محمد بن عمادالدین خراسانی
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| نام | محمد بن عمادالدین خراسانی (سده ۸ق/۱۴م) |
| مذهب | شیعه |
| زادروز | زنده در سده۸ق/۱۴م |
| محل زندگی | شیراز |
| اطلاعات علمی | |
| آثار | روضه المحبین یا ده نامه، دیوان اشعار ابن عماد، تجوید منظوم |
| اطلاعات دیگر | |
| پیشه | شاعران پارسی گوی، غزل سرا و قصیده سرا |
علاءالدین محمد بن عمادالدین (د۸۰۰ق/۱۳۹۸م)، مشهور به اِبْن عِمادِ خُراسانی، از شاعران پارسی گوی سده ۸ق/۱۴م است. وی اشعاری در مدح رسول اکرم(ص) و امامان معصوم(ع) سروده است که نشان از تشیع او دارد. از ابن عماد آثاری به جای مانده است.
زندگانی
از اشارات کوتاه تذکره نویسان چنین برمی آید که اصل ابن عماد از خراسان و زادگاه او نیز آنجا بوده، ولی در شیراز اقامت داشته و اکثر اوقات خود را در این شهر گذرانده است.[۱] معلوم نیست که وی به کدام یک از مناطق خراسان تعلق داشته و در چه زمانی آن ناحیه را ترک کرده و به شیراز مهاجرت کرده است، ولی طول اقامت وی در شیراز موجب شده است که برخی او را شیرازی بپندارند.[۲]
ابن عماد در بیشتر فنون سخن مهارت داشته[۳] و اشعار او مورد توجه سخندانان بوده است، چنانکه دولتشاه سمرقندی[۴] شیوایی کلام او را در غزل و قصیده ستوده است.
ابن عماد اشعاری در مدح رسول اکرم(ص) و امامان(ع) سروده است که نشان از تشیع او دارد. اشعار او دارای مضامین عرفانی است و در غزلیات خود «ابن عماد» تخلص می‌کرده است.
آثار
- روضه المحبین یا ده نامه. این کتاب مانند «ده نامه»های دیگری که از عهد مغول به بعد رایج شد، منظومه‌ای است عاشقانه در بیان حالات عشق و نامه‌هایی که میان عاشق و معشوق مبادله شده است. این اثر در ۷۹۴ق /۱۳۲۹م و در ۷۶۰ بیت به شکل مثنوی سروده شده و از زمان تألیف در میان اهل ادب از اشتهار ویژه‌ای برخوردار بوده است. دولتشاه، از شهرت این کتاب در زمان خود سخن می‌گوید[۵] و کثرت نسخه‌های خطی آن در کتابخانه‌های جهان این گفته را تأیید می‌کند. روضه المحبین در ۱۳۱۴ش، به کوشش سعید نفیسی در تهران چاپ شده است.
- دیوان اشعار، تنها نسخه خطی و شناخته شده این مجموعه، در مصر[۶] موجود است.
- علاوه بر دو اثر یاد شده، کتاب دیگری به نام تجوید منظوم به ابن عماد نسبت داده‌اند که در ۸۰۹ق /۱۴۰۶م، سروده شده است[۷] اما با توجه به اینکه ابن عماد در ۸۰۰ق، درگذشته است، انتساب این اثر به وی قابل تردید است.
پانویس
- ↑ دولتشاه سمرقندی، تذکره الشعراء، ص۲۳۷؛ اوحدی، تقی الدین، عرفات العاشقین، ص۱۱۱؛ صبا، محمد مظفر، روز روشن، ص۱۸
- ↑ احمد علی خان سندیلوی، مخزن الغرائب، ص۱۴۲؛ رحمعلی خان، ایمان، منتخب اللطایف، ص۳۶
- ↑ اوحدی، تقی الدین، عرفات العاشقین، ص۱۱۱
- ↑ دولتشاه سمرقندی، تذکره الشعراء، ص۲۳۷
- ↑ دولتشاه سمرقندی، تذکره الشعراء، ص۲۳۷
- ↑ دارالکتب، خطی فارسی، جلد ۱، ص۱۴۸
- ↑ منزوی، احمد، فهرست نسخه‌های خطی فارسی، جلد ۱، ص۷۹، و جلد ۴، ص۲۷۰۵،
یادداشت
منابع
- احمد علی خان سندیلوی، مخزن الغرائب، لاهور، ۱۹۶۸م.
- اوحدی، تقی الدین، عرفات العاشقین، نسخه خطی کتابخانه ملک، شم ۵۳۲۴.
- دارالکتب، خطی فارسی
- دولتشاه سمرقندی، تذکرهالشعراء، تهران، ۱۳۳۸ش.
- رحمعلی خان، ایمان، منتخب اللطایف، تهران، ۱۳۴۹ش.
- صبا، محمد مظفر، روز روشن، تهران، ۱۳۴۳ش.
- منزوی، احمد، فهرست نسخه‌های خطی فارسی، تهران، ۱۳۴۸، ۱۳۵۱ش.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دائرة المعارف بزرگ اسلامی