کفن‌پوشی (آیین)
.jpg) هیئت کفن‌پوشان خرمدره (زنجان) | |
| اطلاعات آیین | |
|---|---|
| زمان‌برگزاری | در ایام سوگواری به ویژه ایام ماه محرم |
| مکان برگزاری | معابر عمومی و اطراف اماکن مقدس |
| گستره جغرافیایی | ایران، عراق، هند، پاکستان |
| اشیاء و نمادها | کفن |
| آیین‌های مهم | |
| سینه‌زنی • افطاری • تشییع جنازه • تعزیه خوانی سایر آیین‌ها | |
کفن‌پوشی یکی از آیین‌های مذهبی و سیاسی شیعیان است. در این مراسم، شیعیان پارچه‌ای سفید را به‌عنوان نمادی از کفن بر تن می‌کنند و به عزاداری می‌پردازند. علاوه بر وجه دینی، در برخی مواقع، کفن پوشی واکنشی اعتراضی به مسائل سیاسی و اجتماعی است. کفن‌پوشی در عزاداری، نمادی از مظلومیت و ایثار امام حسین(ع) دانسته شده است. کفن‌پوشی در برخی تظاهرات، نماد ایستادگی بر سر خواسته‌ها تا حد مرگ است.
کفن‌پوشی، آیینی مذهبی و سیاسی
کفن‌پوشی یکی از آیین‌های شیعیان است که در ایران و دیگر جوامع شیعی انجام می‌شود.[۱] این آیین در عزاداری شیعیان برای امام حسین(ع) و دیگر امامان انجام می‌شود.[۲] شیعیان، علاوه‌بر مراسم دینی خود، گاهی در واکنش به مسائل سیاسی و اجتماعی نیز به صورت کفن‌پوش تظاهرات می‌کنند.[۳]
در عزاداری
کفن‌پوشیِ عزاداران را یادآور رشادت‌ها و مظلومیت‌های امام حسین (ع) و یاران او می‌دانند.[۴] تصاویر ثبت‌شده از کفن‌پوشی عزاداران نشان می‌دهد که عزادارن، روی لباس خود، پارچه‌ای سفید به‌عنوان نمادی از کفن می‌پوشند و سینه‌زنی و زنجیرزنی می‌کنند.[۵] همچنین در مراسم قمه‌زنی و تیغ‌زنی، عزاداران به شکل کفن‌پوش حاضر می‌شوند.[۶] گاهی عبارت «کفن‌پوش» یا «کفن‌پوشان» در نام هیئت‌های مذهبی قید می‌شود.[۷] در برخی موارد، این مراسم در نزدیکی یا داخلِ اماکن مذهبی و حرم امامان شیعه برگزار می‌شود.[۸]
در روضه‌های مربوط به واقعۀ کربلا نقل می‌شود که حضرت زینب(س) فرزندان خود را کفن‌پوش کرد تا وارد میدان نبرد شوند.[۹]
در واکنش به رخدادهای سیاسی و اجتماعی
کفن‌پوشی، در برخی موارد، در واکنش به وقایع سیاسی رخ می‌دهد که به این معناست که معترضان برای دفاع از حقوق خود حاضرند جانشان را فدا کنند. در دوران قاجار، تعدادی از مردم به همراهی مجتهدانی از جمله ملا احمد نراقی، به حالت کفن‌پوش نزد فتحعلی‌شاه رفتند تا او را از صلح با روسیه منصرف کنند.[۱۰] همچنین در سال ۱۳۳۱ش، ابوالقاسم کاشانی از مردم تهران خواست تا در دفاع از محمد مصدق کفن بپوشند و به خیابان بیایند.[۱۱] در ماجرای قیام ۱۵ خرداد در سال ۱۳۴۲ش نیز مردم ورامین به صورت کفن‌پوش، مشغول عزاداری محرم بودند که از دستگیری امام خمینی توسط حکومت پهلوی آگاه شدند و پیاده تا تهران رفتند.[۱۲]
گزارش‌ها نشان می‌دهد که کفن‌پوشی، در بعضی موارد، در واکنش به پدیده‌های اجتماعی صورت می‌گیرد. برای مثال در سال ۱۴۰۲ش هیئت‌های مذهبی زنان قم، به صورت کفن‌پوش، تظاهراتی در حمایت از حجاب و محکومیت اهانت به قرآن در اروپا برگزار کردند.[۱۳]
پانویس
- ↑ «ورود موکب عزاداران کفن پوش به حرم سید الشهدا در ظهر عاشورا»، سایت شبکۀ العالم؛ «مراسم عزاداری کفن پوشان شهرستان رامیان استان گلستان»، ایسنا.
- ↑ «حماسه ایثار و ارادت زائران کرمانی» ، سایت آستان نیوز.
- ↑ منیره نجفی، «ملا احمد نراقی و اندیشه سیاسی او»، ص۸۲؛ «زنان قم کفن پوش شدند»، تابناک.
- ↑ «حماسه ایثار و ارادت زائران کرمانی» ، سایت آستان نیوز.
- ↑ «مراسم عزاداری کفن پوشان شهرستان رامیان استان گلستان»، ایسنا.
- ↑ حق گو و بابایی، «نخل برداری در زارچ»، ص۴۹.
- ↑ «مراسم هیئت عزاداران خراسان جنوبی در حرم رضوی» ایکنا.
- ↑ «حماسه ایثار و ارادت زائران کرمانی» ، سایت آستان نیوز.
- ↑ «شهادت فرزندان حضرت زینب در کربلا»، سایت بلاغ.
- ↑ منیره نجفی، «ملا احمد نراقی و اندیشه سیاسی او»، ص۸۲.
- ↑ دانشجو و وکیلی، «خاستگاه اندیشه‌های سیاسی علما...»، ص۶۰.
- ↑ «بازخوانی حماسه کفن پوشان ورامین در ۹ دی سال ۸۸»، ایرنا.
- ↑ «زنان قم کفن پوش شدند»، تابناک.
منابع
- «بازخوانی حماسه کفن پوشان ورامین در ۹ دی سال ۸۸»، ایرنا، تاریخ انتشار مطلب: ۹ دی ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: : ۱۵ آبان ۱۴۰۳ش.
- «حماسه ایثار و ارادت زائران کرمانی» ، سایت آستان نیوز، تاریخ انتشار مطلب: ۲۵ تیر ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۱۵ آبان ۱۴۰۳ش.
- حق گو، ابوذر؛ بابایی، ابوالقاسم ، «نخل برداری در زارچ»کتاب صحنه اسفند، شماره ۴۹، ۱۳۸۴ و فروردین ۱۳۸۵ش
- دانشجو، حمیده؛ وکیلی، هادی، «خاستگاه اندیشه‌های سیاسی علما در جریان نهضت ملی شدن نفت با تاکید بر دیدگاه‌های آیت‌الله کاشانی»، معرفت شماره ۲۶۱، شهریور ۱۳۹۸ش.
- «زنان قم کفن پوش شدند»، تابناک، تاریخ انتشار مطلب:۳۰ مرداد ۱۴۰ش، تاریخ بازدید: : ۱۵ آبان ۱۴۰۳ش.
- «شهادت فرزندان حضرت زینب در کربلا»، سایت بلاغ، تاریخ انتشار مطلب: ۱۳ مرداد ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: : ۱۵ آبان ۱۴۰۳ش.
- «مراسم عزاداری کفن پوشان شهرستان رامیان استان گلستان»، ایسنا، تاریخ انتشار مطلب: ۱۷ مرداد ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۵ آبان ۱۴۰۳ش.
- «مراسم هیئت عزاداران خراسان جنوبی در حرم رضوی» ایکنا، تاریخ انتشار مطلب: ۱۱ شهريور ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۱۵ آبان ۱۴۰۳ش.
- نجفی، منیره، ملا احمد نراقی و اندیشه سیاسی او، تاریخ پژوهی، شماره ۱۸، بهار ۱۳۸۳ش.
- «ورود موکب عزاداران کفن پوش به حرم سید الشهدا در ظهر عاشورا»، سایت شبکۀ العالم، تاریخ انتشار مطلب: ۶ مرداد ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۱۵ آبان ۱۴۰۳ش.
| سنت‌ها و مراسم‌ها | فهرست آیین‌های عاشورایی • سیاه‌پوشی • تشت‌گذاری • زنجیرزنی • سینه‌زنی • سنج و دمام • مرثیه‌خوانی • نوحه‌خوانی • دسته عزاداری • هیئت عزاداری • تعزیه‌خوانی • روضه‌خوانی • مقتل‌خوانی • قمه‌زنی • نخل‌گردانی • تابوت‌گردانی • مراسم‌تابوت • مشعل‌گردانی • حسی • گِل‌مالی • شاخسِی واخسِی • همایش شیرخوارگان • پیاده‌روی اربعین • خیمه‌سوزان • چاووش‌خوانی • عَلَم‌کشی • چهل منبر • یزله‌خوانی • عزاداری طویریج • پرده‌خوانی • یوم‌الحسین • جاماندگان اربعین • یوم العباس • کفن‌پوشی |  |
|---|---|---|
| روضه‌ها | ||
| تعزیه‌ها | ||
| مناسبت‌ها | ||
| مکان‌ها | کربلا • حرم امام حسین(ع) • حرم حضرت عباس(ع) • بین‌الحرمین • تل زینبیه • گودال قتلگاه • کف‌العباس • خرابه شام • خیمه‌گاه • فرات • غاضریه • نهر علقمه • نینوا • حسینیه • تکیه • سقاخانه • امام‌باره • حسینی‌دالان • بازار شام | |
| کتاب‌ها | ||
| آداب | ||
| مرثیه‌ها | ||
| وابسته | سوگواری • مقتل • توغ • زیارت عاشورا • تحریفات عاشورا • ادبیات عاشورایی • موکب • لعن یزید • گریه بر حسین(ع) • حدیث ریان بن شبیب • پیرغلام اهل‌بیت • فقه عزاداری | |