یقطین بن موسی بغدادی
| پدر علی بن یقطین و از کارگزاران بنی‌عباس | |
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| نام | ابوالحسن یقطین بن موسی بغدادی |
| خویشاوندان سرشناس | علی بن یقطین |
| محل زندگی | کوفه • مدینه • بغداد |
| اطلاعات دیگر | |
| فعالیت‌ها | ارتباط پنهانی با امام جعفر صادق(ع) • بازسازی مسجدالحرام و مسجدالنبی در زمان مهدی عباسی |
| منصب | کارگزار خلفای عباسی |
ابوالحسن یقطین بن موسی بغدادی (درگذشت ۱۸۶ق/۸۰۲م) پدر علی بن یقطین از بزرگان آل یقطین و از کارگزاران بنی‌عباس بوده است.
تولد و کودکی
یقطین در کوفه به دنیا آمد و در همان جا زیست. به دلیل مخالفت با امویان و هواخواهی از عباسیان، از سوی مروان حمار (درگذشت ۱۳۲ق/۷۴۹م) تعقیب شد و از این رو همراه خانواده‌اش به مدینه گریخت. پس از سقوط امویان و قدرت یافتن عباسیان به بغداد آمد.
ورود به دستگاه عباسیان
یقطین که هوشمند بود و از هوش و فهم سیاسی و قدرت جنگاوری کافی بهره داشت، نزد دو تن از نخستین خلفای عباسی، سفّاح (۱۰۴-۱۳۶ق/۷۲۲-۷۵۳م) و منصور (۹۵-۱۵۸ق/۷۱۳-۷۴۴م) جایگاه خوبی پیدا کرد. در ۱۶۷ق/۷۸۳م که خلیفه مهدی عباسی (۱۲۷-۱۶۹ق/۷۴۴-۷۸۵م) فرمان داد مسجدالحرام و مسجدالنبی بازسازی شود و گسترش یابد، یقطین از سوی خلیفه مأمور اجرای این فرمان شد.[۱] ابن اثیر این رویداد را در ۱۶۴ق/۷۸۱م می‌داند.[۲]
ابوالحسن و امام صادق(ع)
با اینکه برخی درباره شیعی بودن او تردید کرده‌اند، شواهد کافی برای اثبات شیعه بودن او وجود دارد.[۳] به گزارش بیش‌تر محدّثان و مورخان شیعی، او به صورت پنهانی با امام جعفر صادق(ع) (۸۰ یا ۸۳-۱۴۸ق/۶۹۹ یا ۷۰۲-۷۶۵م) ارتباط داشت و سهم امام از اموال خود را به آن حضرت می‌پرداخت. این ارتباط‌ها باعث شد تا نزد منصور و مهدی از او بدگویی شود، اما آسیبی به او نرسید.[۴] می‌توان این احتمال را پذیرفت که با وجود شیعی بودن وی، حضور او در دستگاه خلافت، به دلایل خاص سیاسی و ضرورتی که داشته با اشاره و راهنمایی امام صادق (ع) باشد. وی سرانجام در سال ۱۸۵ق یا ۱۸۶ق در بغداد درگذشت.
پانویس
جستارهای وابسته
منابع
- ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل، بیروت، ۱۴۰۳ق.
- ابن تغری بردی، یوسف، النّجوم الزّاهره، مصر، ۱۳۸۳ق.
- ابن جبیر، محمدبن احمد، رحله، بیروت، ۱۳۸۴ق.
- ابن ندیم، فهرست، بیروت، ۱۳۷۷ق.
- خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بی‌جا، ۱۴۱۳ق.
- مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، نجف، المطبعه المرتضویه، بی‌تا.