فهرست اصحاب امام جواد(ع)

این مقاله دربارهٔ اصحاب امام جواد(ع) است. برای آشنایی با امام نهم امام جواد علیه‌السلام را ببینید.

اصحاب امام جواد کسانی که در منابع شیعه از آنها به عنوان راوی، صحابی و وکیل امام جواد (ع) (۱۹۵-۲۲۰ق)، نهمین امام شیعیان یاد شده است. در منابع تعداد آنها از ۱۱۷ تا ۲۷۶ تن ذکر شده است.

تعداد

اقوال مختلفی در تعداد اصحاب، راویان و شاگردان امام جواد (ع) وجود دارد: شیخ طوسی در کتاب رجال خود، از ۱۱۷ تن به عنوان اصحاب جوادالأئمه نام برده است. عطاردی در مسند الامام الجواد تعداد راویان از امام نهم را ۱۲۱ تن دانسته است. قرشی در کتاب حیاة الامام محمد الجواد(ع) ۱۳۲نفر، عبدالحسین شبستری در کتاب «سُبُلُ الرَّشاد إلی اَصحاب الاِمام الجَواد»، ۱۹۳ نفر و سید محمد کاظم قزوینی در کتاب الامام الجواد من المهد الی اللحد، تعداد ۲۷۶ نفر را، به عنوان اصحاب امام نهم شیعیان، معرفی کرده‌اند. برخی از اصحاب جوادالأئمه با امام رضا(ع) و امام هادی(ع) نیز مصاحبت داشته و از آن دو روایت کرده‌اند.

اصحاب و راویان در رجال طوسی

1. اسحق بن ابراهیم حضینی.
2. ابراهیم بن محمد همدانى.
3. ابراهیم بن داود یعقوبی.
4. ابراهیم بن مهرویه.
5. احمد بن محمد بن ابى نصر بزنطی.
6. احمد بن محمد بن عیسی اشعری.
7. احمد بن محمد بن عبید الله اشعری.
8. احمد بن محمد بن خالد.
9. احمد بن حماد.
10. ادریس قمی.
11. ایوب بن نوح بن دراج كوفى، ثقة.
12. ابراهیم بن شیبة اصبهانی.
13. احمد بن اسحاق قمی (۲۶۳ق)
14. احمد بن محمد بن بندار.
15. احمد بن حماد مروزی.
16. احمد بن محمد بن عبید قمی اشعری.
17. احکم بن بشار مروزی.
18. احمد بن عبدالله كوفى.
19. ابراهیم بن مهزیار.
20. جعفر بن محمد بن یونس، ثقة.
21. جعفر بن یحیی بن سعد احول.
22. جعفر بن داود یعقوبى.
23. جعفر بن محمد هاشمی صیرفی.
24. جعفر جوهری.
25. حسن بن سعید اهوازی.
26. حسین بن سعید اهوازی.
27. حسین بن یسار.
28. حسین بن مسلم.
29. حسین بن اسد، ثقة صحیح.
30. حسین بن سهل بن نوح.
31. حسین بن علی قمی.
32. حسن بن عباس بن حریش رازی.
33. حسن بن راشد بغدادی، ثقة.
34. حسن بن یسار.
35. حفص جوهری.
36. حسن بن علی بن ابى عثمان سجادة، غالی.
37. حسین بن محمد قمی.
38. حسن بن عباس بن خراش.
39. حسین بن داود یعقوبی.
40. خلف بصری من اصحاب الرضا و موسى بن جعفر علیهما السلام.
41. داود بن قاسم جعفری، ثقة.
42. داود بن مهزیار.
43. زکریا بن آدم اشعری قمی.
44. سهل بن زیاد آدمی رازی.
45. سعد بن سعید.
46. شاذان بن خلیل پدر فضل بن شاذان نیشابوری.
47. صفوان بن یحیی بجلی بیاع سابری.
48. صالح بن ابی حماد.
49. صالح بن محمد همدانی.
50. عبدالله بن محمد بن سهل بن داود.
51. علی بن حسین بن علی بن عمر بن علی بن الحسین بن علی بن أبى طالب علیه السلام.
52. علی بن محمد بن علی علوی حسنی.
53. عبدالله بن محمد حضینی.
54. عبدالله بن صلت ابوطالب قمی.
55. عبدالله بن محمد بن حماد رازی.
56. عبدالرحمان بن ابی نجران كوفی.
57. عبدالعظیم حسنی
58. علی بن مهزیار اهوازی.
59. علی بن عبدالله مداینی.
60. علی بن اسباط.
61. علی بن حدید بن حكیم.
62. علی بن حكم.
63. عبدالله بن محمد رازی.
64. علی بن میسر.
65. علی بن نصر.
66. علی بن یحیی.
67. علی بن بلال بغدادی، ثقة.
68. عبدالجبار بن مبارک نهاوندی.
69. علی بن عبدالله قمی.
70. عباس بن عمر همدانی.
71. علی بن محمد قلانسی.
72. علی بن حسان واسطی.
73. قاسم بن حسن بزنطی.
74. محمد بن خالد برقی.
75. محمد بن فرج رخجی.
76. محمد بن سنان.
77. محمد بن ابراهیم حضینی.
78. محمد بن عبدة.
79. محمد بن اسماعیل بن بزیع.
80. محمد بن حمزه.
81. محمد بن اسحاق قمی.
82. محمد بن ابی قریش.
83. محمد بن نصیر.
84. موسى بن قاسم بن معاویة بن وهب بجلی.
85. موسى بن عبدالله بن عبدالملک بن هشام.
86. موسى بن داود منقری.
87. موسى بن عمر بن بزیع، ثقة.
88. مختار بن زیاد عبدی بصری، ثقة.
89. محمد بن عبدالله مداینی.
90. محمد بن یونس بن عبدالرحمان.
91. محمد بن عبدالله بن مهران، ضعیف.
92. محمد بن حمزة.
93. منذر بن قابوس.
94. محمد بن ولید خزاز كرمانى.
95. معاویة بن حكیم.
96. مصدق بن صدقة.
97. مروک بن عبید.
98. محمد بن سالم بن عبدالحمید.
99. محمد بن نصیر.
100. موسى بن داود یعقوبى.
101. محمد بن عبدالجبار.
102. محمد بن ابی یزید رازی.
103. منصور بن عباس كوفی.
104. محمد بن حسین بن ابى خطاب كوفى، ثقة.
105. محمد بن حسن بن شمون بصری.
106. محمد بن حسن واسطی.
107. محمد بن حسن بن محبوب.
108. نوح بن شعیب بغدادی ذكر فضل بن شاذان انه كان فقیها عالما صالحا مرضیا وقیل انه نوح بن صالح.
109. هارون بن حسن بن محبوب.
110. یزداد
111. ابوخداش مهری بصری.
112. ابو حصین بن حصین حضینی، ثقة.
113. ابومساور.
114. ابوسارة.
115. ابوسكینة كوفی.
116. ابوجعفر بصری.
117. زینب بنت محمد بن یحیی.
118. زهرا ام احمد بن حسین.

وکیلان

در منابع ۱۵ نفر به عنوان وکیل امام جواد(ع) معرفی شده‌اند:

1. عبدالرحمان بن حجاج بجلی.
2. محمد بن سنان زاهری خزاعی.
3. زکریا بن آدم قمی.
4. صفوان بن یحیی بجلی.
5. عبدالعزیز بن مهتدی اشعری قمی.
6. علی بن مهزیار اهوازی.
7. ابو عمرو حذاء.
8. صالح بن محمد بن سهل.
9. یحیی بن ابی عمران همدانی.
10. ابراهیم بن محمد بن یحیی همدانی.
11. علی بن ریان بن صلت اشعری قمی.
12. اسحاق بن ابراهیم حضینی.
13. عبدالله بن محمد حضینی.
14. محمد بن فرج رخجی.
15. ابوهاشم داوود بن قاسم جعفری.

سایر اصحاب

• ابراهیم بن هاشم قمی
• محمد بن ابی‌عمیر
• خیران خادم
• احمد بن محمد برقی
• ریان بن شبیب
• یعقوب بن اسحاق اهوازی

همچنین از عمر بن فرات، به عنوان باب و صاحب سِرّ امام جواد (ع) یاد شده است.

منابع

• جباری، محمدرضا، سازمان وکالت و نقش آن در عصر ائمه(ع)، قم، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول، ۱۳۸۲ش.
• طوسی، محمد بن حسن، رجال طوسی، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
• قزوینی، سید محمد کاظم، الامام الهادی من المهد الی اللحد، قم، مرکز نشر آثار شیعه، ۱۴۱۳ق.
• عطاردی، عزیزالله، مسند الامام الهادی علیه‌السلام، قم، المؤتمر العالمی للامام الرضا(ع)، ۱۴۱۰ق.
• شبستری، عبدالحسین، سبل الرشاد الی اصحاب الامام الجواد، قم، کتابخانه تخصصی تاریخ، ۱۴۲۱ق.
• شیخ طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، به تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم، الشریف الرضی، بی‌تا.
• قرشی، باقر شریف، حیاة الامام محمد الجواد، قم، مهر دلدار، ۱۴۲۹ق.
• جباری، محمدرضا، سازمان وکالت و نقش آن در عصرائمه، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول، ۱۳۸۲ش.