قیامت صغری
| مرگ | |
|---|---|
| احتضار • عزرائیل • غسل میت • کفن • نماز میت • تدفین • شهادت | |
| برزخ | |
| شب اول قبر • سؤال قبر • نکیر و منکر • حیات برزخی • بدن برزخی | |
| قیامت | |
| اسرافیل • معاد جسمانی • نفخ صور • نامه اعمال • صراط • صحرای محشر • اصحاب یمین • اصحاب شمال | |
| بهشت | |
| درهای بهشت • حور العین • غلمان • رضوان • نعمت‌های بهشت | |
| جهنم | |
| درهای جهنم • درکات جهنم • زقوم • اسفل سافلین • هاویه • جحیم • غساق | |
| مفاهیم وابسته | |
| شفاعت • تجسم اعمال • رقیب و عتید • تناسخ • رجعت • روح • باقیات صالحات | |
قیامتِ صُغْری فاصله زمانی بین مرگ تا قیامت کبری است. برخی از متکلمان، با استناد به این حدیث نبوی «اذا مات الانسان قامت قیامته؛ هروقت انسانی بمیرد قیامتش بر پا می‌شود.»[۱] معتقدند برای هر انسانی دو قیامت وجود دارد: قیامت صغری و قیامت کبری.[۲] قیامت صغرای هر شخص با مرگ او شروع می‌شود و تا زمان برپایی قیامت کبری ادامه دارد.[۳] در برخی از کتاب‌های اعتقادی نیز از تعبیر «قیامت صغری» به جای برزخ استفاده شده است.[۴]مطهری با استناد به آیات ۹۹ و ۱۰۰ سوره مؤمنون بر این باور است که قرآن از زندگی پس از مرگ تا قیامت کبری با کلمه «برزخ» تعبیر کرده است.
طبق آیات قرآن، زمان قیامت کبری نامشخص است و فقط خداوند از آن خبر دارد.[۵] فیض کاشانی می‌گوید با مرگ همه انسان‌ها، قیامت صغری به پایان می‌رسد و قیامت کبری آغاز می‌گردد؛ ولی اینکه چه زمانی همه انسان‌ها می‌میرند، تنها خدا می‌داند.[۶] براساس روایات اسلامی، قیامت صغری مخصوص انسان‌ها است؛ ولی در قیامت کبری، همه موجودات حاضر خواهند بود.[۷]
در برخی از روایات و کتب شیعی، از رجعت به قیامت صغری تعبیر شده است.[۸] در اصطلاح عرفان اسلامی نیز به «مرگ اختیاری»، قیامت صغری گفته می‌شود.[۹]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ دیلمی، ارشاد القلوب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۸.
- ↑ فیض کاشانی، علم الیقین، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۱۰۳۳؛ محقق سبزواری، اسرار الحکم، ۱۳۸۳ش، ص۴۲۸؛ ابن عربی، فتوحات مکیه، ۱۹۷۰م، ج۳، ص۳۸۹؛ سجادی، فرهنگ معارف اسلامی، ۱۳۷۳ش، ج۲، ص۹۷۴؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۱۵۵.
- ↑ محقق سبزواری، اسرار الحکم، ۱۳۸۳ش، ص۴۲۸؛ سجادی، فرهنگ معارف اسلامی، ۱۳۷۳ش، ج۲، ص۹۷۴؛ فیض کاشانی، علم الیقین، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۱۰۳۳.
- ↑ فرهنگ شیعه، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۴۱۰؛ سجادی، فرهنگ معارف اسلامی، ۱۳۷۳ش، ج۱، ص۴۸۳.
- ↑ سوره اعراف، آیه۷۸؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۱۵۵.
- ↑ فیض کاشانی، علم الیقین، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۳۰۸.
- ↑ فرهنگ شیعه، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۴۸۳.
- ↑ نک: نمازی شاهرودی، اصول دین و وسیلةالنجاة، ۱۳۹۴ش، ص۱۲۷؛ طاهری، «رجعت یا قیامت صغری»، ص۳۰-۳۳.
- ↑ سجادی، فرهنگ معارف اسلامی، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۱۵۵۵.
منابع
- قرآن کریم.
- ابن عربی، محمد، فتوحات مکیه، بیروت، دار احیاءالتراث، ۱۹۷۰م.
- دهخدا، علی اکبر، فرهنگ لغت، تهران، مؤسسه لغت نامه دهخدا، ۱۳۴۱ش.
- دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب، قم، انتشارات شریف رضی، ۱۴۱۲ق.
- سجادی، جعفر، فرهنگ معارف اسلامی، تهران، نشر کومش، ۱۳۷۳ش.
- شاهدی، غفار، «کیفیت عذاب در عالم برزخ»، در مجله کلام اسلامی، شماره ۴۲، تابستان ۱۳۸۱ش.
- طاهری، حبیب الله، «رجعت یا قیامت صغری»، در مجله رشد معلم، شماره ۱۳۶، آبان ۱۳۷۷ش.
- فرهنگ شیعه، جمعی از نویسندگان، قم، انتشارات زمزم، ۱۳۸۵ش.
- فیض کاشانی، محمد، علم الیقین، قم، نشر بیدار، ۱۴۱۸ق.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق.
- محقق سبزواری، محمدباقر، اسرار الحکم، با تصحیح کریم فیضی، قم، مطبوعات دینی، ۱۳۸۳ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۷۴ش.
- نمازی شاهرودی، علی، اصول دین و وسیلةالنجاة، مشهد، نشر ولایت، ۱۳۹۴ش.