confirmed، templateeditor
۱۱٬۴۲۴
ویرایش
احمد بن منیر طرابلسی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (←زادگاه و نسب) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| عنوان تصویر = | | عنوان تصویر = | ||
| زادروز = ۴۷۳ق/۱۰۸۰م | | زادروز = [[سال ۴۷۳ هجری قمری|۴۷۳ق]]/۱۰۸۰م | ||
| زادگاه = [[طرابلس]] [[ | | زادگاه = [[طرابلس]] [[شام]] | ||
| تاریخ مرگ = ۵۴۸ق/۱۱۵۳م | | تاریخ مرگ = [[سال ۵۴۸ هجری قمری|۵۴۸ق]]/۱۱۵۳م | ||
| مکان مرگ = [[حلب]] دامنه کوه جوشن در نزدیکی [[مشهدالسقط]] | | مکان مرگ = [[حلب]] دامنه کوه جوشن در نزدیکی [[مشهدالسقط]] | ||
|عرض جغرافیایی محل دفن= | |عرض جغرافیایی محل دفن= | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| نماینده = | | نماینده = | ||
| شناخته‌شده برای = | | شناخته‌شده برای = | ||
| نقش‌های برجسته = [[ | | نقش‌های برجسته = [[رده:شاعران شیعه|شاعر]] [[اهل بیت]] (ع) | ||
| سبک = | | سبک = | ||
| استادان = | | استادان = | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
| پانویس = | | پانویس = | ||
}} | }} | ||
'''ابوالحسین احمد بن منیر طرابلسی'''، مشهور به '''اِبْن‌ِ مُنیر''' ملقب به مهذب‌الدین و عین‌الزمان (۴۷۳- ۵۴۸ق/۱۰۸۰-۱۱۵۳م) ، شاعر [[هجو|هجوسرای]] [[شیعه| | '''ابوالحسین احمد بن منیر طرابلسی'''، مشهور به '''اِبْن‌ِ مُنیر''' ملقب به مهذب‌الدین و عین‌الزمان (۴۷۳- ۵۴۸ق/۱۰۸۰-۱۱۵۳م) ، شاعر [[هجو|هجوسرای]] [[شیعه|شیعی]] بود. وی در آغاز آهنگ هجوسرایی نداشت، اما از هنگام ورود به [[دمشق]]، از آنجا كه مذهب [[شیعه]] داشت، مورد كینه بدخواهان قرار گرفت. به وی تهمت بی‌احترامی به [[صحابه]] نیز زده‌اند، اما در دیوان او شعری كه چنین معنایی از آن برآید، دیده نمی‌شود. وی فرمانروایان [[سنی]] را به عنوان مسلمانانی كه در برابر [[جنگهای صلیبی|صلیبیان]] پایداری می‌كرده‌اند، بسیار ستوده است. | ||
==زادگاه و نسب== | ==زادگاه و نسب== | ||
وی در [[طرابلس]] [[شام]] به دنیا آمد. پدرش كه به رفوگری اشتغال داشت،<ref>تدمری، ص۳۴-۳۵</ref> چندان به خاندان [[اهل بیت (ع)]] عشق می‌ورزید كه اشعار [[ | وی در [[طرابلس]] [[شام]] به دنیا آمد. پدرش كه به رفوگری اشتغال داشت،<ref>تدمری، ص۳۴-۳۵</ref> چندان به خاندان [[اهل بیت (ع)]] عشق می‌ورزید كه اشعار [[عونی]] شاعر شیعی را در ستایش خاندان [[پیامبر (ص)]] در بازارهای طرابلس به صدایی خوش می‌خواند.<ref>ر.ک:ابن عساكر، تاریخ مدینة دمشق، ج۲، ص۷۸۸، التاریخ الكبیر، ج۲، ص۹۷</ref> احتمالاً ابن منیر چندی شغل پدر را پیشه خود ساخته بود، چه گاه وی را شاعرِ «رفّاء» (رفوگر) نامیده‌اند.<ref>ذهبی، سیر، ج۲، ص۲۲۴، العبر، ج۳، ص۵</ref> با این حال وی به تحصیل پرداخت و سپس شاعری پیشه كرد. | ||
==اساتید== | ==اساتید== | ||
از استادان وی آگاهی نداریم، اما احتمالاً نزد استادان دارالعلم طرابلس، از جمله [[ابو عبدالله طلیللی]]، دانش آموخت.<ref>تدمری، ص۱۱-۱۲</ref> گویند هم آنان بودند كه وی را به رفض و غلو در [[تشیع]] رهنمون شدند،<ref>ابن فضل‌الله، ج۱۵،ص۵۱۸-۵۱۹</ref> اما بی‌شك جامعه شیعی مذهب طرابلس آن روزگار در این امر تأثیر فراوان داشته است.<ref>ر.ک:ناصرخسرو، ص۱۷؛ تدمری، ص۲۵</ref> وی لغت و ادب را نیك فراگرفت، [[قرآن|قرآن | از استادان وی آگاهی نداریم، اما احتمالاً نزد استادان دارالعلم طرابلس، از جمله [[ابو عبدالله طلیللی]]، دانش آموخت.<ref>تدمری، ص۱۱-۱۲</ref> گویند هم آنان بودند كه وی را به رفض و غلو در [[تشیع]] رهنمون شدند،<ref>ابن فضل‌الله، ج۱۵،ص۵۱۸-۵۱۹</ref> اما بی‌شك جامعه شیعی مذهب طرابلس آن روزگار در این امر تأثیر فراوان داشته است.<ref>ر.ک:ناصرخسرو، ص۱۷؛ تدمری، ص۲۵</ref> وی لغت و ادب را نیك فراگرفت، [[قرآن|قرآن كریم]] و [[جمهره]] [[ابن درید]] را از بر كرد<ref>ابن عساكر، تاریخ مدینة دمشق، ج۲، ص۷۸۸؛ ابن عدیم، ص۱۴۷</ref> و چندان دانش آموخت تا به استادی رسید و حلقه درسی پیرامون او تشكیل گردید.<ref>ابن مستوفی، ج۱، ص۲۹۱</ref> | ||
==سفرهای ابن منیر== | ==سفرهای ابن منیر== | ||
ظاهراً وی ۳۰ سال نخست زندگی خویش را در [[طرابلس| | ظاهراً وی ۳۰ سال نخست زندگی خویش را در [[طرابلس|طرابلس]] گذراند و پس از سقوط آن شهر به دست [[صلیبیان|صلیبیان]] (۵۰۳ق/۱۱۰۹م) ، احتمالاً به همراه گروهی از مردم شهر به [[دمشق|دمشق]] رفت.<ref>عمادالدین، قسم شعراء الشام، ۱/۷۷؛ تدمری، ۱۴</ref> | ||
با ورود به دمشق، زندگی پركشاكش وی آغاز شد. او كه به سبب مذهب و نیز زبان گزنده‌اش، مورد كینه رقیبان بود، [[اتابک طغتکین|اتابك | با ورود به دمشق، زندگی پركشاكش وی آغاز شد. او كه به سبب مذهب و نیز زبان گزنده‌اش، مورد كینه رقیبان بود، [[اتابک طغتکین|اتابك طغتكین]] را مدح گفت تا شاید به او نزدیك گردد، اما بدخواهان از نادانی سلطان ترك زبان بهره جستند و همان مدیحه را وسیله سعایت قرار دادند.<ref>ابن عدیم، ۱۴۹- ۱۵۰</ref> طغتكین بر وی خشم گرفت و در صدد مجازاتش برآمد، اما [[یوسف بن فیروز|یوسف بن فیروز]] كه حاجب حرم بود.<ref>ابن عساكر، تاریخ مدینة دمشق، ۲/۷۸۸-۷۸۹، التاریخ الكبیر، ۲/۹۷</ref> وی را از مهلكه رهانید و همراه كاروان برید به [[بغداد]] فرستاد. | ||
ابن منیر در بغداد با بسیاری از بزرگان علم و سیاست، از جمله [[شریق موسوی]]، نقیب علویان كه برخی وی را با [[شریف رضی]] و نیز [[شریف مرتضی]] اشتباه كرده‌اند،<ref>ابن حجه، ص۳۲۷؛ انطاكی، ج۱، ص۳۶۳؛ صنعانی، ج۱، ص۷۹؛ بحرانی، ج۱، ص۴۲۶</ref> فقیه [[عبدالوهاب بن عبدالواحد]]، شیخ [[حنبلی| | ابن منیر در بغداد با بسیاری از بزرگان علم و سیاست، از جمله [[شریق موسوی]]، نقیب علویان كه برخی وی را با [[شریف رضی]] و نیز [[شریف مرتضی]] اشتباه كرده‌اند،<ref>ابن حجه، ص۳۲۷؛ انطاكی، ج۱، ص۳۶۳؛ صنعانی، ج۱، ص۷۹؛ بحرانی، ج۱، ص۴۲۶</ref> فقیه [[عبدالوهاب بن عبدالواحد]]، شیخ [[حنبلی|حنبلیان]] و معروف به شرف‌السلام<ref>ابن رجب، ج۱، ص۲۳۷، ۲۳۹</ref> و نیز [[ابن صدقه]] وزیر [[المسترشد بالله]] دوستی و پیوند یافت و در قصیده‌ای ابن صدقه را ستود.<ref>تدمری، ص۳۵، ۱۳۴-۱۳۶</ref> | ||
پس از مرگ [[طغتکین]] (۵۲۲ق) ابن منیر بار دیگر به [[دمشق]] بازگشت و ظاهراً كوشید تا ضمن تقرب به [[تاج الملوک بوری بن طغتکین]]،<ref>ابن منیر، ص۱۷۲</ref> با ریشخند و هجا از دشمنان خویش انتقام كشد، اما بخت با وی یار نشد و سلطان به جرم هجو بزرگان دمشق او را به زندان افكند و فرمان به قطع زبان وی داد. این بار نیز [[یوسف بن فیروز]] در برابر سلطان به شفاعت برخاست و سلطان از وی درگذشت، اما فرمان داد كه دمشق را ترك گوید. پس از این تبعید ابن منیر به [[حلب]] رفت<ref>ابن عساكر، تاریخ مدینة دمشق، ج۲، ص۷۸۹، التاریخ الكبیر، ج۲، ص۹۷</ref> و گویا در همین روزگار بود كه با [[ابن قیسرانی]] شاعر همروزگار خویش آشنایی یافت و بین آن دو پیوندی رقابت‌آمیز پدید آمد كه تا پایان عمرِ آنان استوار بود.<ref>عمادالدین، قسم شعراء الشام، ج۱، ص۷۶؛ ابن خلكان، ج۱، ص۱۵۶؛ صفدی، ج۸، ص۱۹۳</ref> | پس از مرگ [[طغتکین]] (۵۲۲ق) ابن منیر بار دیگر به [[دمشق]] بازگشت و ظاهراً كوشید تا ضمن تقرب به [[تاج الملوک بوری بن طغتکین]]،<ref>ابن منیر، ص۱۷۲</ref> با ریشخند و هجا از دشمنان خویش انتقام كشد، اما بخت با وی یار نشد و سلطان به جرم هجو بزرگان دمشق او را به زندان افكند و فرمان به قطع زبان وی داد. این بار نیز [[یوسف بن فیروز]] در برابر سلطان به شفاعت برخاست و سلطان از وی درگذشت، اما فرمان داد كه دمشق را ترك گوید. پس از این تبعید ابن منیر به [[حلب]] رفت<ref>ابن عساكر، تاریخ مدینة دمشق، ج۲، ص۷۸۹، التاریخ الكبیر، ج۲، ص۹۷</ref> و گویا در همین روزگار بود كه با [[ابن قیسرانی]] شاعر همروزگار خویش آشنایی یافت و بین آن دو پیوندی رقابت‌آمیز پدید آمد كه تا پایان عمرِ آنان استوار بود.<ref>عمادالدین، قسم شعراء الشام، ج۱، ص۷۶؛ ابن خلكان، ج۱، ص۱۵۶؛ صفدی، ج۸، ص۱۹۳</ref> | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
==درگذشت== | ==درگذشت== | ||
پس از عمادالدین، وی به فرزند او نورالدین پیوست و تا پایان عمر در خدمت او بود. در ۵۴۶ق نورالدین [[دمشق | | پس از عمادالدین، وی به فرزند او نورالدین پیوست و تا پایان عمر در خدمت او بود. در ۵۴۶ق نورالدین [[دمشق |دمشق]] را به سبب سازش مجیرالدین آبق با صلیبیان، محاصره كرد در محاصره دوم دمشق وی حاضر بود و با پیروزی و سرفرازی وارد دمشق شد و سپس همراه سپاه نورالدین به [[حلب]] بازگشت و چندی بعد در همانجا درگذشت.<ref>ابن عساكر، تاریخ مدینة دمشق، ج۲، ص۷۸۹، التاریخ الكبیر، ج۲، ص۹۷-۹۸</ref> و در دامنه کوه جوشن و نزدیکی [[مشهدالسقط]] مدفن گردید.<ref>حسینی جلالی، مزارات اهل البیت و تاریخها، ص۲۳۴-۲۳۵.</ref> | ||
==شاعری دارای شخصیت دوگانه== | ==شاعری دارای شخصیت دوگانه== | ||
چنین می‌نماید كه وی نیز چون بسیاری از همگنان خویش دارای شخصیتی دوگانه بوده است. از سویی شعر او مورد پسند بزرگان [[دین]] بوده است و حتی برخی از آنان در شمار راویان شعر وی درآمده‌اند<ref>ر.ک:عمادالدین، قسم شعراء الشام، ج۱، ص۷۹-۸۰، ۸۵ -۸۷؛ عبدالقادر قرشی، ج۱، ص۳۳۵؛ تدمری، ص۱۵-۱۷</ref> و از سوی دیگر بسیاری به سرزنش وی پرداخته‌اند. وی با تكیه بر پیروزیهای مسلمانان بر [[جنگهای صلبی| | چنین می‌نماید كه وی نیز چون بسیاری از همگنان خویش دارای شخصیتی دوگانه بوده است. از سویی شعر او مورد پسند بزرگان [[دین]] بوده است و حتی برخی از آنان در شمار راویان شعر وی درآمده‌اند<ref>ر.ک:عمادالدین، قسم شعراء الشام، ج۱، ص۷۹-۸۰، ۸۵ -۸۷؛ عبدالقادر قرشی، ج۱، ص۳۳۵؛ تدمری، ص۱۵-۱۷</ref> و از سوی دیگر بسیاری به سرزنش وی پرداخته‌اند. وی با تكیه بر پیروزیهای مسلمانان بر [[جنگهای صلبی|صلیبیان]] به ستایش ممدوحان خویش پرداخته و اشعار خود را به انواع صنعتهای بدیعی آراسته است.<ref>هرفی، ص۲۶۹، ۲۷۳، ۲۷۶؛ تدمری، ص۵۱</ref> | ||
==خصوصیات اشعار ابن منیر== | ==خصوصیات اشعار ابن منیر== | ||