آل ابی‌الجهم
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| وجه نام‌گذاری | انتساب به ابی‌الجهم |
| نسب | لَخمیان (مناذره) |
| بنیانگذار | قابوس بن نعمان |
| عصر | قرن دوم هجری قمری |
| مکان استقرار | کوفه |
| شخصیت‌ها | |
| مشاهیر | سعید بن ابی‌جهم (از یاران امام صادق)، نصر بن ابی جهم (از راویان)، حسین بن سعید (از یاران امام صادق) |
آلِ اَبی‌الجَهْم، خاندان روایی شیعه، ساکن کوفه در قرن دوم هجری قمری بودند و قابوس بن نعمان معروف به «ابی‌الجهم» نخستین فرد شناخته شده از این خاندان است که شخصیت‌های برجسته آل ابی‌الجهم به او منسوب‌اند.
نسب قابوس بن نعمان
نسب قابوس به لَخمیان (مناذره) که دست‌نشاندگان ساسانیان در حیره بوده‌اند، می‌رسد. او و خاندانش در شهر کوفه ساکن بودند و راویان و فقیهان و عالمان نام‌آوری از میانشان برخاستند.
مشهورترین افراد
مشهورترین افراد این خاندان عبارت‌اند از:
- سعید بن ابی جهم
- منذر بن ابی جهم
- نصر بن ابی جهم
- نعیم بن ابی جهم
- حسین بن سعید
- منذر بن سعید
- محمد بن منذر
- منذر بن محمد
در این میان ۴ تن از شهرت بیشتری برخوردارند:
سعیدبن‌ابی جهم
سعید بن ابی جهم از یاران امام صادق (ع) و از راویان موثّق بوده که از آن امام و از امام کاظم (ع) نیز حدیث نقل کرده است. او دارای تألیفاتی در حدیث و فقه بوده است.[۱]
نصر بن ابی جهم
نصر نزد رجال‌شناسان، از راویان موثق است. او از اصحاب امام صادق (ع) بوده و از ایشان و امام کاظم (ع) روایات بسیاری نقل کرده است.[۲] مفید او را از اصحاب خاص به شمار آورده که حدود ۲۰ سال وکیل امام صادق (ع) در امور اجتماعی و احکام شرعی و از اصحاب خاص امام کاظم(ع) بوده است. رجال‌شناسان، بر پارسایی، دانش و پرهیزکاری وی گواهی داده‌اند.[۳]
حسین بن سعید
حسین بن سعید از یاران امام صادق (ع) است. او کتابی در قرائات قرآن از نظر اهل بیت(ع) نوشته است که برخی مطالب آن تأیید نشده است.[۴]
منذر بن محمد
منذر بن محمد از اصحاب مشهور امام صادق (ع) و از راویان موثقی است که از آن امام روایاتی نقل کرده است. او آثاری به نام‌های ذیل دارد:
- وفود العرب الی النبی (ص)
- جامع الفقه
- کتاب الجَمَل
- کتاب الصفین
- کتاب النهروان
- کتاب الغارات
منذر محدث و فقیه بوده،[۵] اما از آثارش برمی‌آید که در باب تاریخ نیز اطلاعات گسترده داشته است. شاید از همین‌رو ابن حجر عسقلانی[۶] او را از نسب‌شناسان دانسته است.
پانویس
منابع
- ابن‌حجر عسقلانی، احمدبن‌علی، لسان‌المیزان، حیدرآباد دکن، ۱۳۳۱ق.
- امین، محسن، اعیان‌الشیعه، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۰۳ق.
- حایری غروی، علی، جامع‌الرواه، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۳ق.
- خویی، ابوالقاسم، معجم رجال‌الحدیث، بیروت، ۱۴۰۳ق.
- نجاشی، احمدبن‌علی، رجال، قم، مکتبه‌الداوری، ۱۳۹۸ق.
پیوند به بیرون
- منابع مقاله: دایرة المعارف بزرگ اسلامی