشارات میقات، چاپ اول، ۱۳۶۳ش.
* حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد، تفسیر اثناعشری، تهران، انتشارات میقات، چاپ اول، ۱۳۶۳ش.
* حسینی شیرازی، سید محمد، تبیین القرآن، بیروت، دار العلوم، چاپ دوم، ۱۴۲۳ق.
* حسینی شیرازی، سید محمد، تبیین القرآن، بیروت،‌ دار العلوم، چاپ دوم، ۱۴۲۳ق.
* [https://sath3.eshia.ir/feqh/archive/text/ashrafi/tafsir/89/891007/ درس تفسیر استاد اشرفی]»، مدرسه فقاهت، تاریخ بازدید: ۲۰ اسفند ۱۴۰۳ش.
* [https://sath3.eshia.ir/feqh/archive/text/ashrafi/tafsir/89/891007/ درس تفسیر استاد اشرفی]»، مدرسه فقاهت، تاریخ بازدید: ۲۰ اسفند ۱۴۰۳ش.
* شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه شیخ آقابزرگ تهرانی، تحقیق: احمد قصیرعاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
* شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه شیخ آقابزرگ تهرانی، تحقیق: احمد قصیرعاملی، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
* طباطبائی، سید محمدحسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ پنجم‏، ۱۴۱۷ق.
* طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
* طیب، سید عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش.
* طیب، سید عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش.
* فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.
* فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.
* مدرسی، سید محمدتقی، من هدی القرآن، تهران، دار محبی الحسین، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
* مدرسی، سید محمدتقی، من هدی القرآن، تهران،‌ دار محبی الحسین، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
* مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰ش.
* مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰ش.
* مغنیه، محمدجواد، تفسیر الکاشف، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۲۴ق.
* مغنیه، محمدجواد، تفسیر الکاشف، تهران،‌ دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۲۴ق.
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
{{پایان}}
{{پایان}}



نسخهٔ ‏۱۲ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۰۸

آیه ۳ سوره صف
مشخصات آیه
واقع در سورهصف
شماره آیه۳
جزء۲۸
اطلاعات محتوایی
مکان نزولمدینه
دربارهخشم خداوند از اینکه چیزی بگویید ولی به آن عمل نکنید
آیات مرتبطآیه ۲ سوره صف، آیه ۴۴ سوره بقره


آیه ۳ سوره صف شدید بودن خشم خداوند نسبت به کسانی را بیان می‌کند که چیزی می‌گویند، ولی بدان عمل نمی‌کنند.[۱] «مَقْت» به بغض و ناراحتی شدید معنا شده[۲] و درباره فردی به‌کار می‌رود که کار زشتی انجام داده است.[۳] برخی «مَقْت» را خشم همراه با کوچک‌دانستن طرف مقابل گفته‌اند.[۴] استفاده از تعبیر «کبُرَ؛ بزرگ است»[۵] در کنار «مَقْت» را بیان‌گر بزرگی و شدت بیشتر خشم دانسته‌اند.[۶]

تعبیر «کبُرَ مَقْتًا» دوبار در قرآن آمده است:

  • آیه ۳ سوره صف که خشم خداوند نسبت به کسانی که چیزی می‌گویند، ولی بدان عمل نمی‌کنند را بیان می‌کند.[۷]
  • آیه ۳۵ سوره غافر که غضب خداوند را در مورد افرادی می‌داند که بدون دلیل و برهان در مورد آیات خداوند به مجادله برمی‌خیزند.[۸]

شیخ طوسی عالم و مفسر شیعه، نکته‌ای را ذیل آیه آورده که خداوند ناراحتی خود بر گفتن چیزی و انجام ندادن آن را در حالی ذکر می‌کند که انجام همه حرف‌هایی که انسان می‌زند، واجب نیست. انسان در موارد متعددی حرف‌هایی می‌زند که انجام آن‌ها واجب نیست و می‌توان آن‌ها را ترک کرد.[۹] فخر رازی (درگذشت: ۶۰۶ق) مفسر اهل‌سنت خشم خداوند را موجب عذاب الهی نیز می‌داند.[۱۰]

خداوند در آیه ۲ سوره صف مؤمنان را توبیخ می‌کند که چرا چیزی می‌گویند و بدان عمل نمی‌کنند. آیه ۳ صف را علتی برای آیهٔ قبل دانسته‌اند که خداوند از اینکه انسان چیزی بگوید و بدان عمل نکند خشمگین می‌شود.[۱۱]

عدهٔ زیادی از مفسران نقل کرده‌اند که برخی اصحاب پیامبر آرزوی جهاد داشتند اما وقتی فرصت جهاد پدید آمد از انجام آن خودداری کردند. آیه ۳ سوره صف در مورد این افراد نازل شده است.[۱۲] برخی معتقدند آیه برای اصحابی نازل شده که حَسرَت حضور نیافتن در جنگ بدر را می‌خوردند و می‌گفتند در آینده خواهیم جنگید؛ اما وقتی نوبت جنگ احد رسید، فرار کردند.[۱۳]

مفسران به این نکته تأکید کرده‌اند که با پذیرش شأن نزول، اما آیه همه مردم را شامل می‌شود و مذمت همه افرادی است که به گفتار خود عمل نمی‌کنند.[۱۴] از نگاه محمدتقی مدرسی عالم و مفسر شیعه، بعید نیست که تأویل این آیه را پیرامون غدیرخم بدانیم؛ زیرا آن رویداد بزرگترین پیمانی بود که خدا و پیامبر او(ص) از مؤمنان تا روز قیامت گرفتند.[۱۵]

﴿كَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ ۝٣ [صف:3]
﴿نزد خدا سخت ناپسند است که چیزی را بگویید و انجام ندهید ۝٣


پانویس

  1. طیب، أطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۱۲، ص۵۱۰.
  2. طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۲۴۹.
  3. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۴، ص۶۲.
  4. مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۵، ص۳۴۱.
  5. مصطفوی، التحقیق، ۱۳۶۰ش، ج۱۰، ص۱۶.
  6. «درس تفسیر استاد اشرفی»، مدرسه فقاهت.
  7. سوره صف، آیه ۳.
  8. طیب، أطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۱۱، ص۳۷۶.
  9. شیخ طوسی، التبیان، بیروت، ج۹، ص۵۹۱.
  10. فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۹، ص۵۲۷.
  11. طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۲۴۹.
  12. مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۷، ص۳۱۳.
  13. حسینی شیرازی، تبیین القرآن، ۱۴۲۳ق، ص۵۶۵.
  14. حسینی شاه‌عبدالعظیمی، تفسیر اثناعشری، ۱۳۶۳ش، ج۱۳، ص۱۴۴.
  15. مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۵، ص۳۴۲.

منابع

  • حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد، تفسیر اثناعشری، تهران، انتشارات میقات، چاپ اول، ۱۳۶۳ش.
  • حسینی شیرازی، سید محمد، تبیین القرآن، بیروت،‌ دار العلوم، چاپ دوم، ۱۴۲۳ق.
  • درس تفسیر استاد اشرفی»، مدرسه فقاهت، تاریخ بازدید: ۲۰ اسفند ۱۴۰۳ش.
  • شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه شیخ آقابزرگ تهرانی، تحقیق: احمد قصیرعاملی، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
  • طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
  • طیب، سید عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش.
  • فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.
  • مدرسی، سید محمدتقی، من هدی القرآن، تهران،‌ دار محبی الحسین، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
  • مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰ش.
  • مغنیه، محمدجواد، تفسیر الکاشف، تهران،‌ دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۲۴ق.
  • مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.