تحفة الزائر (کتاب)

تحفة الزائر

اطلاعات کتاب
نویسنده	علامه مجلسی
تاریخ نگارش	۱۰۸۵ق
موضوع	زیارت
زبان	فارسی
مجموعه	یک جلد
اطلاعات نشر
ناشر	مؤسسه پیام امام هادی(ع)
تاریخ نشر	۱۳۸۶ش

تُحْفَةُ الزّائِر کتابی در موضوع فضیلت و ثواب زیارت معصومان(ع) به زبان فارسی، نوشته محمدباقر مجلسی (درگذشت: ۱۱۱۰ق). به ادعای نویسنده، همه زیارات از اسناد معتبر نقل شده است. مولف انگیزه خود از تالیف این کتاب را نبود کتاب‌هایی در این موضوع به زبان فارسی بیان کرده است. این کتاب در دوازده باب مشتمل بر آداب سفر و زیارت، فضیلت و چگونگی زیارت چهارده معصوم می‌باشد. انتشارات مؤسسه پیام امام هادی(ع) این اثر را در سال ۱۳۸۶ش تحقیق و در یک جلد منتشر کرده است.

درباره مؤلف

مقالهٔ اصلی: محمدباقر مجلسی

محمدباقر مجلسی، از محدثان و فقیهان مشهور شیعه در قرن یازدهم هجری بود. علامه مجلسی از میان شاخه‌های علوم اسلامی بیش از همه به حدیث‌نگاری علاقه داشت و به اخباریان نزدیک بود. مشهورترین کتاب او، مجموعه پرحجم حدیثی به نام بحارالانوار است که نقش بارزی در احیای جایگاه حدیث در منظومه معرفت دینی داشت.

انگیزه تألیف

مؤلف به‌جهت آنکه ثواب زیارت پیامبر اکرم(ص) و ائمه(ع) در احادیث فراوانی آمده و بیشتر کتب زیارت، به زبان عربی نوشته شده است، تصمیم می‌گیرد کتابی در زمینه آداب زیارت معتبر نقل‌شده از معصومان به زبان فارسی بنویسد تا شیعیان فارسی‌زبان از آن بهره ببرند.

ساختار اثر

علامه مجلسی، کتاب را در ماه صفر ۱۰۸۵ق به فارسی تألیف کرده و بیان داشته که تنها زیاراتِ دارای سند معتبر را نقل کرده است. وی کتاب را در دوازده باب و یک خاتمه مرتب ساخته است.

ابواب کتاب

مقدمه، ابواب و خاتمه از این قرار است:

• مقدمه: سفر و آداب آن
• باب اول: ثواب تعمیر قبور رسول اکرم(ص) و ائمه(ع) و ثواب زیارت و آداب آن (شامل ۲ فصل)
• باب دوم: فضیلت و چگونگی زیارت پیامبر(ص) و فاطمه(س) و ائمه بقیع (شامل ۸ فصل)
• باب سوم: فضیلت و چگونگی زیارت امیرالمومنین(ع) (شامل ۴ فصل)
• باب چهارم: فضیلت نجف و کوفه و مساجد آن و آب فرات (شامل ۴ فصل)
• باب پنجم: فضایل زیارت حضرت سیدالشهداء(ع) (شامل ۷ فصل)
• باب ششم: فضیلت حائر حسینی و کربلا و تربت امام حسین(ع) (شامل ۳ فصل)
• باب هفتم: زیارات مطلقه امام حسین(ع) و آداب آن و ادعیه روضه مقدسه (شامل ۶ فصل)
• باب هشتم: فضیلت و چگونگی زیارت مخصوص امام حسین(ع) و زیارت از مکان‌های دور (شامل ۵ فصل)
• باب نهم: فضیلت و چگونگی زیارت امام کاظم(ع) و امام رضا(ع) و امام جواد(ع) (شامل ۵ فصل)
• باب دهم: فضیلت و چگونگی زیارت امام هادی(ع) و امام عسکری(ع) و امام زمان(عج) (شامل ۲ فصل)
• باب یازدهم: زیارات جامعه و استغاثه و چگونگی صلوات بر ایشان (شامل ۳ فصل)
• باب دوازدهم: آداب زیارت به نیابت و زیارت اولاد ائمه(ع) و زیارت سایر بقاع شریفه (شامل ۴ فصل)
• خاتمه آداب ملاقات زائران ائمه.

پژوهش‌های پیرامون کتاب

• ترجمه «تحفة الزائر» به عربی نوشته سید عبدالله شبر (متوفای۱۲۴۲ق). صاحب «تحیة الزائر» و «زاد الزائرین»
• مختصر «تحفة الزائر» که نویسنده آن ناشناخته است و نسخه خطی آن به شماره ۴۸۰۱ در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران نگه‌داری می‌شود.
• مستدرک «تحفة الزائر» با نام تحیة الزائر تألیف میرزا حسین نوری (متوفای ۱۳۲۰ق). این اثر، آخرین تألیف محدث نوری بوده و در آن زیاراتی که علامه مجلسی به دلیل عدم اعتبار نیاورده، به اسناد معتبر و معتمد (همراه با زیارات مخصوصه) ذکر کرده و اتمام آن به دست محدث قمی (متوفای ۱۳۵۹ق) انجام گرفته است.

چاپ

انصاری قمی، بهترین چاپ تحفة الزائر را مطبوع ۱۳۱۴ق به اهتمام شیخ فضل‌الله نوری داماد و خواهر‌زاده محدث نوری می‌داند. دیگر چاپ کتاب با تصحیح و تحقیق مؤسسه امام هادی و انتشارات پیام امام هادی در سال ۱۳۸۶ش منتشر شده است.