لوامع صاحبقرانی (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | محمد تقی مجلسی |
| موضوع | فقه |
| سبک | استدلالی |
| زبان | فارسی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | اسماعیلیان |
| تاریخ نشر | ۱۴۱۴ق |
| نسخه الکترونیکی | لوامع صاحبقرانی |
لَوامِع صاحبقَرانی المُشْتَهَر بِشَرح الفَقیه کتابی فقهی به زبان فارسی تألیف محمد تقی مجلسی، مشهور به مجلسی اول و پدر علامه مجلسی، متوفای سال ۱۰۷۰ق است. این کتاب شرح و ترجمه کتاب من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق بوده و مؤلف در این کتاب از پرداختن به اصطلاحات و مباحث پیچیده علمی خودداری کرده و به شرح مطالب و گاهی توضیحات کوتاه درباره اسناد حدیث و یا جواب برخی شبهات اکتفاء نموده است.
درباره مؤلف
محمد تقی بن مقصود علی اصفهانی،(۱۰۰۳-۱۰۷۰ق) مشهور به مجلسی اول، پدر علامه مجلسی و از علمای شیعه در قرن یازدهم قمری است، از وی آثار دیگری چون روضة المتقین برجای مانده است، مجلسی در مسجد جامع اصفهان به تدریس مشغول شد. او پس از استادانش شیخ بهائی و میر داماد، نخستین کسی بود که در مسجد جامع اصفهان نماز جمعه اقامه می‌کرد. مجلسی در ۱۰۷۰ق در اصفهان درگذشت و در مسجد جامع این شهر مدفون شد. مشهورترین فرزندان او محمد باقر و آمنه بیگم همسر ملا صالح مازندرانی بودند.
سخن آقابزرگ
آقا بزرگ تهرانی مؤلف کتاب الذریعة الی تصانیف الشیعه می‌نویسد: کتاب لوامع صاحبقرانی همان کتاب لوامع قدسیه است. آن را به این نام نامیدند زیرا مؤلف آن را به درخواست شاه عباس اول صفوی ملقب به صاحبقران نگاشته است.[۱]... کتاب لوامع قدسیه نوشته مجلسی اول شرح کتاب من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق بوده و این کتاب به زبان فارسی است. کتاب طهارت، صلات، زکات، حج و زیارات تا آخر ابواب حقوقی و فروض جوارح در سه جلد آمده که تاریخ پایان نگارش آن سال ۱۰۶۶ هجری قمری بوده و نصف کتاب من لا یحضر است... بعد از آنکه شرح عربی من لا یحضر به نام روضة المتقین را به ایشان عرضه داشت و ایشان درخواست نگارش شرح فارسی را نیز علاوه بر آن نمود.[۲]
تاریخ و انگیزه نگارش
مؤلف در پایان بخش «کتاب الحج» تاریخ اتمام نگارش این کتاب را این گونه بیان می‌دارد: این کتاب را محتاج‌ترین بندگان به رحمت پروردگار بی‌نیاز، محمد تقی فرزند مجلسی که امیدوارم خداوند متعال به حق پیامبر(ص) و وصی آن‌حضرت، مؤلف و پدرش را مورد مغفرت خود قرار دهد به نگارش درآورد. در ماه شوال سال ۱۰۶۶ بعد از هجرت پیامبر که خداوند بر مهاجر آن و اهل بیت معصومش درود فرستد.[۳]
مؤلف در مقدمه کتاب می‌گوید که بعد از نگارش کتاب روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، به زبان عربی در شرح کتاب من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق - از کتب اربعه شیعه که یکی از منابع مهم روایی شیعه به شمار میآید - شاه عباس صفوی از ایشان درخواست می‌کند تا فارسی آن را نیز به رشته تحریر درآورد و ایشان نیز پذیرفته و این کتاب صاحبقرانی المشتهر بشرح الفقیه یا اللوامع القدسیه را به نگارش در می‌آورد.
ساختار
این کتاب در هشت جلد تألیف شده و شامل ابواب طهارت، صلات، زکات، صوم و حج می‌باشد. در آغاز، مقدمه‌ای آمده که در آن ترجمه مختصری از شرح حال مؤلف[۴]، شرح واقعه مشرف شدن مؤلف خدمت پنج تن آل عبا و سید الساجدین در عالم رؤیا[۵]، دوازده فایده در مراتب علم و دانش و فضایل علما و وجوب طلب علم آمده است.[۶]
نگاهی به محتوا
مجلسی اول پس از مقدمه دوازده فایده را در آغاز کتابش مطرح کرده است که عبارتند از: ۱- فضیلت علم و علما ۲- وجوب طلب علم ۳- علومی که فراگیری اش لازم یا نیک است. ۴- بیان علوم اهل بیت پیامبر(ص) ۵- واجب بودن مراجعه به اهل‌بیت(ع) در همه علوم ۶- ویژگی های عالمان دینی که می توان از آنها دریافت علم کرد. ۷- اختلاف میان اخبار و جمع میان آنها ۸- اجازه داشتن راوی در نقل حدیث ۹- تعلیم و تعلم و آداب و ثواب آن ۱۰- نکوهش اجتهاد و آراء باطل ۱۱- اصطلاحات حدیث ۱۲- علم بهترین عبادت است.[۷]
پانویس
منابع
- مجلسی، محمدتقی، لوامع صاحبقرانی، قم، اسماعیلیان، ۱۴۱۴ق.
- تهرانی، آقا بزرگ، الذریعة، بیروت،دار الاضواء.
پیوندبه بیرون