حمالة الحطب
حَمّالَةُ الْحَطَب، به معنای «کسی که هیزم به دوش میکشد» توصیف قرآن از همسر ابولَهَب.[۱] همسر ابولهب، خواهر ابوسفیان و عمه معاویه بود.[۲] کنیه او امجمیل بود و نامش را اَروی، جمیله[۳] و صخرة[۴] گفتهاند.
این تعبیر در سوره مَسَد بهکار رفته است.[۵] در اینکه چرا در قرآن از چنین توصیفی استفاده شده، مواردی ذکر شده است:
- امجمیل خارهای بیابان را به دوش میکشید و زمانی که پیامبر(ص) برای نماز میرفت، آنها را جلوی پای او میریخت تا اذیت شود.[۶]
- امجمیل با کارهایی که انجام میداد، آتش جهنم و هیزم آن را برای خود در جهنم فراهم میکرد.[۷]
- او پیامبر(ص) را به فقیر بودن مسخره میکرد، پس خداوند نیز با این وصف، او را تحقیر کرد.[۸]
- این تعبیر، کنایه از سخنچینی او است.[۹]
در تفسیر نمونه آمده است که این موارد منافی هم نبوده و میتوان همه آنها را مقصود آیه دانست.[۱۰]
پانویس
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۴۲۰.
- ↑ ابنعبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۴۳۰.
- ↑ شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۲۶۵.
- ↑ میبدی، دیوان أمیرالمؤمنین(ع)، ۱۴۱۱ق، ص۹۲.
- ↑ سوره مسد، آیه۴.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۸۵۲.
- ↑ مطهری، مجموعه آثار، بیتا، ج۲۸، ص۸۲۵.
- ↑ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳۲، ص۳۵۳.
- ↑ شیخ طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۱۰، ص۴۲۸.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۴۲۱.
منابع
- ابنعبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه محمد جواد بلاغی، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
- طوسی، محمد بن حسن، الأمالی، قم، دار الثقافة، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.
- طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد قصیرعاملی، دار احیاء التراث العربی، بیروت، بیتا.
- فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.
- مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، قم، انتشارات صدرا، چاپ اول، ۱۳۸۹ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
- میبدی، حسین بن معینالدین، دیوان أمیر المؤمنین علیهالسلام، ترجمه مصطفی زمانی، قم، دار نداء الاسلام للنشر، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.