ساقی کوثر

مقاله متوسط
عدم رعایت شیوه‌نامه ارجاع
شناسه ارزیابی نشده
از ویکی شیعه

ساقی کوثر از القاب امام علی(ع)، به‌معنای کسی که از حوض کوثر دیگران را سیراب می‌کند.

ساقی کوثر، ترکیبی از ساقی و کوثر است؛ ساقی به‌معنای آب‌دهنده یا کسی است که به دیگری شراب یا آب دهد.[۱] در گذشته ساقی به کسی می‌گفتند که آب را در پیاله می‌ریخت و به دیگری می‌داد. کوثر نیز به معنای خیر کثیر است.[۲]

برخی از مفسران واژه کوثر در نخستین آیه سوره کوثر را همان حوض پیامبر(ص) می‌دانند که آب آن از شیر سفیدتر و از عسل گواراتر است.[۳] [یادداشت ۱] بنابر روایات شیعه و اهل سنت، امام علی(ع) ساقی این حوض است.[۴] ابن‌عربی در تفسرش کوثر را نهری در بهشت دانسته که هر کس از آن بنوشد هیچ گاه تشنه نخواهد شد.[۵] در اشعار نیز از حضرت علی(ع) به‌عنوان ساقی کوثر یاد شده است؛[۶] برای نمونه در رباعی منسوب[۷] به حافظ:

مردی ، ز کَنندۀ در خیبر پرس اسرار کَرَم ز خواجه قنبر پرس
گر طالب فیض حق به صدقی حافظ سرچشمه آن ز ساقی کوثر پرس[۸]

پانویس

  1. فرهنگ لغت عمید، ذیل واژه «ساقی».eدهخدا، لغت‌نامه ذیل واژه «ساقی».
  2. نگاه کنید به خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۹.
  3. سیوطی، الدر المنثور، الناشر: دار الفكر بيروت، ج۸، ص۶۴۸.
  4. نگاه کنید به خوارزمی، المناقب، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۲۹۴؛ طبری، ذخائر العقبی، ۱۳۵۶ق، ج۱، ص۸۶.
  5. ابن العربی، تفسیر ابن عربی،۱۴۲۲ق، ج۲، ص۴۳۴.
  6. برای نمونه‌هایی نگاه کنید به ابن‌ یمین، دیوان اشعار ابن یمین، ص۳۹-۴۰؛ حافظ شیرازی، دیوان، ص۷۴۳؛ مولوی، کلیات شمس تبریزی، غزل ۳۲۱۳، ص۱۱۸۹؛ عطار نیشابوری، منطق الطیر، ص۲۶.
  7. حافظ شیرازی، دیوان حافظ، ۱۳۷۵ش، ج۲، ص۱۰۹۴.
  8. حافظ شیرازی، دیوان حافظ، ۱۳۷۵ش، ج۲، ص۱۱۵۱-۱۱۵۲.

یادداشت

  1. نهر فِي الْجنَّة أعطانيه رَبِّي لَهو أَشد بَيَاضًا من اللَّبن وَأحلى من الْعَسَل.

منابع

  • ابن العربی، محی الدین، تفسیر ابن عربی، تحقیق، تصحیح و مقدمه:الشيخ عبد الوارث محمد علي، الطبعة: الأولى سنة الطبع: ۱۴۲۲ - ۲۰۰۱م المطبعة: لبنان/ بيروت - دار الكتب العلمية، الناشر: دار الكتب العلمية.
  • ابن یمین فریومدی، دیوان اشعار، تصحیح حسینعلی باستانی راد، بی‌جا، انتشارات کتابخانه سنائی، ۱۳۴۴ش.
  • حافظ شیرازی، شمس‌الدین محمد، دیوان حافظ، تحقیق پرویز ناتل خانلری، تهران، انتشارات خوارزمی، ۱۳۷۵ش.
  • خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، دوستان - ناهید، تهران، ۱۳۷۷ش.
  • خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، چاپ مالک محمودی، قم، ۱۴۱۴ق.
  • دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی، باهتمام سید محمدرضا جلالی نائینی و نذیر احمد، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۱ش.
  • سیوطی، عبدالرحمان بن ابی‌بکر، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، چاپ نجدت نجیب، بیروت ۱۴۲۱ق/۲۰۰۱م.
  • طبری، احمد بن عبدالله، ذخائرالعقبی فی مناقب ذوی القربی، قاهره ۱۳۵۶، چاپ افست بیروت (بی‌تا.)
  • عطار نیشابوری، فریدالدین محمد، منطق الطیر (مقامات الطیور)، به اهتمام سید صادق گوهرین، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۵۶ش.
  • عمید، حسن، فرهنگ لغت عمید، سرپرست تألیف و ویرایش: فرهاد قربان‌زاده، ناشر: اَشجَع، چاپ نخست، ۱۳۸۹ش.