سید محمدعلی روضاتی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| لقب | علامه روضاتی |
| تاریخ تولد | ۱۳۰۸ش |
| محل زندگی | قم • اصفهان |
| تاریخ وفات | ۲۹ تیر سال ۱۳۹۱ش |
| محل دفن | تخت فولاد |
| شهر وفات | اصفهان |
| خویشاوندان سرشناس | سید محمدباقر خوانساری |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | محمد صدوقی • آیت‌الله بروجردی • شیخ مرتضی حائری |
| شاگردان | رسول جعفریان |
| محل تحصیل | قم • اصفهان |
سید محمدعلی روضاتی (۱۳۰۸-۱۳۹۱ش) مشهور به علامه روضاتی، از عالمان شیعه، کتاب‌شناس و تراجم‌نگار در قرن چهاردهم و پانزدهم قمری در اصفهان و از نوادگان سید محمدباقر خوانساری بود. روضاتی پس از گذراندن دوران تحصیل در حوزه علمیه اصفهان و قم، به تحقیق، تألیف و تصحیح متون دینی روی آورد و نسخ خطی و چاپی متعددی را جمع‌آوری کرد. مقبره او در تخت فولاد در بقعه میرزا محمدباقر خوانساری قرار دارد.
زندگی‌نامه
سید محمدعلی روضاتی، از نوادگان سید محمدباقر خوانساری، در ۲۴ آذر سال ۱۳۰۸ش مطابق با ۱۳ رجب سال ۱۳۴۸ق در اصفهان متولد شد.[۱] پدرش میرزا محمدهاشم چهارسوقی از شاگردان سید ابوالحسن اصفهانی و محمدحسین غروی نائینی و مادرش دختر سید حسن چهارسوقی بود.[۲] در ۸ سالگی پدرش از دنیا رفت و سرپرستی او را جد مادری‌اش میرزا سیدحسن چهارسوقی عهده‌دار شد.[۳] او در سال ۱۳۳۳ش با دختر سید محمدهاشم موسوی غروی ازدواج کرد که حاصل آن پنج فرزند بود.[۴]
وفات
روضاتی صبح پنج‌شنبه ۲۹ تیر سال ۱۳۹۱ش مصادف با ۲۹ شعبان سال ۱۴۳۳ق در منزل خود در محله چهارسوی (چهارسوق) شیرازی‌ها درگذشت و پس آن در تخت فولاد در بقعه میرزا محمدباقر خوانساری صاحب کتاب روضات الجنات دفن شد.[۵]
فعالیت‌های علمی و اجتماعی
محمدعلی روضاتی تحصیلات جدید را در مدارس اصفهان گذراند و تحصیلات دینی را در سال ۱۳۲۴ش در مدرسه صدر اصفهان آغاز کرد و دروس مقدمات مانند معالم را نزد محمدحسین مشکی (مقدس)، شرح لمعه را در درس شیخ محمدحسین عالم نجف‌آبادی و شیخ هبةالله هرندی و مکاسب را نزد شیخ محمدرضا جَرقویِه‌ای صَلصالی گذراند. وی سپس به قم رفت و در حوزه این شهر در دروس سطح محمد صدوقی، سید محمدباقر سلطانی طباطبایی، میرزا ابوالفضل زاهدی قمی، میرزا محمد مجاهدی، مرتضی حائری حاضر شد و درس خارج را محضر آیت‌الله بروجردی گذراند.[۶] اقامت در قم سبب گردید تا با سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی آشنا شود و علایق مشترک میان آن دو، به دوستی پایدار انجامید.[۷]
روضاتی همچنین سفرهای بسیاری به عربستان و عراق و شهرهای مختلف ایران داشته و بیش از سی نفر از مجتهدان و عالمان به او اجازه روایت و اجتهاد داده بودند.[۸] [۹]
سید محمدعلی روضاتی پس از اتمام تحصیلات و مراجعت به اصفهان، بنا به خواست مردم و به‌همراه دوست خود محمدمهدی نواب لاهیجی به تهیه و تنظیم اسناد شرعیِ مورد نیاز مردم و حل و فصل مشکلات آنان اهتمام ورزید و مدتی نیز در مسجد آقا میرزا هاشم به اقامه نماز جماعت و وعظ و خطابه پرداخت.[۱۰] فعالیت‌های اجتماعی روضاتی تا سال ۱۳۵۷ش ادامه داشت.[۱۱]
}}
تألیفات
محمدعلی روضاتی از سال ۱۳۵۷ش تا پایان عمرش به خلوت‌گزینی روی آورد و بیشتر به مطالعه و تحقیق مشغول بود.[۱۲] او به دلیل حفظ آثار خاندان روضاتی و میراث مکتوب عالمان شیعه و از سوی دیگر، آشنایی با محمدعلی معلم حبیب‌آبادی و آقابزرگ تهرانی، در علوم تراجم‌نگاری، کتاب‌شناسی و نسب‌شناسی تجارب اندوخت و به مطالعه، تحقیق و تألیف روی آورد و آثاری از خود به جای گذاشت.
تصحیح کتاب روضات الجنات از جمله کارهای روضاتی بود تا آن‌جا که به جمع‌آوری کتب، رساله‌های علمی و نسخه‌های خطی و چاپی اقدام کرد تا مصادر و منابع روضات را فراهم آورد.[۱۳]
بزرگداشت
در دوازدهمین دوره همایش کتاب سال حوزه که در سال ۱۳۸۹ش در قم برگزار گردید سید محمد علی روضاتی به عنوان شخصیت برجسته حوزه انتخاب و معرفی شد و به خاطر چندین سال خدمات علمی و فرهنگی و تألیف مورد تقدیر قرار گرفت.[۱۴]
همچنین کتاب «در پرتو روضات» سید محمد علی روضاتی که توسط انتشارات مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه به چاپ رسیده است در پانزدهمین همایش کتاب سال حوزه که در سال ۱۳۹۲ش در قم برگزار شد به عنوان کتاب شایسته تقدیر توسط داوران شناخته شد.[۱۵]
کتابخانه روضاتی
علامه روضاتی، کتابخانه‌ای در اصفهان داشت که به‌دلیل وجود نسخه‌های خطی و چاپی نفیس، شهرت داشته و بخشی از کتاب‌های موجود در آن، میراث خاندان روضاتی بود.[۱۶] این کتابخانه در اصل، برای جد اعلای او سید ابوالقاسم بن حسین موسوی مشهور به میر کبیر (متوفای ۱۱۵۸ق) بود که بعدها فرزندانش، آن را گسترش دادند و به استنساخ کتب خطی اهتمام ورزیدند تا به سید محمدعلی روضاتی رسید.[۱۷] آقابزرگ تهرانی در جاهای مختلف کتاب الذریعه، به وجود این کتابخانه و نسخه‌های خطی موجود در آن اشاره کرده است.[۱۸]
جستارهای وابسته
روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات (کتاب)
پانویس
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ۱۳۹۲ش، ج۴، ص۸۶۰؛ دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۹۴ش، ج۲۰، ص۶۵۸.
- ↑ دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۹۴ش، ج۲۰، ص۶۵۸.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ۱۳۹۲ش، ج۴، ص۸۶۰.
- ↑ روضاتی، نخستین دو گفتار، ۱۳۸۷ش، ص۱۵۱و۱۵۲.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ۱۳۹۲ش، ج۴، ص۸۶۳.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ۱۳۹۲ش، ج۴، ص۸۶۰و۸۶۱.
- ↑ جهانبخش، استاد ما علامه روضاتی، ۱۳۸۲ش، ص۴۲۵.
- ↑ سجادی، میراث حوزه اصفهان، ۱۳۹۲ش، ج۱۰، ص۲۶۰.
- ↑ سیری در زندگی، آثار و احوال فقیه محقق حضرت آیت‌الله حاج سید محمدعلی روضاتی.، پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران.
- ↑ سیری در زندگی، آثار و احوال فقیه محقق حضرت آیت‌الله حاج سید محمدعلی روضاتی.، پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران.
- ↑ جهانبخش، استاد ما علامه روضاتی، ۱۳۸۲ش، ص۴۲۶.
- ↑ جهانبخش، استاد ما علامه روضاتی، ۱۳۸۲ش، ص۴۲۶.
- ↑ سیری در زندگی، آثار و احوال فقیه محقق حضرت آیت‌الله حاج سید محمدعلی روضاتی.، پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران.
- ↑ دبیرخانه همایش کتاب سال حوزه، ویژه‌نامه دوازدهمین همایش کتاب سال حوزه، ۱۳۸۹ش، ص۵۱
- ↑ دبیرخانه همایش کتاب سال حوزه، ویژه‌نامه پانزدهمین همایش کتاب سال حوزه، ۱۳۹۲ش، ص۳۷
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ۱۳۹۲ش، ج۴، ص۸۶۳.
- ↑ دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۹۴ش، ج۲۰، ص۶۵۹.
- ↑ برای نمونه: آقابزرگ، الذریعه، ج۷، ص۱۱۰؛ ج۸، ص۹۹، ج۱۰، ص۳۸، ۸۴و۸۵؛ ج۱۱، ص۵۵؛ ج۱۲، ص۱۵۶.
منابع
- آقابزرگ تهرانی، الذریعه، بیروت، دارالاضواء.
- جهانبخش، جویا، استاد ما علامه روضاتی در اسنادی از خاندان روضاتیان به کوشش رسول جعفریان، قم، انصاریان، ۱۳۸۲ش.
- روضاتی، محمدعلی، نخستین دو گفتار، اصفهان، مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان، ۱۳۸۷ش.
- سجادی، احمد، میراث حوزه اصفهان، قم، مؤسسه فرهنگی مطالعاتی الزهراء، ۱۳۹۲ش.
- مهدوی، مصلح‌الدین، اعلام اصفهان، اصفهان، سازمان فرهنگی تفریحی اصفهان، ۱۳۹۱ش.
- دبیرخانه همایش کتاب سال حوزه، ویژه‌نامه دوازدهمین همایش کتاب سال حوزه (۱۲)، قم، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، ۱۳۸۹.
- دبیرخانه همایش کتاب سال حوزه، ویژه‌نامه پانزدهمین همایش کتاب سال حوزه (۱۵)، قم، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، ۱۳۹۲.
- حداد عادل، غلامعلی، دانشنامه جهان اسلام، محمدکاظم رحمتی، مقاله محمدعلی روضاتی، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، ۱۳۹۴ش.
- «سیری در زندگی، آثار و احوال فقیه محقق حضرت آیت‌الله حاج سید محمدعلی روضاتی»، پایگاه تاریخ معاصر ایران، بی‌تا، تاریخ مشاهده ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۸ش.