اسماعیل بن محمدجعفر درب کوشکی
| استاد حکمت و فلسفه در اصفهان | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ وفات | ۱۵ شوال، ۱۳۰۴ق |
| محل دفن | تخت فولاد اصفهان، کنار تکیه ملا اسماعیل خواجویی |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | اسماعیل درب کوشکی اصفهانی • میرزا حسن نوری • میرزا عبدالجواد حکیم خراسانی و ... |
| شاگردان | سید ابوالقاسم دهکردی • آخوند ملا محمد کاشی • جهانگیر خان قشقایی • مهدی الهی قمشه‌ای و ... |
| تألیفات | جلوات ناصریه • شرح حدیث رأس الجالوت |
| سایر | تدریس حکمت متعالیه در اصفهان |
اسماعیل بن محمدجعفر درب کوشکی اصفهانی (متوفی ۱۳۰۴ق)، از عالمان و استادان برجسته فلسفه در اصفهان و شاگرد ملا اسماعیل واحد العین است. از شاگردان مهم او می‌توان به سید ابوالقاسم دهکردی و جهانگیرخان قشقایی اشاره کرد.
زندگینامه
اسماعیل بن محمدجعفر درب کوشکی اصفهانی از عالمان و حکمای اصفهان بوده است. او شاگرد ملا اسماعیل بن محمدسمیع درب کوشکی معروف به «واحد العین» است.[۱] گاهی به دلیل یکی‌بودن نام این دو عالم شیعی، به اشتباه این دو نفر یکی دانسته شده‌اند؛ در حالی که ملا اسماعیل شاگرد، فرزند محمدجعفر بوده و استادش «اسماعیل واحد العین» فرزند محمدسمیع است.[۲] درباره زندگینامه و سال تولد «ملا اسماعیل بن محمدجعفر»، اطلاعات دقیقی در دست نیست؛ ولی سال درگذشت وی را مؤرخین، ۱۳۰۴ق، ضبط کرده‌اند.[۳] وی در روز جمعه، ۱۵ شوال، ۱۳۰۴ق، درگذشت و در تکیه ملا اسماعیل خواجویی واقع در قبرستان تخت فولاد اصفهان، در کنار قبر ملا علی اکبر اژه‌ای به خاک سپرده شد.[۴]
استادان
- ملا اسماعیل بن محمدسمیع درب کوشکی اصفهانی، معروف به واحد العین[۵]
- میرزا حسن نوری (فرزند ملا علی نوری)[۶]
- میرزا عبد الجواد حکیم خراسانی[۷]
- سید رضی لاریجانی[۸]
شاگردان
حکیم درب کوشکی، سال‌ها در اصفهان، به تدریس حکمت متعالیه پرداخت و به نوشته «میر سید علی جناب»، بسیاری از کسانی که در اصفهان، فلسفه و حکمت آموختند، از شاگردان وی بودند.[۹] در منابع تاریخی آمده است که دهکردی، شاگرد ملا اسماعیل درب کوشکی است؛[۱۰] با توجه به سال تولد دهکردی (۱۲۷۲ق)، شاگردی وی نزد ملا اسماعیل واحد‌العین، بعید به نظر می‌رسد و می‌توان گفت: هرگاه دهکردی را شاگرد اسماعیل درب کوشکی دانسته‌اند، مراد «ملا اسماعیل بن محمدجعفر» است، نه «ملا اسماعیل واحد العین».[۱۱]
شاگردان مهم «ملا اسماعیل بن محمدجعفر» عبارتند از؛
- سید ابوالقاسم دهکردی
- آخوند ملا محمد کاشی
- جهانگیر خان قشقایی
- میرزا محمد مهدی الهی قمشه‌ای
- میرزا محمد حسین امام جمعه
- عباس قلی خان نوری[۱۲]
آثار
- جلوات ناصریه؛ چند نسخه خطی از این اثر در دانشکده الهیات مشهد، کتابخانه مجلس شورای اسلامی و کتابخانه دایرةالمعارف بزرگ اسلامی موجود است.[۱۳]
- شرح حدیث رأس الجالوت؛ این اثر نیز در مجله «نامه فرهنگستان علوم» به چاپ رسیده است.[۱۴]
پانویس
- ↑ سبزواری، شرح منظومة، ۱۳۷۰ش، ج۲، ص۴.
- ↑ صدوقی سها، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ۱۳۸۱ش، ص۱۴۹.
- ↑ مهدوی، تذکرة القبور یا دانشمندان و بزرگان اصفهان، ۱۳۴۸ش، ص۱۳۵-۱۳۸.
- ↑ دانشنامه تخت فولاد، ج۲، مدخل ملا اسماعیل بن جعفر درب کوشکی.
- ↑ کرمی، دانشنامۀ جهان اسلام، ۱۳۹۱، ج۱۷، ص۴۷۳.
- ↑ تحویلدار، جغرافیای اصفهان، ۱۳۴۲ش، ص۶۷.
- ↑ همایی، تاریخ اصفهان، ۱۳۸۱ش، ج۲، ص۳۴۱.
- ↑ صدوقی سها، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ۱۳۸۱ش، ص۲۶۲.
- ↑ میر سید علی جناب، رجال و مشاهیر اصفهان، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۵.
- ↑ دهکردی، منبر الوسیل در تعلیم و تربیت و اخلاق، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۲۱.
- ↑ صدوقی سها، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ۱۳۸۱ش، ص۱۵۰.
- ↑ صدوقی سها، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ۱۳۸۱ش، ص۱۵۰.
- ↑ نفیسی، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی، ۱۳۴۴ش، ج۶، ص۸۰.
- ↑ حبیب آبادی، مکارم الآثار، ج۶، ۱۳۶۴ش، ص۲۷۴۲.
منابع
- تحویلدار، میرزا حسین، جغرافیای اصفهان، تهران، ۱۳۴۲ش.
- جناب، میر سید علی، رجال و مشاهیر اصفهان، اصفهان، چاپ رضوان پور عصار، ۱۳۸۵ش.
- حبیب آبادی، محمد علی، مکارم الآثار، ج۶، چاپ سید علی روضاتی، اصفهان، ۱۳۶۴ش.
- دانشنامۀ جهان اسلام،به کوشش غلامعلی حدادعادل، تهان، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، ج۱۷، ۱۳۹۱ش.
- دهکردی، ابوالقاسم، منبر الوسیل در تعلیم و تربیت و اخلاق، چاپ مجید جلالی دهکردی، ج۱، قم، ۱۳۸۲ش.
- صدوقی سها، منوچهر، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، تهران، ۱۳۸۱ش.
- مهدوی، مصلح‌الدین، تذکرة القبور یا دانشمندان و بزرگان اصفهان، ۱۳۴۸ش.
- نفیسی، سعید، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی، تهران، ۱۳۴۴ش.
- همایی، جلال الدین، تاریخ اصفهان، ج۲، چاپ ماهدخت بانو همایی، تهران، ۱۳۸۱ش.