پرش به محتوا

محمدابراهیم جوهری هروی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
imported>Dayyani
جزبدون خلاصۀ ویرایش
imported>Dayyani
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵۱: خط ۵۱:


جوهری‌ در مقدمه طوفان‌ البکاء<ref> جوهری، ص۴ـ۵</ref> نوشته‌ که‌ به‌ علت‌ ناسازگاری‌ روزگار از موطن‌ خود هجرت‌ کرده‌ است‌. او مدتی‌ به‌ سیاحت‌ پرداخت‌، سپس‌ سال‌ها در [[قزوین]] اقامت‌ گزید. از این‌رو، بعضی‌ او را قزوینی‌ دانسته‌اند.<ref>مهدوی‌، ص۴۵</ref> وی‌ در قزوین‌ به‌ درگاه‌ رکن‌الدوله‌، نواده فتحعلی‌شاه‌ و حاکم‌ صائین‌ قلعه‌، پیوست‌ و شش‌ سال‌ در خدمت‌ او بود و ضمن‌ مدح‌ او، به‌ قصیده‌گویی‌ و غزل‌سرایی‌ پرداخت‌ و از او لقب‌ افصح‌الشعرا گرفت‌.<ref>جوهری هروی‌، ص۵، ۳۰۰</ref> احوال وی در قزوین در خاتمه طوفان البکاء آمده است.<ref>رجوع کنید به جوهری‌ هروی‌، ص۷</ref>
جوهری‌ در مقدمه طوفان‌ البکاء<ref> جوهری، ص۴ـ۵</ref> نوشته‌ که‌ به‌ علت‌ ناسازگاری‌ روزگار از موطن‌ خود هجرت‌ کرده‌ است‌. او مدتی‌ به‌ سیاحت‌ پرداخت‌، سپس‌ سال‌ها در [[قزوین]] اقامت‌ گزید. از این‌رو، بعضی‌ او را قزوینی‌ دانسته‌اند.<ref>مهدوی‌، ص۴۵</ref> وی‌ در قزوین‌ به‌ درگاه‌ رکن‌الدوله‌، نواده فتحعلی‌شاه‌ و حاکم‌ صائین‌ قلعه‌، پیوست‌ و شش‌ سال‌ در خدمت‌ او بود و ضمن‌ مدح‌ او، به‌ قصیده‌گویی‌ و غزل‌سرایی‌ پرداخت‌ و از او لقب‌ افصح‌الشعرا گرفت‌.<ref>جوهری هروی‌، ص۵، ۳۰۰</ref> احوال وی در قزوین در خاتمه طوفان البکاء آمده است.<ref>رجوع کنید به جوهری‌ هروی‌، ص۷</ref>
==مدح اهل بیت==
وی‌ به‌ تشویق‌ ملامحمد صالح‌ و آقاصالح‌ خانبان‌، از اعیان قزوین‌، طوفان‌البکاء را درباره مصائب‌ اهل‌ بیت‌، در مدت‌ دو سال‌ نوشت‌. او در آغاز و پایان‌ کتابش‌، آن‌ دو را ستوده‌ است‌.<ref>رجوع کنید به جوهری‌ هروی‌، ص۶ـ۷،۳۰۰</ref>


==طوفان البکاء==
==طوفان البکاء==

نسخهٔ ‏۲۷ مارس ۲۰۱۵، ساعت ۱۹:۱۱

محمدابراهیم جوهری هروی
طوفان البکاء اثر محمد ابراهیم جوهری
طوفان البکاء اثر محمد ابراهیم جوهری
اطلاعات
لقبافصح الشعراء، قزوینی
دیوان اشعارطوفان البکاء
تخلصجوهری
علت شهرتنگارش طوفان االبکاء


محمد ابراهیم بن محمد باقر جوهری‌ هروی‌، (درگذشته پس از ۱۲۴۰ یا ۱۲۵۳ق) ملقب به افصح‌الشعراء، شاعر و مرثیه‌سرای فارسی‌زبان قرن سیزدهم است .اثر طوفان‌ البکاء او مورد توجه‌ ذاکران‌ و مداحان اهل‌ بیت‌ بوده‌ است. جوهری هروی در قزوین به خدمت رکن الدوله در آمد، و لقب افصح الشعراء را از او دریافت کرد. او در پایان عمر در اصفهان نزد محمد باقر شفتی رفت و در همانجا درگذشت.

زندگی و لقب

نام‌ جوهری‌ در برخی‌ از چاپ‌های‌ مهم‌ترین‌ اثرش‌، طوفان‌البکاء، ابراهیم‌ ذکر شده‌ است‌.[۱] از تاریخ‌ تولد وی‌ اطلاعی‌ در دست‌ نیست‌. به‌ گفته خودش‌ در مقدمه طوفان البکاء[۲]، پدرش‌ محمد باقر مروزی‌ بوده‌ است‌، اما برخی‌ منابع‌ اصل‌ او را از هرات دانسته‌اند.[۳]

جوهری‌ در مقدمه طوفان‌ البکاء[۴] نوشته‌ که‌ به‌ علت‌ ناسازگاری‌ روزگار از موطن‌ خود هجرت‌ کرده‌ است‌. او مدتی‌ به‌ سیاحت‌ پرداخت‌، سپس‌ سال‌ها در قزوین اقامت‌ گزید. از این‌رو، بعضی‌ او را قزوینی‌ دانسته‌اند.[۵] وی‌ در قزوین‌ به‌ درگاه‌ رکن‌الدوله‌، نواده فتحعلی‌شاه‌ و حاکم‌ صائین‌ قلعه‌، پیوست‌ و شش‌ سال‌ در خدمت‌ او بود و ضمن‌ مدح‌ او، به‌ قصیده‌گویی‌ و غزل‌سرایی‌ پرداخت‌ و از او لقب‌ افصح‌الشعرا گرفت‌.[۶] احوال وی در قزوین در خاتمه طوفان البکاء آمده است.[۷]

طوفان البکاء

طوفان‌البکاء، از معروف‌ترین‌ مقتل‌های‌ فارسی‌ و به‌ نثر و نظمی‌ روان‌ است‌، اما از بی‌مأخذ بودن‌ بعضی‌ مطالب‌ آن‌ انتقاد شده‌ است‌. این‌ کتاب‌ سال‌ها مورد توجه‌ ذاکران‌ و مداحان‌ اهل‌بیت‌ بوده‌ است.[۸] یازده آتشکده این کتاب اختصاص به معصومین دارد که از این میان آتشکده هفتم با بیشترین حجم در ذکر مصائب‌ امام‌ حسین‌(ع) است‌.[۹]

دیگر آثار

آقا بزرگ طهرانی[۱۰] از دیوان‌ جوهری‌ یاد کرده‌، اما در فهرست‌های‌ کتاب‌های‌ خطی‌ و چاپی‌ ذکری‌ از این‌ دیوان‌ نشده‌ است‌.

درگذشت

وی‌ در اواخر عمر به‌ اصفهان‌ رفت‌ و از یاران‌ نزدیک‌ سیدمحمد باقر شَفْتی‌، گردید[۱۱] و در ۱۲۵۳ در همانجا درگذشت‌ و در گورستان‌ آب‌بخشان‌، از محلات‌ قدیمی‌ اصفهان‌، به‌ خاک‌ سپرده‌ شد.[۱۲] خوانساری درگذشت او را چندی پس از ۱۲۴۰ق دانسته‌است.[۱۳] بر سنگ‌ قبر وی‌ اشعاری‌ در سوگ او و متضمن‌ مادّه‌تاریخ‌ وفاتش‌، سروده میرزابهاء، حک‌ شده‌ بود.[۱۴]

میرزا بهاء

نستعلیق

الگو:ب الگو:ب الگو:پایان شعر

پانویس

  1. رجوع کنید به منزوی‌، ج‌ ۳، ص۱۷۱۷ـ ۱۷۱۸
  2. جوهری، ص۴
  3. مثلاً محمودمیرزا قاجار، ج‌ ۲، ص۵۸۱؛ خوانساری‌، ج‌ ۲، ص۴۹
  4. جوهری، ص۴ـ۵
  5. مهدوی‌، ص۴۵
  6. جوهری هروی‌، ص۵، ۳۰۰
  7. رجوع کنید به جوهری‌ هروی‌، ص۷
  8. حبیب‌آبادی‌، ج‌ ۴، ص۱۴۳۹
  9. رجوع کنید به جوهری‌ هروی‌، ص۷
  10. آقا بزرگ، ج‌ ۹، قسم‌ ۱، ص۲۱۱
  11. خوانساری‌، ج‌ ۲، ص۴۹؛ مهدوی‌، ص۴۵
  12. حبیب‌آبادی‌،ج‌۴، ص۱۴۴۰؛ مهدوی‌، ص۴۵
  13. خوانساری‌، ج‌ ۲، ص۴۹ و قمی‌، ص۱۳۸؛ آقابزرگ، ج‌ ۹، قسم‌ ۱، ص۲۱۱
  14. حبیب‌آبادی‌، ج‌ ۴، ص‌۱۴۴۰ـ۱۴۴۱؛ مهدوی‌، ص۴۵ـ۴۶

منابع‌

  • آقابزرگ‌ طهرانی‌، الذریعة، چاپخانه مجلس، طهران، چ: الأولی، ۱۳۷۴ق/۱۹۵۳م/۱۳۳۲ش.
  • محمدابراهیم‌بن‌ محمدباقر جوهری‌ هروی‌، طوفان‌ البکاء، چاپ‌ سنگی تهران‌، ۱۳۲۳ق.
  • محمدعلی‌ حبیب‌آبادی‌، مکارم‌ الا´ثار در احوال‌ رجال‌ دو قرن‌ ۱۳ و ۱۴ هجری، ج‌ ۴، اصفهان‌، ۱۳۵۲ش‌.
  • خوانساری‌، محمد باقر، روضات الجنات، مکتبة اسماعیلیان، قم.
  • عباس‌ قمی‌، هدیه الاحباب‌ فی‌ ذکر المعروفین‌ بالکنی‌ و الالقاب‌ و الانساب‌، تهران‌، ۱۳۶۳ش‌.
  • محمود میرزاقاجار، سفینه المحمود، چاپ‌ عبدالرسول خیامپور، تبریز، ۱۳۴۶ ش‌.
  • خانبابا مشار، فهرست‌ کتابهای‌ چاپی‌ فارسی‌، تهران‌، ۱۳۵۰ـ ۱۳۵۵ش‌.
  • احمد منزوی‌، فهرستواره کتابهای‌ فارسی‌، تهران‌، ۱۳۷۴ش‌.
  • مصلح‌الدین‌ مهدوی‌، تذکره القبور، یا، دانشمندان‌ و بزرگان‌ اصفهان، اصفهان‌، ۱۳۴۸ ش‌.

پیوند به بیرون

منبع مقاله: دانشنامه جهان اسلام