قیام سید حسنی
قیام سید حسنی از نشانه‌های ظهور امام مهدی(عج) است. بر پایه روایات، سید حسنی جوانی است که از دیلم قیام می‌کند و فریاد می‌زند که دعوت امام مهدی(عج) را اجابت کنید و مردانی از طالقان او را یاری می‌کنند. قیام سید حسنی مقارن با ظهور امام مهدی(عج) است. او در کوفه یا نزدیکی آن، با امام مهدی(عج) بیعت می‌کند.
بر اساس روایت دیگری، او در مکه قیام می‌کند و توسط اهالی آنجا کشته می‌شود. برخی با استناد به همین روایت، احتمال داده‌اند که سید حسنی همان نفس زکیه است که قتل او در مکه، از علائم حتمی ظهور دانسته شده است. برخی در اعتبار این روایت، تردید کرده‌اند.
نشانه ظهور
در برخی روایات، از قیام شخصی به نام سید حسنی به عنوان یکی از علائم ظهور یاد شده است.[۱] از جمله در خطبه البیان که بخشی از آن درباره علائم ظهور است، از سید حسنی، قیام او و برخوردش با امام مهدی سخن رفته است.[۲] به گفته نجم‌الدین طبسی محقق شیعه، هفت یا هشت حدیث به موضوع «سید حسنی» پرداخته‌‌اند[۳] که از مجموع آنها برمی‌آید که قیام حسنی از علائم ظهور است.[۴] به گفته او، این روایات در حد استفاضه هستند و از آنها این اطمینان حاصل می‌شود که برخی از آنها از معصوم صادر شده است، هرچند در جزئیات با هم تفاوت‌هایی دارند.[۵]
بر پایه روایتی که قاضی نورالله شوشتری در احقاق الحق نقل کرده، سید حسنی از فرزندان امام حسن مجتبی(ع) است.[۶] او هنگام ظهور امام مهدی(ع) قیام می‌کند و به همراه لشکرش با او بیعت می‌کند.[۷]
چگونگی قیام
به گفته نجم‌الدین طبسی، روایات درباره جزئیات قیام سید حسنی متفاوت‌اند.[۸] بر اساس برخی از آنها، قیامش از دیلم آغاز می‌شود و در کوفه یا نزدیکی آن، با امام مهدی بیعت می‌کند[۹] بر اساس شماری دیگر، او در مکه کشته می‌شود.[۱۰]
بر پایه حدیثی که به امام صادق(ع) منسوب است، سید حسنی جوانی خوش‌سیما است که از دیلم خروج کرده و فریاد می‌زند: ای آل احمد، دعوت آن کس را که از غیبتش متأسف بودید، اجابت کنید. مردانی از طالقان که ایمانی فولادین دارند، ستمگران را کشته، وارد کوفه می‌شوند. در این زمان، بیشتر مناطق روی زمین را از وجودِ بی‌دینان پاک نموده‌اند. آنها کوفه را محل اقامت خود قرار می‌دهند. هنگامی که خبر ظهور امام مهدی(عج) به سید حسنی و اصحابش می‌رسد، از او نشانه‌هایی طلب می‌کند و پس از دیدن کراماتی از حضرت مهدی، او و لشکریانش با او بیعت می‌کنند، به‌جز ۴۰هزار نفر از آنها که قرآن‌هایی با خود دارند و معروف به زیدیه هستند و از بیعت کردن خودداری می‌کنند.[۱۱]
بر پایه روایت دیگری، وی در آستانه ظهور امام مهدی(ع) در مکه قیام می‌کند و توسط اهالی آنجا کشته می‌شود و سرش را نزد شامی می‌فرستند. البته در این روایت، خروج سید حسنی از نشانه‌های فرج دانسته شده، نه نشانه‌های ظهور مهدی. همچنین در آن، سخن از اختلاف فرزندان عباس و سست شدن حکومت آنان به میان آمده است. در صحیح بودن این حدیث هم از نظر سند و هم از نظر محتوا تردید شده است.[۱۲]
آیا سید حسنی همان نفس زکیه است؟
ملاصالح مازندرانی شارح کتاب الکافی در شرح حدیثی از علائم ظهور، احتمال داده که سید حسنی همان نفس زکیه باشد.[۱۳] دلیل آن، روایتی است که از قتل سید حسنی به دست مردم مکه و فرستادن سرش برای سفیانی در آستانه ظهور امام مهدی(عج) خبر می‌دهد.[۱۴] نفس زکیه فردی از نسل امام حسین(ع) است[۱۵] که در کنار مکه، بین رُکن و مقام ابراهیم در مسجدالحرام کشته می‌شود[۱۶] و قتل او از علائم حتمی ظهور امام مهدی دانسته شده است.[۱۷]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ نگاه کنید به مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۳، ص۱۶؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۲۵، ح۲۸۵؛ نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۲۷۰.
- ↑ طبسی، «سید حسنی در خطبه البیان از سند تا متن» ص۵۲.
- ↑ طبسی، «نگرشی در روایات حسنی»، ص۲۶.
- ↑ طبسی، «نگرشی در روایات حسنی»، ص۴۷.
- ↑ طبسی، «نگرشی در روایات حسنی»، ص۴۷.
- ↑ شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲۹، ص۴۴۸.
- ↑ شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲۹، ص۴۴۸.
- ↑ طبسی، «نگرشی در روایات حسنی»، ص۴۷.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۳، ص۱۵-۱۶.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۲۵، ح۲۸۵؛ نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۲۷۰.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۳، ص۱۶؛ یزدی حائری، الزام الناصب، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۲۱۸.
- ↑ نگاه کنید به محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی، ۱۳۹۳ش، ج۷، ص۴۳۹-۴۴۱.
- ↑ مازندرانی، شرح الکافی، ۱۳۸۰ق، ج۱۲، ص۴۱۴.
- ↑ نگاه کنید به سلیمیان، فرهنگنامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ص۲۰۸.
- ↑ نگاه کنید به مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۲۲۳.
- ↑ صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۳۳۱.
- ↑ صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۶۵۰، ح۷.
منابع
- سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، قم، بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود، چاپ دوم، ۱۳۸۸ش.
- شوشتری، قاضی نورالله، احقاق الحق و ازهاق الباطل، مقدمه شهاب‌الدین مرعشی، قم، کتابخانه عمومی حضرت آیة‌الله العظمی مرعشی نجفی، ۱۴۰۹ق.
- صدوق، محمد بن علی، کمال‌الدین و تمام النعمة، تصحیح علی‌اکبر غفاری، تهران، اسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۹۵ق.
- طبسی، نجم‌الدین، «نگرشی در روایات سید حسنی»، انتظار موعود، ش۳۱، زمستان ۱۳۸۸ش.
- طبسی، نجم‌الدین، «سید حسنی در خطبه البیان»، انتظار موعود، ش ۳۲، بهار و تابستان ۱۳۸۹ش.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- مازندرانی، ملامحمدصالح بن احمد، شرح الکافی -الاصول و الروضه، تصحیح ابوالحسن شعرانی، تهران، المکتبة الاسلامیة، ۱۳۸۲ق.
- مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
- محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام مهدی(عج)، قم، دار الحدیث، ۱۳۹۳ش.
- نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، تصحیح علی‌اکبر غفاری، تهران، نشر صدوق، ۱۳۹۷ق.
- یزدی حائری، علی، الزام الناصب فی اثبات الحجة الغائب، تصحیح علی عاشور، بیروت، مؤسسه الاعلمی، ۱۴۲۲ق.