اسدالله (لقب)

مقاله نامزد خوبیدگی
از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از اسدالله الغالب)

اَسَدُالله لقب امام علی(ع)[۱] و حمزة بن عبدالمُطَّلِب[۲] است. اسدالله به‌معنای شیر خدا، کنایه از شجاعت است.

پیامبر(ص)، امام علی(ع) را به اسدالله و اسدالرسول ملقب کرده است.[۳] در برخی از منابع، از امام علی به اسدالله الغالب (شیر خدا که پیروز است) نیز یاد شده است.[۴]

شیعیان، اسدالله الغالب را لقب امام علی می‌دانند. اسدالله و ترجمه آن شیر خدا، در ادبیات فارسی بازتاب یافته و در اشعار شاعران فارسی‌زبان همچون کسائی مروزی،[۵] سعدی،[۶] عَطّار نیشابوری،[۷] و عُبَید زاکانی[۸] به‌کار رفته است.

سید محمدحسین شهریار
علی آن شیر خدا شاه عرب
اُلفتی داشته با این دل شب
شب ز اسرار علی آگاه است
دل شب محرم سرّالله است[۹]


حمزة بن عبدالمطلب را به دلیل شجاعت در جنگ‌ها، اسدالله[۱۰] و لیث‌الله می‌نامیدند.[۱۱] پیامبر(ص) او را به عنوان اسدالله و اسد رسول‌الله معرفی کرده است.[۱۲] بر پایه روایتی که در الکافی از کتب اربعه شیعه آمده، بر ستون عرش نوشته شده که حمزه «اسدالله و اسد رسول‌الله» است.[۱۳]

حمزه در جنگ بدر در رَجَزی،[یادداشت ۱] خود را اسدالله و اسد رسول‌الله معرفی کرد.[۱۴] در زیارتنامه‌ای که از امامان(ع) نقل شده با همین لقب به او سلام داده شده است.[۱۵]

بنابر گزارشی که از اسامی ثبت‌شده در اداره ثبت‌احوال ایران منتشر شده اسدالله جزو ۱۰۰ نام برتر مردانه ایرانیان در بازه زمانی ۱۲۹۷ تا ۱۳۸۰ش بوده است.[۱۶]

پانویس

  1. ابن‌شهر‌آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۲۵۹.
  2. ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۶۹.
  3. ابن‌شهر‌آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۲۵۹.
  4. مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۴، ص۲۶۸.
  5. کسایی مروزی، دیوان اشعار، مدح حضرت علی(ع).
  6. سعدی، مواعظ، قصاید، قصیده ش۱.
  7. عطار نیشابوری، منطق الطیر، فی فضیلة امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب رضی‌الله عنه.
  8. عبید زاکانی، دیوان اشعار، ترکیبات، در توحید و منقبت.
  9. شهریار، دیوان شهریار، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۹۳۸.
  10. ابن‌حیون مغربی، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۲۲۸.
  11. ابن‌حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۵۱۲.
  12. مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۵.
  13. کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۲۴.
  14. واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۶۸؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۷۴.
  15. ابن‌قولویه قمی، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۲۲.
  16. « گزارشی جالب از یکصد نام برتر ایرانیان در قرن حاضر».

یادداشت

  1. شعری که به هنگام جنگ هر یک از طرفین در ستایش قوم و افتخارات خویش می خوانند. (فرهنگ معین)

منابع

  • ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق: عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م.
  • ابن‌حیون مغربی، نعمان بن محمد، شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار علیهم‌السلام، تصحیح: محمدحسین حسینی جلالی، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۰۹ق.
  • ابن‌شهرآشوب مازندرانی، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب علیهم‌السلام، قم، علامه، ۱۳۷۹ق.
  • ابن‌عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق: علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
  • ابن‌قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، تصحیح: عبدالحسین امینی، نجف، دار المرتضویة، ۱۳۵۶ش.
  • سعدی، مصلح بن عبدالله، مواعظ، نسخه گنجور.
  • شهریار، سید محمدحسین، دیوان شهریار، تهران، مؤسسه انتشارات نگاه، ۱۳۸۵ش.
  • عبید زاکانی، عبیدالله، دیوان اشعار، نسخه گنجور.
  • عطار نیشابوری، منطق الطیر، نسخه گنجور.
  • کسایی مروزی، ابوالحسن، دیوان اشعار، تصحیح محمدامین ریاحی، نسخه گنجور.
  • کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح: علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دار الکتب الاسلامیة، ۱۴۰۷ق.
  • « گزارشی جالب از یکصد نام برتر ایرانیان در قرن حاضر»، آی‌تل، تاریخ بازدید: ۹ بهمن ۱۴۰۲ش.
  • مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، تصحیح: جمعی از محققان، بیروت، دار احیا التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
  • مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، تصحیح: مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
  • واقدی، محمد بن عمر، المغازی، تحقیق: مارسدن جونس، بیروت، مؤسسة الاعلمی، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.