سال ۱۴۹ هجری قمری
(تغییرمسیر از ۱۴۹ هجری قمری)
 سال ۱۵۰ هجری قمری سال ۱۴۸ هجری قمری  | |
| امامت | |
|---|---|
| امام کاظم(ع) (دوره امامت: ۳۵ سال از ۱۴۸ق تا ۱۸۳ق) | |
| حکومت‌های سرزمین‌های اسلامی | |
| عباسیان در عراق | منصور عباسی |
| امویان در اسپانیا | عبدالرحمن الداخل |
| باوندیان بر بلندی‌های طبرستان | سرخاب دوّم ابن مهر مردان |
| وقایع مهم | |
| پایان یافتن ساخت شهر بغداد | |
| تولدها | |
| حسن بن محبوب | |
| وفات‌ها / شهادت‌ها | |
| عبدالله اَفطَح | |
| محمد بن زید بن عِنان وابِشی | |
| محمد بن یزید عطّار صاحب البان | |
سال ۱۴۹ هجری قمری یکصد و چهل و نهمین سال از سالشمار هجری قمری و مصادف با امامت امام کاظم(ع) و زندگانی امام رضا(ع) است.
روز نخست این سال، یعنی یکشنبه ۱ محرم، مصادف است با ۱ اسفند سال ۱۴۴ هجری شمسی و ۲۰ فوریه سال ۷۶۶ میلادی. روز پایانی سال، یعنی پنجشنبه ۳۰ ذی‌الحجه، مصادف است با ۲۰ بهمن سال ۱۴۵ هجری شمسی و ۴ سپتامبر سال ۷۶۷ میلادی.[۱]
در این سال، منصور عباسی از سلسله عباسیان بر عراق، و عبدالرحمن الداخل از دودمان امویان، بر اسپانیا حکومت می‌کردند.
امامت
سال ۱۴۹ق، با سال‌های ۱۴۴ و ۱۴۵ هجری شمسی مطابق است.[۲] این سال یکی از سال‌های امامت ۳۵ سالهٔ امام کاظم(ع)، امام هفتم شیعیان بود.[۳] امام کاظم(ع) در این دوران در مدینه ساکن بود[۴] و تقریبا یک سال از شهادت پدرش امام صادق(ع) (۸۳-۱۴۸ق) و آغاز امامت او گذشته بود.[۵] در این سال فرزند او علی، معروف به امام رضا(ع)، در حدود یک سال داشت.[۶]
حکومت‌ها
در سال ۱۴۹ق، منصور عباسی (حکومت ۱۳۶-۱۵۸ق)، خلیفه دوم از سلسله عباسیان، بر عراق به پایتختی بغداد حکومت می‌کرد.[۷] گستره حکومت او در این دوران، شامل مدینه و مکه[۸] نیز می‌شد. در این سال، اغلب بن سالم نیای اغلبیان نیز، بر اِفریقه (تقریبا برابر با تونس)، به حکم منصور عباسی ولایت داشت.[۹]
امویان نیز با حکومت عبد الرحمن اوّل ابن معاویه، ملقب به داخل (حکومت ۱۳۸-۱۷۲ق)؛ بر شبه جزیره اِیبِریا (اسپانیا)، به پایتختیِ قُرْطُبه حکومت می‌کردند.[۱۰]
در این سال، سرخاب دوّم ابن مهر مردان (حکومت: ۱۳۸-۱۵۵ق) از سلسله باوندیان، بر بلندی‌های طبرستان و گیلان حکومت می‌کرد.[۱۱]
رویدادها
سیاسی
- پایان یافتن ساخت بغداد[۱۲] به عنوان پایتخت عباسیان، توسط منصور عباسی.[۱۳] منصور عباسی در سال ۱۴۰ق دستور ساخت این شهر را صادر کرده بود.[۱۴]
- احداث مقبره خانوادگی توسط منصور عباسی، در نزدیکی بغداد، که به آن مقابر قریش گفته می‌شد.[۱۵] این مقبره محل دفن امام کاظم(ع) و امام جواد(ع) نیز قرار گرفت.[۱۶]
- ساخت دیوار قُرْطُبه، پایتخت حکومت امویان در شبه جزیره (اسپانیا)، توسط عبدالرحمان بن معاویه، معروف به داخل (حکومت ۱۳۸-۱۷۲ق).[۱۷]
تولدها
- حسن بن محبوب (درگذشت ۲۲۴ق)، بنا بر نقل کشی؛[۱۸] او از اصحاب امام کاظم(ع)، امام رضا(ع) و امام جواد(ع) و از اصحاب اجماع است. تولد او را در سال ۱۲۹ق نیز دانسته‌اند.[۱۹]
درگذشت‌ها
- عبدالله اَفطَح، فرزند امام صادق(ع) و امامِ فطحیه، در اوائل ماه محرم.[۲۰]
- محمد بن زید بن عِنان وابِشی کوفی، در پنجاه و هفت سالگی؛[۲۱] از اصحاب امام صادق(ع)[۲۲]
- محمد بن یزید عطّار صاحب البان کوفی، در شصت و یک سالگی؛[۲۳] از اصحاب امام صادق(ع).[۲۴]
- عیسی بن عُمَر ثقفی، استاد خلیل بن احمد فراهیدی و نخستین کسی که علم نحو را تهذیب و ترتیب‌بندی کرد.[۲۵]
- ابن مَيَّادَة، شاعر عرب؛ او از امویان، ولید بن یزید و عبدالواحد بن سلیمان و از میان هاشمیان، منصور و جعفر بن سلیمان را مدح کرده است.[۲۶]
- سَلْم بن قُتَيْبَة، والی بصره و مورد اعتماد در دو حکومت امویان و عباسیان.[۲۷]
- محمد بن أشْعَث خُزَاعی؛ از فرماندهان دوره منصور عباسی، که منصور او را در سال ۱۴۱ق والی مصر قرار داد.[۲۸]
پانویس
- ↑ تبدیل تاریخ، با حساب.
- ↑ تبدیل تاریخ، با حساب.
- ↑ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۳۸۵.
- ↑ سبط ابن جوزی، تذکرة الخواص، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۴۶۱، ۴۶۴ و ۴۶۵.
- ↑ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۳۸۵.
- ↑ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۴۲۷.
- ↑ باسورث، سلسله‌های اسلامی جدید، ۱۳۸۱ش، ص۴۳.
- ↑ بنیادی نایینی، «حج و حرمین در استراتژی سلطه‌گرایانه سفاح و منصور عباسی»، در فصلنامه مطالعات تاریخی جهان اسلام، ص۸۱-۸۴.
- ↑ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۵، ص۵۸۶.
- ↑ زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ص۳۳۸ و ج۸، ص۸۶.
- ↑ باسورث، سلسله‌های اسلامی جدید، ۱۳۸۱ش، ص۳۱۶.
- ↑ ابن تغری بردی، النجوم الزاهرة،۱۳۹۲ش، ص۱۱.
- ↑ طبری، تاریخ طبری، بیروت، ج۷، ص۶۱۹.
- ↑ ابن تغری بردی، النجوم الزاهرة، ۱۳۹۲ش، ص۳۴۰.
- ↑ حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۱۶۳.
- ↑ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۴۳.
- ↑ حاجی خلیفه، ترجمه تقویم التواریخ، ۱۳۷۶ش، ص۵۵.
- ↑ کشی، اختیار معرفة الرجال، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۸۵۱.
- ↑ شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۳۵۰
- ↑ کشی، اختیار معرفة الرجال، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۵۲۵.
- ↑ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۲۸۲.
- ↑ نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۲۹ق، ج۲۷، ص۴۶.
- ↑ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۲۹۸.
- ↑ نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۲۹ق، ج۲۷، ص۱۱۱.
- ↑ زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۵، ص۱۰۶.
- ↑ زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۳، ص۳۱.
- ↑ زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۳، ص۱۱۱.
- ↑ زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۶، ص۳۹.
منابع
- ابن اثیر، علی بن محمد بن محمد بن عبدالکریم شیبانی جزری، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، دار بیروت، ۱۳۸۵ق.
- ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة، به تحقیق جمال‌الدین شیال و دیگران، قاهره، وزارة الثقافة و الإرشاد القومی، المؤسسة المصریة العامة، ۱۳۹۲ش.
- باسورث، کلیفورد ادموند، سلسله‌های اسلامی جدید: راهنمای گاهشماری و تبارشناسی، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران، مرکز بازشناسی اسلام و ایران، ۱۳۸۱ش.
- بنیادی نایینی، احمد و دیگران، حج و حرمین در استراتژی سلطه‌گرایانه سفاح و منصور عباسی، در دوفصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات تاریخی جهان اسلام، س۶، ش۱۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۷ش.
- جعفریان، رسول، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، قم، انصاریان، ۱۳۸۷ش.
- حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، ترجمه تقویم التواریخ (سالشمار وقایع مهم جهان از آغاز آفرینش تا سال ۱۰۸۵ق)، به تصحیح هاشم محدث، مترجم ناشناخته، تهران، احیاء کتاب، ۱۳۷۶ش.
- حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، بیروت، دار صادر، ۱۹۹۵م.
- زرکلی، خیر الدین، الأعلام، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۸۹م.
- سبط ابن جوزی، یوسف بن قزاوغلی، تذکرة الخواص من الأمة بذکر خصائص الأئمة، به تحقیق حسین تقی‌زاده، قم، المجمع العالمی لاهل البیت(ع)، مرکز الطباعة و النشر، ۱۴۲۶ق.
- شوشتری، محمدتقی، قاموس الرجال، به تحقیق مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۱ق.
- شیخ مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، به تحقیق و تصحیح مؤسسة آل البیت(ع)، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری: تاریخ الأمم و الملوک، به تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، بی‌نا، بی‌تا.
- طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، به تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۳۷۳ش.
- کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، خلاصه کننده محمد بن حسن طوسی، به تحقیق مهدی رجایی، به تصحیح محمدباقر میرداماد، قم، موسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث، ۱۴۰۴ق.
- نوری، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، به تحقیق مؤسسة آل البیت(ع) لاحیاء التراث، بیروت، موسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث، ۱۴۲۹ق.
| نسب |  | |
|---|---|---|
| فرزندان | امام رضا(ع) • حضرت معصومه • شاهچراغ • حمزه • سید محمد عابد • اسحاق • عبدالله عوکلانی • حکیمه • ابراهیم • قاسم • حسین • زیدالنار • اسماعیل • هارون • فهرست فرزندان امام کاظم(ع) • حمزة بن موسی الکاظم(ع) | |
| القاب | ||
| کنیه‌ها | ||
| اصحاب | ||
| خلفای معاصر | ||
| کتاب‌شناسی | ||
| مرتبط | مناظرات امام کاظم(ع) • دعای جوشن صغیر • دعای یا علی یا عظیم • سندی بن شاهک • صریا • کاظمین • حرم کاظمین • سادات موسوی • سید ابراهیم مجاب • واقفیه • نجمه‌خاتون • قیام فخ • بریهه • یحیی برمکی • فضل بن ربیع • علی بن اسماعیل بن جعفر • عیسی بن جعفر • فطحیه • اسماعیلیه • ناووسیه • بشر حافی • کظم غیظ • کنیه‌ها و لقب‌ها • مدفونان در حرم کاظمین | |