فرهنگ‌نامه اصول فقه (کتاب)

از ویکی شیعه
فرهنگ‌نامه اصول فقه
اطلاعات کتاب
نویسندهمرکز اطلاعات و مدارک اسلامی
موضوعاصول فقه
سبکدایرةالمعارف
زبانفارسی
تعداد جلدیک جلد
تعداد صفحات۹۲۰ صفحه
اطلاعات نشر
ناشرپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
محل نشرقم
نسخه الکترونیکیhttp://lib.eshia.ir/71601


فرهنگ‌نامه اصول فقه دانش‌نامه‌ای به زبان فارسی که به دانش اصول فقه پرداخته و به کوشش جمعی از دانش‌پژوهان مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، تدوین شده است. در این اثر که به صورت الفبایی تنظیم شده، حدود ۶۰۰۰ اصطلاحِ اصولی آمده است.

در فرهنگ‌نامه اصول فقه، علاوه بر تعریف‌های اصطلاحی، به اشاره‌های تاریخی و دیدگاه‌های صاحب‌نظران در علم اصول نیز پرداخته شده است. این فرهنگ‌نامه در سال ۱۳۸۹ش منتشر شده است.

معرفی علم اصول

اُصولِ فِقْه، نام دانشی است که شیوه استنباط احکام شرعی را بررسی می‌کند و در این علم، روش صحیح دست‌یابی به احکام شرعی با استفاده از ادله نقلی و عقلی بررسی می‌شود.

نویسندگان

فرهنگ‌نامه اصول فقه، کارِ جمعی از محققان مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است.[۱]

مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی یکی از زیرمجموعه‌های پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم است که یکی از اهداف آن تدوین اصطلاح‌نامه‌ها و فرهنگ‌های مستند علوم اسلامی است.[۲]

ساختار و محتوا

فرهنگنامه اصول فقه در یک جلد به‌صورت تخصصی و به شیوه الفبایی تنظیم شده و حدود ۶۰۰۰ اصطلاح در دانش اصول فقه را در قالب مقاله‌های کوتاه و فشرده پوشش داده است.[۳][۴]

در این اثر، به معرفی اجمالی آثاری که در رشته اصول فقه تدوین شده نیز پرداخته شده است.[۵]

ویژگی‌ها

در مقاله‌ای که به معرفی «فرهنگ‌نامه اصول فقه» پرداخته، ویژگی‌های این اثر این‌گونه بیان شده است:

  • شناسایی اصطلاحات اصولی در بین شیعیان و اهل سنت
  • بهره‌گیری از حدود ۱۶۰ منبع شیعه و سنی
  • بررسی تاریخچه پیدایش برخی اصطلاحات اصولی
  • بیان مطالب پیچیده اصولی در قالبی ساده و روان
  • پرهیز از تکرار مطالب مشابه
  • اشاره‌های تاریخی و فقهی
  • پرداختن به دیدگاه‌های صاحب‌نظران در علم اصول.[۶]

نواقص

در نقد فرهنگ‌نامه اصول فقه به نواقص و اشکالاتی اشاره شده که به این شرح است:

  • درجه‌بندی و اولویت‌بندی‌نشدن منابع مورد استفاده
  • مشخص نکردن تقدم و تأخر در تنظیم منابع
  • استفاده نکردن از منابع قبل از دوران معاصر
  • بیان نکردن مصادر احادیث و روایات
  • استفاده از منابع اهل سنت در جایی که شیعه و سنی با هم اختلاف دارند
  • ترجمه نشدن متن‌های عربی نقل شده از کتاب‌ها
  • خارج بودن بعضی عنوان‌های مداخل از علم اصول
  • بهره نبردن از برخی اصطلاحات رایج و به‌کار گرفتن اصطلاحات غیر علمی.[۷]

چاپ

فرهنگ‌نامه اصول فقه در یک جلد و ۹۲۰ صفحه در قطع رحلی بزرگ توسط پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در سال ۱۳۸۹ش، در قم منتشر شد.[۸]

پانویس

  1. فرهنگ‌نامه اصول فقه، سایت پاتوق کتاب فردا.
  2. «پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی»، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  3. یعقوب‌نژاد، «فرهنگ‌نامه اصول فقه نخستین فرهنگ‌نامه جامع‌نگر در اصول فقه»، ص۸۱.
  4. فرهنگ‌نامه اصول فقه، سایت پاتوق کتاب فردا.
  5. یعقوب‌نژاد، «فرهنگ‌نامه اصول فقه نخستین فرهنگ‌نامه جامع‌نگر در اصول فقه»، ص۸۱.
  6. یعقوب‌نژاد، «فرهنگ‌نامه اصول فقه نخستین فرهنگ‌نامه جامع‌نگر در اصول فقه»، ص۸۵–۸۷.
  7. فرهنگ‌نامه اصول فقه، سایت پاتوق کتاب فردا.
  8. جمعی از محققان مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، فرهنگ نامه اصول فقه، ۱۳۸۹ش.

یادداشت

منابع

  • «پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی»، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، تاریخ بازدید: ۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ق.
  • جمعی از محققان مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، فرهنگ نامه اصول فقه، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۳۸۹ش.
  • فرهنگ‌نامه اصول فقه، سایت پاتوق کتاب فردا، تاریخ بازدید: ۷ اردیبهشت ۱۴۰۰ش.
  • یعقوب‌نژاد، محمدهادی، «فرهنگ‌نامه اصول فقه نخستین فرهنگ‌نامه جامع‌نگر در اصول فقه»، در آینه پژوهش، شماره ۱۲۴، ۱۳۸۹ش.