یزله‌خوانی (آیین)
| یزله خوانی | |
|---|---|
| اطلاعات آئین | |
| زمان‌برگزاری | سوگواری‌ها و جشن‌ها و مراسم استقبال از میهمان |
| گستره جغرافیایی | بخش‌های جنوبی ایران مانند خوزستان |
| آئین‌های مهم | |
| سینه‌زنی • افطاری • تشییع جنازه • تعزیه خوانی سایر آئین‌ها | |
یَزْله یا هُوسه آیینی که در سوگواری‌ها، جشن‌ها و استقبال از شخصیتها برگزار می‌شود. این مراسم در بخش‌های جنوبی ایران مانند خوزستان و بندر بوشهر و کشور عراق اجرا می‌شود و در این آیین مردان با پوشیدن لباس محلی گرد هم جمع می‌شوند و هر فرد، بازو یا کمر نفر بعدی را با دست می‌گیرد و افراد با هم زنجیره‌ای انسانی تشکیل می‌دهند و با ضرب‌آهنگِ شعر یزله، به‌آرامی قدم برداشته و جلو می‌روند. اشعار و حرکت یزله‌خوانان متناسب با هر جلسه متفاوت است.
اهمیت و جایگاه
«یزْله» یا «هُوسه» نوعی مراسمی آیینی همراه با موسیقی محلی که در جشن‌ها، و مراسم استقبال از شخصیتها و «سوگواری‌ها مانند عزاداری محرم و برای ابراز قدرت و شجاعت اجرا می‌شود. در یزله‌ها متناسب با هر جلسه موسیقی و نحوه اجرای آن نیز متفاوت می‌شود.[۱] این موسیقی و مراسم محلی در بخش‌های جنوبی ایران مانند: خوزستان و بندر بوشهر[۲] و کشور عراق برگزار می‌شود.[۳]برخی پژوهشگران معتقد‌ند ریشه این مراسم به بندر بوشهر برمی‌گردد.[۴]
زمان و شیوه برگزاری
یزله با اینکه کاربردی چند‌گانه دارد اما غالباً در جشن‌ها اجرا می‌شود.[۵] نحوه انجام «یزله» بدین صورت است که مردان عرب با پوشیدن لباس محلی گرد هم جمع می‌شوند و هر فرد، بازو یا کمر نفر بعدی را با دست می‌گیرد و افراد با هم زنجیره‌ای می‌سازند و با ضرب‌آهنگِ شعر یزله، به‌نرمی قدم برداشته و به جلو می‌روند.[۶]
نحوه اجرای یزله در مراسم عزاداری چنین است که افراد بازو یا کمر نفر بعدی را با دست می‌گیرند و حلقه می‌زنند و در یک دایره می‌چرخند. آنان در حالی که خم شدهاند با نوای مداح (تک‌خوان) سینه می‌زنند و مقداری به‌سمت مرکز دایره می‌روند و عقب می‌آیند. اشعار این مراسم با توجه به زمان و مناسبت آن تفاوت دارد.[۷] امروزه گروهی که یزله‌خوانی می‌کنند، سازهای سنج و دمام را نیز به کار می‌برند.[۸]
یزله در جشن‌ها با نوعی رقص و پایکوبی سنتی و دست زدن همراه است؛ البته گاهی با نواختن دمام یا تنبک و دف نیز اجرا می‌شود، سپس شعرهای مخصوص یزله با آهنگی تند و به‌همراه موسیقی خوانده می‌شود؛ به این صورت که فردی شعرهایی را می‌گوید و بقیه افراد به‌صورت جمعی در پاسخ به او اشعاری را می‌خوانند.[۹]
پانویس
- ↑ رمضانی، «یزله چیست؟»، وبلاگ شب؛ ««یزله‌خوانی چیست»؟ /فلسفه رقص شمشیر و قهوه تلخ+ فیلم»، باشگاه خبرنگاران جوان؛ الهایی و برسیم، «بررسی شعارهای عشایر عرب در واقعه جهاد عشایر خوزستان (با تأکید بر سنت یزله)»، ص۴.
- ↑ رمضانی، «یزله چیست؟»، وبلاگ شب
- ↑ الأستاذ السلاطنة، الشعائر الحسینیة.. دین وتراث، شبکة النعیم الثقافیة.
- ↑ رمضانی، «یزله چیست؟»، وبلاگ شب.
- ↑ رمضانی، «یزله چیست؟»، وبلاگ شب.
- ↑ الهایی و برسیم، «بررسی شعارهای عشایر عرب در واقعه جهاد عشایر خوزستان (با تأکید بر سنت یزله)»، ص۴، ««یزله خوانی چیست»؟ /فلسفه رقص شمشیر و قهوه تلخ+ فیلم» باشگاه خبرنگاران جوان.
- ↑ «یزله خوانی چیست»؟ /فلسفه رقص شمشیر و قهوه تلخ+ فیلم»، باشگاه خبرنگاران جوان.
- ↑ رمضانی، «یزله چیست؟»، وبلاگ شب.
- ↑ رمضانی، «یزله چیست؟»، وبلاگ شب؛ الهایی و برسیم، «بررسی شعارهای عشایر عرب در واقعه جهاد عشایر خوزستان (با تأکید بر سنت یزله)»، ص۴.
یادداشت
منابع
- «رسم یزله در خوزستان»، ایران هتل، تاریخ درج مطلب: ۴ فروردین ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۳۱ شهریور ۱۴۰۱ش.
- «یزله خوانی چیست»؟ /فلسفه رقص شمشیر و قهوه تلخ+ فیلم»، باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۱۳ آذر ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۳۱ شهریور ۱۴۰۱ش.
- الأستاذ السلاطنة، علی، الشعائر الحسینیة.. دین وتراث، شبکة النعیم الثقافیة، تاریخ درج مطلب: ۲۰۱۲/۱۱/۱۴ تاریخ بازدید: ۳۱ شهریور ۱۴۰۱.
- الهایی، هادی، و زهرا برسیم، «بررسی شعارهای عشایر عرب در واقعه جهاد عشایر خوزستان (با تأکید بر سنت یزله)»، در فصلنامه علمی-تخصصی تاریخ نو، شماره ۱۰، بهار ۱۳۹۴ش.
- رمضانی، احمد، «یزله چیست؟»، وبلاگ شب، تاریخ درج مطلب: ۲۸ مرداد ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۳۱ شهریور ۱۴۰۱ش.
| سنت‌ها و مراسم‌ها | سیاه‌پوشی • تشت‌گذاری • زنجیرزنی • سینه‌زنی • سنج و دمام • مرثیه‌خوانی • نوحه‌خوانی • دسته عزاداری • هیئت عزاداری • تعزیه‌خوانی • روضه‌خوانی • مقتل‌خوانی • قمه‌زنی • نخل‌گردانی • تابوت‌گردانی • مراسم‌تابوت • مشعل‌گردانی • حسی • گِل‌مالی • شاخسِی واخسِی • همایش شیرخوارگان • پیاده‌روی اربعین • خیمه‌سوزان • چاووش‌خوانی • عَلَم‌کشی • چهل منبر • یزله‌خوانی • عزاداری طویریج • پرده‌خوانی • یوم‌الحسین • جاماندگان اربعین |  |
|---|---|---|
| روضه‌ها | ||
| تعزیه‌ها | ||
| مناسبت‌ها | ||
| مکان‌ها | کربلا • حرم امام حسین(ع) • حرم حضرت عباس(ع) • بین‌الحرمین • تل زینبیه • گودال قتلگاه • کف‌العباس • خرابه شام • خیمه‌گاه • فرات • غاضریه • نهر علقمه • نینوا • حسینیه • تکیه • سقاخانه • امام‌باره • حسینی‌دالان • بازار شام | |
| کتاب‌ها | ||
| آداب | ||
| مرثیه‌ها | ||
| وابسته | سوگواری • مقتل • توغ • زیارت عاشورا • تحریفات عاشورا • ادبیات عاشورایی • موکب • لعن یزید • گریه بر حسین(ع) • حدیث ریان بن شبیب | |