سال ۱۴۹ هجری قمری

از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از سال ۱۴۹ قمری)
سال ۱۴۹ هجری قمری
 
امامت
امام کاظم(ع)
(دوره امامت: ۳۵ سال از ۱۴۸ق تا ۱۸۳ق)
حکومت‌های سرزمین‌های اسلامی
عباسیان در عراقمنصور عباسی
امویان در اسپانیاعبدالرحمن الداخل
باوندیان بر بلندی‌های طبرستانسرخاب دوّم ابن مهر مردان
وقایع مهم
پایان یافتن ساخت شهر بغداد
تولدها
حسن بن محبوب
وفات‌ها / شهادت‌ها
عبدالله اَفطَح
محمد بن زید بن عِنان وابِشی
محمد بن یزید عطّار صاحب البان


سال ۱۴۹ هجری قمری یکصد و چهل و نهمین سال از سال‌شمار هجری قمری و مصادف با امامت امام کاظم(ع) ‌و زندگانی امام رضا(ع) است.

روز نخست این سال، یعنی یکشنبه ۱ محرم، مصادف است با ۱ اسفند سال ۱۴۴ هجری شمسی و ۲۰ فوریه سال ۷۶۶ میلادی. روز پایانی سال، یعنی پنجشنبه ۳۰ ذی‌الحجه، مصادف است با ۲۰ بهمن سال ۱۴۵ هجری شمسی و ۴ سپتامبر سال ۷۶۷ میلادی.[۱]

در این سال، منصور عباسی از سلسله عباسیان بر عراق، و عبدالرحمن الداخل از دودمان امویان، بر اسپانیا حکومت می‌کردند.

امامت

سال ۱۴۹ق، با سال‌های ۱۴۴ و ۱۴۵ هجری شمسی مطابق است.[۲] این سال یکی از سال‌های امامت ۳۵ سالهٔ امام کاظم(ع)، امام هفتم شیعیان بود.[۳] امام کاظم(ع) در این دوران در مدینه ساکن بود[۴] و تقریبا یک سال از شهادت پدرش امام صادق(ع) (۸۳-۱۴۸ق) و آغاز امامت او گذشته بود.[۵] در این سال فرزند او علی، معروف به امام رضا(ع)، در حدود یک سال داشت.[۶]

حکومت‌ها

در سال ۱۴۹ق، منصور عباسی (حکومت ۱۳۶-۱۵۸ق)، خلیفه دوم از سلسله عباسیان، بر عراق به پایتختی بغداد حکومت می‌کرد.[۷] گستره حکومت او در این دوران، شامل مدینه و مکه[۸] نیز می‌شد. در این سال، اغلب بن سالم نیای اغلبیان نیز، بر اِفریقه (تقریبا برابر با تونس)، به حکم منصور عباسی ولایت داشت.[۹]

امویان نیز با حکومت عبد الرحمن اوّل ابن معاویه، ملقب به داخل (حکومت ۱۳۸-۱۷۲ق)؛ بر شبه جزیره اِیبِریا (اسپانیا)، به پایتختیِ قُرْطُبه حکومت می‌کردند.[۱۰]

در این سال، سرخاب دوّم ابن مهر مردان (حکومت: ۱۳۸-۱۵۵ق) از سلسله باوندیان، بر بلندی‌های طبرستان و گیلان حکومت می‌کرد.[۱۱]

رویدادها

سیاسی

تولدها

درگذشت‌ها

  • عبدالله اَفطَح، فرزند امام صادق(ع) و امامِ فطحیه، در اوائل ماه محرم.[۲۰]
  • محمد بن زید بن عِنان وابِشی کوفی، در پنجاه و هفت سالگی؛[۲۱] از اصحاب امام صادق(ع)[۲۲]
  • محمد بن یزید عطّار صاحب البان کوفی، در شصت و یک سالگی؛[۲۳] از اصحاب امام صادق(ع).[۲۴]
  • عیسی بن عُمَر ثقفی، استاد خلیل بن احمد فراهیدی و نخستین کسی که علم نحو را تهذیب و ترتیب‌بندی کرد.[۲۵]
  • ابن مَيَّادَة، شاعر عرب؛ او از امویان، ولید بن یزید و عبدالواحد بن سلیمان و از میان هاشمیان، منصور و جعفر بن سلیمان را مدح کرده است.[۲۶]
  • سَلْم بن قُتَيْبَة، والی بصره و مورد اعتماد در دو حکومت امویان و عباسیان.[۲۷]
  • محمد بن أشْعَث خُزَاعی؛ از فرماندهان دوره منصور عباسی، که منصور او را در سال ۱۴۱ق والی مصر قرار داد.[۲۸]

پانویس

  1. تبدیل تاریخ، با حساب.
  2. تبدیل تاریخ، با حساب.
  3. جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۳۸۵.
  4. سبط ابن جوزی، تذکرة الخواص، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۴۶۱، ۴۶۴ و ۴۶۵.
  5. جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۳۸۵.
  6. شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۴۲۷.
  7. باسورث، سلسله‌های اسلامی جدید، ۱۳۸۱ش، ص۴۳.
  8. بنیادی نایینی، «حج و حرمین در استراتژی سلطه‌گرایانه سفاح و منصور عباسی»، در فصلنامه مطالعات تاریخی جهان اسلام، ص۸۱-۸۴.
  9. ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۵، ص۵۸۶.
  10. زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ص۳۳۸ و ج۸، ص۸۶.
  11. باسورث، سلسله‌های اسلامی جدید، ۱۳۸۱ش، ص۳۱۶.
  12. ابن تغری بردی، النجوم الزاهرة،۱۳۹۲ش، ص۱۱.
  13. طبری، تاریخ طبری، بیروت، ج۷، ص۶۱۹.
  14. ابن تغری بردی، النجوم الزاهرة، ۱۳۹۲ش، ص۳۴۰.
  15. حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۱۶۳.
  16. شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۴۳.
  17. حاجی خلیفه، ترجمه تقویم التواریخ، ۱۳۷۶ش، ص۵۵.
  18. کشی، اختیار معرفة الرجال، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۸۵۱.
  19. شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۳۵۰
  20. کشی، اختیار معرفة الرجال، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۵۲۵.
  21. طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۲۸۲.
  22. نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۲۹ق، ج۲۷، ص۴۶.
  23. طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۲۹۸.
  24. نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۲۹ق، ج۲۷، ص۱۱۱.
  25. زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۵، ص۱۰۶.
  26. زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۳، ص۳۱.
  27. زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۳، ص۱۱۱.
  28. زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۶، ص۳۹.

منابع

  • ابن اثیر، علی بن محمد بن محمد بن عبدالکریم شیبانی جزری، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، دار بیروت، ۱۳۸۵ق.
  • ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة، به تحقیق جمال‌الدین شیال و دیگران، قاهره، وزارة الثقافة و الإرشاد القومی، المؤسسة المصریة العامة، ۱۳۹۲ش.
  • باسورث، کلیفورد ادموند، سلسله‌های اسلامی جدید: راهنمای گاهشماری و تبارشناسی، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران، مرکز بازشناسی اسلام و ایران، ۱۳۸۱ش.
  • بنیادی نایینی، احمد و دیگران، حج و حرمین در استراتژی سلطه‌گرایانه سفاح و منصور عباسی، در دوفصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات تاریخی جهان اسلام، س۶، ش۱۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۷ش.
  • جعفریان، رسول، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، قم، انصاریان، ۱۳۸۷ش.
  • حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، ترجمه تقویم التواریخ (سالشمار وقایع مهم جهان از آغاز آفرینش تا سال ۱۰۸۵ق)، به تصحیح هاشم محدث، مترجم ناشناخته، تهران، احیاء کتاب، ۱۳۷۶ش.
  • حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، بیروت، دار صادر، ۱۹۹۵م.
  • زرکلی، خیر الدین، الأعلام‏، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۸۹م.
  • سبط ابن جوزی، یوسف بن قزاوغلی، تذکرة الخواص من الأمة بذکر خصائص الأئمة، به تحقیق حسین تقی‌زاده، قم، المجمع العالمی لاهل البیت(ع)، مرکز الطباعة و النشر، ۱۴۲۶ق.
  • شوشتری، محمدتقی‏، قاموس الرجال‏، به تحقیق مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی‏، ۱۴۱۱ق.
  • شیخ مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، به تحقیق و تصحیح مؤسسة آل البیت(ع)، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
  • طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری: تاریخ الأمم و الملوک، به تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، بی‌نا، بی‌تا.
  • طوسی، محمد بن حسن‏، رجال الطوسی، به تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی‏، ۱۳۷۳ش.
  • کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال‏، خلاصه کننده محمد بن حسن طوسی، به تحقیق مهدی رجایی، به تصحیح محمدباقر میرداماد، قم، موسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث‏، ۱۴۰۴ق.
  • نوری، حسین بن محمدتقی‏، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل‏،‏ به تحقیق مؤسسة آل البیت(ع) لاحیاء التراث‏، بیروت، موسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث‏،‏ ۱۴۲۹ق.