عبدالحسین حویزی

اطلاعات کلی
نام	عبدالحسين بن عمران حويزى
مذهب	امامیه
زادروز	ربیع الاول ۱۲۸۷ یا ۱۲۸۹ق
زادگاه	نجف
اطلاعات علمی
استادان	شیخ هادی تهرانی، سید ابراهیم طباطبائی، سید محمد عاملی و...
آثار	دیوان، فريدةالبيان

عبدالحسین بن عمران حویزی، معروف به خَیاط، از ادیبان و شعرای شیعه بود. او مشروطه‌خواهان را مدح و دشمنان‌شان را هجو می‌نمود. حویزی، مُخمَّسی طولانی در مدح علی(ع) و اهل بیت(ع) و همچنین اشعاری در رثای علما و بزرگان شیعه سروده است.

زندگانی

عبدالحسین حویزی در ربیع الاول ۱۲۸۷ق، و به نقلی در ۱۲۸۹ق در نجف به‌دنیا آمد. جدّ اعلای او، یوسف، از حویزه/ هویزه به عراق مهاجرت کرد. فرزندان یوسف پس از فوت پدر به نجف، محل دفن وی، رفتند و در آنجا اقامت گزیدند و به تجارت پرداختند. عمران، پدر حویزی، پس از ورشکستگی در تجارت پارچه، به خیاطی مشغول شد. حویزی تا زمان مرگ پدر در کار و تجارت همراه وی بود. و پس از حمله سربازان عثمانی و ورشکستگی در تجارت، در ۱۳۳۵ به کربلا رفت و در آنجا اقامت گزید. حویزی در فقر زندگی کرد و از او فرزندی به جا نماند. وی در ۱۳۳۰ش، و به نقلی در ۱۳۳۵ش، در کربلا درگذشت.

اساتید

او بسیاری از علوم را نزد شیخ هادی تهرانی، ادبیات را نزد سید ابراهیم طباطبائی (از ادیبان و شعرای عصر خود) و علوم بلاغی را از سید محمد عاملی معروف به صحّاف فراگرفت. در فقه از درس شیخ عباس بن شیخ علی آل کاشف الغطاء استفاده برد. نهایة الاحکام علامه حلّی و معالم را نزد شیخ عباس مشهدی خواند و با علومی مانند ریاضیات، هندسه، جَفْر، رمل، اوفاق، سیمیا و کیمیا آشنا شد و در بعضی از این علوم رساله نوشت.

از شاعران شیعه

حویزی با گروهی از شعرا، همچون جمیل صدقی زَهاوی، معروف رُّصافی، عبدالرحمان البنّاء و خیری الهنداوی همنشینی داشت و بارها در جمع بزرگان امتحان شده بود. وی با اینکه همطراز شعرای متکلف قدیم به شمار می‌رفت، در نظم به تکلف نیفتاد.

شعری از عبدالحسین حویزی در گریه برای امام حسین(ع):

کل شیء فی عالم الکون أرخی

عینه بالدموع یبکی حسینا

نزّه اللّه عن بکا، و علی

قد بکاه-و کان للّه عینا

تمام آن‌چه در هستی است است

چشم‌اش از گریه بر حسین پُرآب است

خداوند از گریه بری است، اما علی

که چشم خداست بر او می‌گرید

أدب الطف، ج۱، ص۳۳

خصوصیات

حویزی ادیبی جسور و آزاداندیش بود؛ مشروطه خواهان را مدح و دشمنان شان را هجو نمود. وی از راه تجارت زندگی را می‌گذراند.

موضوعات شعری

موضوعات شعری او بیشتر مدح، وصف و تغزّل است. وی مُخمَّسی طولانی در مدح امیرمؤمنان و اهل بیت و همچنین اشعاری در رثای علما و بزرگان شیعه سروده است.

تالیفات

حویزی از روایات شفاهی (ادبیات عامیانه) اطلاعات دقیقی داشت. از وی قصه‌های بسیار و حدود پانزده دیوان بر جای مانده است. دو جلد از دیوان او در نجف به چاپ رسیده است: جلد اول در ۱۳۸۴/۱۹۶۴ در ۷۰ صفحه و جلد دوم به کوشش حمید مجید هدو در ۱۳۸۵/۱۹۶۵ در ۳۰۰صفحه. عواد، مجلد دوم را چاپ بیروت ذکر کرده است.

از دیگر آثار وی، شعر حماسی فریدةالبیان است که در ۱۳۷۵/۱۹۵۵ در نجف به چاپ رسیده است. او تقریظی نیز بر الغیث الزّابد فی ذرّیة محمد العابد، تألیف سید عبدالله بلادی، نوشته است.

منابع

• آقابزرگ طهرانی.
• امین.
• محمدهادی امینی، معجمالمطبوعات النجفیة: منذ دخول الطباعة الی النجف حتی الآن، نجف، ۱۳۸۵ق/ ۱۹۶۶م.
• محمدمهدی بن مرتضی بحرالعلوم، رجال السید بحرالعلوم، المعروف بالفوائد الرجالیة، چاپ محمدصادق بحرالعلوم و حسین بحرالعلوم، تهران، ۱۳۶۳ش.
• علی خاقانی، شعراء الغری، او، النجفیات، نجف، ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم، ۱۴۰۸ق.
• کورکیس عواد، معجم المؤلفین العراقیین فی القرنین التاسع عشرو العشرین، بغداد، ۱۹۶۹م.

پیوند به بیرون

• منبع مقاله : دانشنامه جهان اسلام