کافر حربی
کافر حَربی شخص غیرمسلمانی که معاند حکومت اسلامی است و با مسلمانان در حال جنگ و یا در حال اعلام جنگ باشد. وی هیچ‌گونه پیمانی از قبیل مُعاهِده و عقد امان و صلح با مسلمین ندارد. کافر حربی می‌تواند اهل کتاب یا غیراهل کتاب باشد. جان و مال و امنیت او از سوی حکومت اسلامی مصونیتی ندارد. بر اساس آموزه‌های اسلام می‌توان با تشخیص حاکم اسلامی با کافر حربی اگر قصد توطئه نداشته باشد، قرارداد صلح بست.
مفهوم‌شناسی
از واژه کافر حربی تعریف‌های متنوعی ارایه شده است. برخی آن را به معنای کافری می‌دانند که مطیع اسلام نبوده و معاند با حکومت اسلامی باشد و در مقابل کافر ذمی است.[۱] برخی نیز از آن به کفاری که هیچ نوع عهد و پیمانی با مسلمانان ندارد، تعبیر می‌کنند.[۲] همچنین بعضی آن را به عده‌ای از اهل کتاب که مسلمانان هیچ‌گونه تعهدی نسبت به آنان ندارند، تعریف می‌کنند.[۳] به عقیده بعضی نیز کافر حربی کسی است که از قانون خدا سرپیچی کرده و تحت قرارداد ذمّه، امان و معاهده در نیامده است.[۴]
احکام کافر حربی
در کتب فقهی شیعه در ابواب جهاد، خمس، عتق، تجارت، ودیعه، احیاء موات، احکام کافر حربی آمده است[۵] که به برخی از آنها اشاره می‌شود.
ممنوع بودن قتل زنان کودکان و سالمندان: اگر بین مسلمانان و کفار حربی جنگی سربگیرد به دستور پیامبر اکرم کشتن زنان و کودکان و سالمندان از آنها و همچنین مُثله کردن و تخریب اموال و قطع درختان ممنوع است.[۶]
کشتن یا اسیر کردن جاسوس کافر حربی : فقهای شیعه و سنّی قائل به کشتن کافر حربی که جاسوسی کرده هستند.[۷] برخی نیز معتقدند اگر جاسوس حربی کسی را به قتل برساند یا سبب ایجاد جنگی و شورشی بشود، باید کشته شود؛ در غیراین صورت به منزله‌ی اسیر حربی بوده و حاکم اسلامی در قتل، بنده گرفتن، حبس کردن و یا آزادسازی او مخیر است.[۸]
ممنوعیت ورود به کشورهای اسلامی: ورود یا سکونت کافر حربی به کشورهای اسلامی ممنوع بوده و در صورت ورود هیچ‌گونه مصونیتی نخواهد داشت؛ مگر آنکه ثابت شود به عنوان بازرگان و یا جهانگرد وارد کشور اسلامی شده است که در این صورت به کشورش برگردانده می‌شود.[۹]
حرمت نداشتن اموال کافر حربی : اموال کافر حربی هیچ‌گونه حرمتی ندارد. آنچه از اموال کافر حربی به دست مسلمانی بیفتد مالک آن می‌شود، و باید خمس آن را بپردازد. البته اگر اموال کافر حربی به صورت امانت در اختیار مسلمانی قرار گرفته باشد، ردّ آن مال به کافر حربی واجب است. اگر اموال منقول حربی در میدان جنگ به دست مسلمین بیفتد جزء غنائم محسوب می‌شود. اگر جنگ به اذن امام بوده غنائم برای مسلمین و اگر بدون اذن امام بوده غنائم برای امام خواهد بود.[۱۰] اگر غنیمت به دست آمده زمین باشد و هنگام فتح آباد باشد جزو اموال مسلمین محسوب می‌شود. مسلمانان می‌توانند با اذن امام با کفار صلح کنند و حق مالکیت زمین را برای کفار محفوظ دانسته و در عوض از بخشی از محصول زمین‌ها را دریافت کنند.[۱۱]
- « من که مجتهد و جانشین پیغمبراسلام هستم، به این وسیله فتوا می‌دهم که جهاد با این کفار حربی انگلیسی‌ها واجب است»
تاریخ بایگانی، مجله آموزه، شماره ۳، رنجبر، محسن، به نقل از پایگاه اطلاع رسانی حوزه.کیهان اندیشه، شماره ۱۹، آیت اللهی، سید محمد تقی، به نقل از پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران.
جواز گرفتن ربا از حربی :بنابر قول مشهور اگر مسلمانی از کافر حربی ربا بگیرد اشکالی ندارد ولی اگر به او ربا بدهد، جایز نیست.[۱۲]
فروش سلاح به کافر حربی: به نظر برخی فروختن سلاح به کافر حربی در حال جنگ با مسلمانان یا در غیر حال جنگ به انگیزه کمک و تقویت آنان علیه مسلمانان، مطلقاً حرام است.[۱۳]
ادعای کتابی بودن : کافر حربی اگر ادعا کند از اهل کتاب است، بدون درخواست بینه و شاهد، سخنش پذیرفته می‌شود و باید از او جزیه گرفته شود.[۱۴]
کافر حربی در حکومت اسلامی
طبق آموزهای فقه اسلامی درفرض مصلحت, با تشخیص حاکم اسلامی و مسولان سیاست خارجی با همه گروههای غیرمسلمان می‌توان قرارداد و پیمان صلح بست.[۱۵] البته در صورتی که کافران حربی، به صلح گرایش داشته و قصد توطئه و فتنه انگیزی را نداشته باشند. همچنین باید پذیرفتن صلح با آنان منفعت فرهنگی، اقتصادی، نظامی، برای مسلمین داشته باشد. و یا به تعبیر امام علی (ع) باعث آسایش لشگریان و رهایی از غم و اندوه و امنیت شهرها باشد. [۱۶] به عقیده برخی پس از پیمان صلح، جان، مال، شغل، کار، موقعیت اجتماعی و احترام کافر حربی مصونیت دارد.[۱۷]
همچنین حکومت اسلامی می‌تواند با دولت‌ها و ملت‌های غیرمسلمانی که پیشینه جنگ با مسلمانان را داشته‌اند نیز، قرارداد صلح ببندند و تا زمانی که مدّت قرارداد به پایان نرسیده و اقدام به شکستن پیمان و زیر پاگذاشتن قرارداد نکرده باشند، حربی شناخته نمی‌شوند.[۱۸]
از نظر آیة الله خامنه‌ای اسرائیل به عنوان محارب محسوب می‌شود.[۱۹] همچنین طبق نظر آیة الله مکارم شیرازی شرکت‌ها و یا سازمان‌هایی که به کفار در حال جنگ با مسلمانان مثل آمریکا، اسرائیل و انگلیس یا به محاربین کمک می‌کنند و یا به عمل آنها راضی و خوشحال می‌شوند نیز کافر حربی هستند.[۲۰]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ دهخدا، لغتنامه، ذیل واژه کافر حربی، ج۳۳، ص۲۲۲.
- ↑ مؤسسه دایره‌المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۷۶۳.
- ↑ موسوی مبلغ، «روابط حقوقی مسلمانان با کفار از نگاه قرآن»، ص۲۱۴.
- ↑ حسینی، «حقوق گردشگران غیر مسلمان در کشورهای اسلامی»، ص۸.
- ↑ مؤسسه دایره‌المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۷۶۳.
- ↑ حر عاملی، وسائل الشیعة، موسسة الإحیاء التراث، ج۱۵، ص۶۴.
- ↑ زرگوش، «شورشیان سبز بین بغی و محاربه »، ص۷.
- ↑ علی السلامه، اطلاعات نظامی در اسلام، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۲۰۰.
- ↑ حسینی، «حقوق گردشگران غیر مسلمان در کشورهای اسلامی»، ص۸.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۷۶۴.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۷۶۴.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۷۶۵.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۷۶۵.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۷۶۵.
- ↑ حسینی، «حقوق گردشگران غیر مسلمان در کشورهای اسلامی »، ص۸.
- ↑ نهج البلاغه، نامه ۵۳(عهدنامه مالک اشتر)
- ↑ حسینی، «حقوق گردشگران غیر مسلمان در کشورهای اسلامی»، ص۸.
- ↑ حسینی، «حقوق گردشگران غیر مسلمان در کشورهای اسلامی»، ص۸.
- ↑ قاسمی، «منظور از "کافر حربی" چیست؟».
- ↑ مکارم شیرازی، «اسفتاءات جدید».
منابع
- حر عاملی، محمد بن حسن، وسایل الشیعه، قم، موسسه آل البیت الاحیاء التراث، بی تا.
- حسینی، احمد، «حقوق گردشگران غیر مسلمان در کشورهای اسلامی»، فصلنامه فقه، پیش شماره، بی تا.
- دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، تهران، مجلس شورای اسلامی، ۱۳۶۶ ش.
- زرگوش، عبدالجبار، «شورشیان سبز بین بغی و محاربه»، نشریه معرفت، شماره ۱، تابستان ۱۳۷۰ش.
- علی السلامه، عبدالله، اطلاعات نظامی در اسلام، عبدالحسین بینش، قم، زمزم هدایت، چاپ اول، ۱۳۸۴ ش.
- قشقاوی، هادی، «آیین دادرسی اسلامی در مورد غیر مسلمانان از دیدگاه فقه امامیه»، فصلنامه فقه اهل بیت، شماره۱، سال ۱۳۷۴ ش.
- قاسمی، حامد، «منظور از کافر حربی چیست ؟»، رجانیوز، ۱۱دی ۱۳۸۷ش.
- موسوی مبلغ، سید محمد حسین، «روابط حقوقی مسلمانان با کفار از نگاه قرآن»، فصلنامه پژوهش‌های قرآنی، سال ۱۳۷۴ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، اسفتاءات جدید، پایگاه اطلاع رسانی آیه الله مکارم شیرازی، تعداد بازدید ۱۲۲۴.
- مؤسسه دایره‌المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، زیرنظر سید محمود هاشمی شاهرودی، قم، مؤسسه دایره‌المعارف فقه اسلامی، ۱۳۸۷ش.
پیوند به بیرون