آل بریدی
(تغییرمسیر از بریدیان)
 | کتابشناسی یا ارجاعات این مقاله ناقص است. میتوانید با اصلاح نحوهٔ ارجاع به منابع بر طبق شیوهنامهٔ ارجاع به منابع، به ویکیشیعه کمک کنید. |
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| وجه نام‌گذاری | انتساب ابوعبدالله محمد بریدی |
| بنیانگذار | ابوعبدالله محمد بریدی |
| مذهب | شیعه |
| مکان استقرار | واسط، اهواز، بصره |
| حکومت | |
| شروع حکومت | اواخر حکومت عباسیان |
| گستره حکومت | واسط، اهواز، بصره |
| حاکمان | ابوعبدالله احمد، ابوالحسین عبدالله (علی)، ابویوسف یعقوب |
آل بَریدی، خاندانی شیعه منسوب به ابوعبدالله محمد بریدی بودند که از ۳۱۶ق/۹۲۸م تا ۳۳۸ق/۹۴۹م بر واسط، اهواز و بصره فرمان راندند.
تصرف بغداد
بریدیان در روزگاری که خلافت عباسی در ناتوانی افتاده بود و امیرالاُمراها برای دست یافتن بر بغداد با هم در کشاکش بودند و خلیفگان را عزل و نصب می‌کردند، پرچم استقلال برافراشتند و بغداد را تصرف کردند و در واسط، اهواز و بصره فرمان راندند.
فرمانروایان
این سلسله حکومتی متشکل از سه برادر به نامهای ابوعبدالله احمد، ابوالحسین عبدالله (علی)، ابویوسف یعقوب به اضافه ابوالقاسم پسر ابوعبدالله بریدی مُقطِع بود. لقب مقطع، که در برخی منابع آمده، می‌تواند حاکی از اقطاعداری[۱] اینان باشد. اگرچه ابوعلی مِسکَوَیه در ضمن وقایع ۳۱۱ق/۹۲۳م از ابوعبدالله احمد، برادر بزرگ‌تر یاد می‌کند، ولی او از ۳۱۶ق/۹۲۸م در صحنه سیاست پدیدار شد.
مدت و چگونگی فرمانروایی
- برخی می‌گویند تاریخ ۲۰ ساله این خاندان، مانند بیشتر دولت‌های پراکنده‌ای که در قرن چهارم و پنجم قمری در سرزمین‌های خلافت شرقی پدیدار شدند، داستان ستمگری، نیرنگ، خیانت و چپاول مردم است. چنانچه در اوایل کار، وقتی خلیفه پس از عزل آنها از حکومت اهواز ۴۰۰۰ دینار طلب کرد، بی‌درنگ آن مال را پرداختند و به کار خویش بازگشتند. از این معنی معلوم می‌شود که تا چه اندازه دست غارت گشوده بودند که این مقدار به خلیفه دادند.[۲]
- حتی مالیات‌ها را در قلمرو خود گرد می‌آوردند و به بغداد نمی‌فرستادند و آنگاه که بر بغداد چیره شدند نه تنها نیم میلیون دینار با تهدید از خلیفه ستاندند، بلکه از «مراسم قتل و غارت دقیقه‌ای فروگذاری نکردند». مالیات‌خواهی بی‌هنگام و عوارض هنگفتی که بر مایحتاج مردم بستند، نشانه دیگری از بیدادگری بی‌نظیر آنان است.[۳]
- در خیانت و نیرنگ نیز چنان بی پروا بودند که نه تنها ولی نعمت خود یاقوت را به کشتن دادند، بلکه بر خود نیز رحم نکردند و بزرگ آنها ابوعبدالله، برادر خود ابویوسف را بکشت و اموالش را تصاحب کرد. به راد سوم -ابوالحسین- نیز بر ابوالقاسم برادزاده خود شورید و به پیکار پرداخت. فتوای فقها و علمای بغداد بر قتل و بر دار کردن و سوزاندن ابوالحسین، چیزی نیست جز انعکاس همان ستمگری‌ها که در بغداد کردند و مال‌هایی که به تاراج بردند.[۴]
پانویس
- ↑ اقطاع، اصطلاحی است در نظام مالی و اداری اسلام که در حکومت‌های اسلامی، در دوره‌های مختلف، با مفاهیم متفاوت و متعدد به کار می‌رفت. با این حال، اقطاع را به طور کلی می‌توان یکی از انواع مناسبات زمینداری دانست که در معنا و مفهوم غالب خود تا حد زیادی با نهادهای فیف و بنفیس، از نهادهای فئودالیسم اروپای غربی در قرون میانه و نهاد پرونوئیا درامپراتوری بیزانس مشابهت دارد.
- ↑ دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص ۶۱۰، ذیل مدخل آل بریدی
- ↑ دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص ۶۱۰، ذیل مدخل آل بریدی
- ↑ دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص ۶۱۰، ذیل مدخل آل بریدی
منابع
- ابن‌اثیر، عزالدین، الکامل، بیروت ـ دارصادر، ۱۹۷۹م، ۸ (فهرست).
- ابن‌طقطقی، محمدبن‌علی، تاریخ فخری، ترجمه محمدوحید گلپایگانی، تهران؛ بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۵۰ش، ص ۳۸۸.
- ابن‌عبری، غریغوریوس، تاریخ مختصرالدول، ص ۱۶۴.
- ابن‌کثیر، اسماعیل‌بن‌عمر، البدایة والنهایة، مصر، مطیعةالسّعاده، ۱۳۵۱ق، ص۱۸۷، ۱۹۲.
- ابوعلی مسکویه، احمد تجارب‌الامم، به کوشش آمد روز، مصر، طبع افست، ۱۹۱۴م، ج۱، ص۱۱۰، ۱۵۸، ۲۲۳، ج۲، ص۵۳، ۱۱۲.
- تنوخی، محسن، نشوارالمحاضرة، به کوشش عبودالشاجی، ۱۳۹۱ق، ج۱، ص۱۷۵.
- خواندمیر، غیات‌الدین، حبیب‌السیر، به کوشش محمد دبیر سیاقی، تهران، خیام، ۱۳۶۲ش.
- سیوطی، جلال‌الدین، تاریخ تاخلفاء، به کوشش محمد محیی‌الدین عبدالحمید، مصر، مطیعةالسّعاده، ۱۹۵۲.
- صولی، محمدبن‌یحیی، اخبارالراضی، به کوشش ج. هیورث دین، مصر ۱۹۳۶م، صص ۷۰، ۹۰، ۲۲۷، ۲۲۸، ۲۴۴، ۲۶۰.
- متحده، روی، «خلافت عباسیان در ایران»، تاریخ ایران از اسلام تا سلاجقه، به کوشش ر. ن. فرای، ترجمه حسن اتوشه، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۳ش، ص ۷۶.
- متز، آدام، تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری، ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۳۱.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دایرة المعارف بزرگ اسلامی