هفهاف بن مهند راسبی
| شهید کربلا | |
 آرامگاه شهدای کربلا در حرم امام حسین(ع) | |
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | هفهاف بن مهند راسبی |
| محل زندگی | بصره |
| شهادت | روز عاشورا/۶۱ق |
| مدفن | حرم امام حسین(ع) |
| مشخصات دینی | |
| از یاران | امام حسین(ع) |
هَفْهاف بن مُهَنَّد راسِبی (شهادت ۶۱ق) از شیعیان بصره و از شهدای واقعه کربلاست که پس از امام حسین(ع) به شهادت رسیده است. او که سابقه حضور در صف یاران امام علی(ع) در جنگ صفین را داشته، با شنیدن خبر حرکت امام حسین(ع) به سمت عراق، به سوی ایشان راهی می‌شود؛ اما روز عاشورا پس از شهادت امام حسین(ع) به کربلا رسید و با لشکریان عمر سعد جنگید و به شهادت رسید.
به گفته مامَقانی رجالی شیعه (درگذشتهٔ ۱۳۵۱ق)، هفهاف بن مهند از سوارکاران دلاور بصره و از شیعیان مخلص بوده است.[۱] او از اصحاب امام علی(ع) در جنگ صفین بوده است و به نقلی از سوی امام علی(ع) فرماندهی اَزْدیان بصره را در این جنگ برعهده داشته است.[۲] او از یاران امام حسن(ع) شمرده شده است.[۳] «هَفْهاف» در لغت به معنای مرد لاغراندام است.[۴]
فضیل بن زبیر کوفی (درگذشتهٔ قرن دوم هجری)، المرشد بالله از عالمان زیدیه، (درگذشتهٔ ۴۷۹ق) و حُمَیْد بن احمد مُحَلِّی از شرح‌حال‌نگاران زیدیه، (درگذشتهٔ ۶۵۲ق) گزارش کرده‌اند که هفهاف باخبر شد که امام حسین(ع) به سوی عراق رهسپار شده است، به سوی آن حضرت شتافت؛ اما پس از شهادت امام به میدان جنگ رسید؛ بنابراین وارد لشکریان عمر سعد شد و شمشیرش را کشیده و برای آنها رجز خواند: «ای لشکریان مجهّز! منم هفهاف بن مهنّد! که به دنبال خاندان محمد(ص) هستم»! سپس به جنگ با لشکریان عمر سعد پرداخت و شماری از آنها را کشت تا آن‌که وی را به شهادت رساندند.[۵] در ادامهٔ این گزارش، از امام سجاد(ع) در ستایش هفهاف نقل شده است: «مردم از هنگام بعثت حضرت محمد(ص)، پس از علی بن ابی‌طالب(ع) هیچ سوارکار جنگاوری را مانند هفهاف ندیده‌‌اند که هر کس را کُشت به دست خود کشت...»[۶]
در دانشنامه امام حسین آمده است که نام هفهاف در متون قدیمی تنها در کتاب تَسمیة من قُتِلَ مع الحسین، تألیف فضیل بن زبیر آمده است.[۷] نام هفهاف در زیارت الشهدا منسوب به امام زمان(ع) [۸] و زیارت رجبیه امام حسین(ع)[۹] ذکر نشده است.
پانویس
- ↑ مامقانی، تنقيح المقال، نجف، ج۳، ص۳۰۴.
- ↑ جمعی از نویسندگان، ذخيرة الدارين، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۴۵۷.
- ↑ مامقانی، تنقيح المقال، بی‌تا، ج۳، ص۳۰۴.
- ↑ نگاه کنید به: ابن‌درید، الاشتقاق، ۱۴۱۱ق، ص۲۳۰.
- ↑ المرشد بالله، ترتيب الأمالی الخميسية، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۲۲۷؛ محلی، الحدائق الوردية، ۱۴۲۳ق، ج۱، ص۲۱۲.
- ↑ فضیل بن زبیر، تسمیة من قتل مع الحسین، ۱۴۰۶ق، ص۱۵۶؛ المرشد بالله، ترتيب الأمالی الخميسية، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۲۲۷؛ محلی، الحدائق الوردية، ۱۴۲۳ق، ج۱، ص۲۱۲.
- ↑ محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسين(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۶، ص۴۳۵.
- ↑ نگاه کنید به ابن‌مشهدی، المزار، ۱۴۱۹ق، ص۴۸۷-۴۹۵.
- ↑ نگاه کنید به مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۳۳۹-۳۴۱.
منابع
- ابن‌درید، محمد بن حسن، الاشتقاق، تحقيق عبد السلام محمد هارون، بیروت، دار الجيل، ۱۴۱۱ق.
- ابن‌مشهدی، محمد، المزار، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم، مؤسسة الشر الاسلامی، ۱۴۱۹ق.
- المرشد بالله، يحيى بن حسين، الأمالی الخميسية، تحقیق: محمد حسن اسماعيل، بيروت، دار الكتب العلمية، ۱۴۲۲ق.
- جمعی از نویسندگان، ذخیرة الدارین، تصحیح باقر دریاب نجفی، بی‌جا، ۱۴۲۲ق.
- فضیل بن زبیر، تسمیة مَنْ قُتل مع الحسین علیه‌السلام من ولده وإخوته وأهل بیته وشیعته، تحقیق سید محمدرضا حسینی جلالی، قم، ۱۴۰۶ق.
- مامقانی، عبدالله، تنقيح المقال فی علم الرجال، نجف، بی‌تا.
- مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق.
- محلی، حمید بن احمد، الحدائق الوردية في مناقب الأئمة الزيدية، تحقیق مرتضی المحطوری، صنعاء، مکتبة بدر، ۱۴۲۳ق.
- محمدی ری شهری، محمد، دانشنامه امام حسین علیه السلام، بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ۱۳۸۷ش.