آدم بن اسحاق اشعری قمی
 مقبره آدم بن اسحاق در قبرستان شیخان قم | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نسب | اشعریان قم |
| محل دفن | قبرستان شیخان قم |
| خویشاوندان سرشناس | زکریا بن آدم • اسحاق بن آدم |
| مذهب | شیعه |
| صحابی | امام جواد(ع) |
| اطلاعات حدیثی | |
| اعتبار | ثقه |
| موضوع روایات | عقاید • اخلاق • تفسیر و فقه |
| تألیفات | کتاب الحدیث |
آدم بن اسحاق بن آدم بن عبدالله بن سعد اَشعَری قمی از راویان شیعه قرن سوم هجری و مورد اعتماد رجال‌شناسان است. شیخ عباس قمی وی را از اصحاب امام جواد(ع) دانسته است. آدم بن اسحاق قمی کتابی به نام «کتاب الحدیث» دارد. احمد بن محمد بن عیسی، محمد بن خالد برقی و ابراهیم بن هاشم از او روایت نقل کرده‌اند. مقبره او در قبرستان شیخان قم است.
خاندان و نسب
آدم بن اسحاق، از مشاهیر خاندان اشعریون قم که در اواخر قرن سوم هجری زندگی می‌کرد.[۱] به گزارش کتاب أعیان الشیعه، خاندان وی پس از فتوحات اسلامی در ایران ساکن شدند.[۲] از تاریخ تولد، وفات، شیوه زندگی، استادان و شاگردان او گزارشی در دست نیست.[۳]
پدر آدم بن اسحاق، اسحاق بن آدم هم‌عصر امام رضا(ع) بوده و از او روایت نقل کرده است.[۴] جدش نیز، آدم بن عبدالله از یاران امام صادق(ع) بوده است.[۵] همچنین عموی وی، زکریا بن آدم است که از راویان امام رضا(ع) و امام جواد(ع) محسوب می‌شود.[۶]
جایگاه روایی
شیخ عباس قمی آدم بن اسحاق را جزو اصحاب امام جواد(ع) دانسته است.[۷] شیخ طوسی و آقا بزرگ تهرانی وی را از مؤلفان شیعه و نام کتابش را «کتاب الحدیث» می‌دانند.[۸] به باور برخی وی در عصر امام کاظم(ع)، امام رضا(ع) و امام جواد(ع) می‌زیست.[۹]
آیت‌الله خویی روایاتی را که از آدم بن اسحاق نقل شده، ذکر کرده است.[۱۰] این روایات در موضوعاتی همچون عقاید، اخلاق، تفسیر و فقه است.[۱۱]
به‌گفته مامقانی رجال‌نویس شیعه، رجال‌شناسان شیعه مانند نجاشی، شیخ طوسی و علامه حلی، آدم بن اسحاق را ثقه معرفی کرده‌اند.[۱۲] ابن حجر عسقلانی رجال‌نویس اهل سنت، به نقل از احمد بن محمد بن خالد برقی آدم بن اسحاق را زاهد و فروتن توصیف نموده[۱۳] و ابن داود حلی وی را جزو کسانی دانسته که علیه او مطلبی بیان نشده است.[۱۴]
پانویس
- ↑ امین، أعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۸۵.
- ↑ امین، أعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۸۵.
- ↑ به عنوان نمونه: امین، أعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۸۵؛ آقابزرگ تهرانی، الذریعه،۱۴۰۸ق، ج۶، ص۳۰۳؛ فرشچیان، پیشگامان تشیع در ایران، ۱۳۸۴ش، ص۶۷.
- ↑ نجاشی، رجال، ص۷۳.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ج۲، ص۸۵.
- ↑ ابن داوود حلی، رجال ابن داود، ص۱۵۸.
- ↑ قمی، منتهی الامال، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۵۱۴.
- ↑ شیخ طوسی، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص۱۶؛ آقابزرگ تهرانی، الذریعه،۱۴۰۸ق، ج۶، ص۳۰۳.
- ↑ فرشچیان، پیشگامان تشیع در ایران، ۱۳۸۴ش، ص۶۷.
- ↑ خوئی، معجم الرجال الحدیث، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۱۰۹.
- ↑ خوئی، معجم الرجال الحدیث، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۱۰۹.
- ↑ مامقانی، تنقیح المقال، ۱۴۳۱ق، ج۳، ص۲۵.
- ↑ عسقلانی، لسان المیزان، ۲۰۰۲م، ج۲، ص۱۴.
- ↑ حلی، کتاب الرجال، قم، ص۲۹.
منابع
- آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، قم، اسماعیلیان، ۱۴۰۸ق.
- أمین، حسن، أعیان الشیعه، بیروت، دار المعارف، ۱۴۰۶ق.
- حلی، ابن داوود، كتاب الرجال، قم، منشورات الشريف الرضی، بی‌تا.
- خوئی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، قم، نشر الثقافة الإسلامیة فی العالم، ۱۳۷۲ش.
- طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، تحقیق جواد قیومی، مؤسسه نشر فقاهت، ۱۴۱۷ق.
- فرشچیان، رضا، پیشگامان تشیع در ایران همراه با رویکردی تفصیلی به رجال اشعریان، قم، زائر، ۱۳۸۴ش.
- قمی، عباس، منتهی الامال، قم، موسسة نشر اسلامی، ۱۴۲۲ق.
- عسقلانی، ابن حجر، لسان المیزان، بیروت، مكتب المطبوعات الإسلامية، ۲۰۰۲م.
- مامقانی، عبدلله، تنقیح المقال فی علم رجال، قم، مؤسسة آل البیت، ۱۴۳۱ق.