عمره

عمره یکی از عبادات اسلامی و مربوط به زیارت خانه خدا (کعبه) است. این عمل به دو نوع عمره تمتع و عمره مفرده تقسیم می‌شود.

تعریف فقهی و اقسام

عُمره اصطلاحی است فقهی و منظور از آن اعمال شرعی خاصی است که که در مکه و میقات به‌منظور زیارت خانه خدا انجام می‌شود. عمره به دو نوعِ عمره تَمَتُّع و عمره مُفرَده تقسیم می‌شود.

عمره تمتع، عمره‌ای است که همراه با حج تمتع انجام می‌شود و از اجزای آن است. عمره مفرده هم به عمره‌ای می‌گویند که به‌صورت جدا از حج انجام می‌شود.

حکم فقهی

به‌فتوای فقیهان، بر هر مسلمانی که شرایط آن را باشد، مانند حج واجب است یک بار در طول عمر، عمره انجام دهد. انجام‌دادن عمره بیش از یک بار، مستحب است.

صاحب‌جواهر نوشته است که فقیهان بر واجب‌بودن عمره مسئله اجماع دارند. به‌گفته وی آیه ۱۹۶ سوره بقره (و برای خدا حجّ و عمره را به‌پایان رسانید) هم بر همین دلالت می‌کند.

بر کسی که حج تمتع انجام داده که همراه آن عمره تمتع نیز انجام می‌شود، واجب نیست که عمره مفرده هم انجام دهد.

شرایط وجوب عمره

شرایط وجوب عمره مانند شرایط وجوب حج است؛ یعنی عمره زمانی واجب می‌شود که انسان عاقل، بالغ و آزاد باشد (برده نباشد)، و همچنین استطاعت داشته باشد. استطاعت یعنی توانایی جسمی و مالی، داشتن زمان کافی و بازبودن مسیر.

مناسک عمره

عمره مفرده و عمره تمتع در برخی مناسک مشترک‌‌اند و در برخی دیگر با هم تفاوت دارند. در هر دو عمره به‌ترتیب این اعمال انجام می‌شوند: احرام، طواف، نماز طواف، سعی بین صفا و مروه و تقصیر. تفاوت‌های آنها هم به‌شرح زیر است:

• در عمره مفرده علاوه‌بر موارد فوق، طواف نساء و نماز طواف نساء هم باید انجام شود.
• احرام در عمره تمتع تنها در ماه‌های مخصوص حج (شوال، ذی القعده، ذی‌الحجه) انجام می‌شود، ولی در عمره مفرده منحصر به زمان خاصی نیست.
• در عمره مفرده، می‌توان به‌جای تقصیر (چیدن مقداری از مو یا ناخن) عمل حلق (تراشیدن سر) را انجام داد؛ اما در عمره تمتع الزاماً باید تقصیر انجام داد.
• میقات عمره تمتع الزاماً یکى از مواقیت پنج‌گانه است؛ اما میقات عمره مفرده، علاوه‌بر مواقیت پنج‌گانه می‌تواند «اَدنى‌الحِلّ» (نزدیک ترین محل در خارج از حرم) باشد.

پانویس

الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود

منابع

• شیخ طوسی، محمد بن حسن، المبسوط فی الفقه الامامیه، تحقیق و تصحیح سیدمحمدتقی کشفی، تهران، المکتبة المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه، چاپ سوم، ۱۳۸۷ق.
• گروه پژوهش بعثه مقام معظم رهبری، منتخب مناسک حج، تهران، نشر مشعر، چاپ دوم، ۱۴۲۶ق.
• محقق حلی، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تحقیق و تصحیح عبدالحسین محمدعلی بقال، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق.
• محمودی، محمدرضا، مناسک حج مطابق با فتاوای امام خمینی و مراجع معظم تقلید، تهران، نشر مشعر، چاپ چهارم، ۱۳۸۷ش.
• مؤسسه دایرة‌المعارف فقه اسلامى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم‌السّلام، قم، مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى، چاپ اول، ۱۳۹۲ش.
• نجفى، محمدحسن، جواهر الكلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.