سید محمدعلی علوی گرگانی (۱۳۱۸-۱۴۰۰ش) از مراجع تقلید شیعه و از استادان درس خارج در قم بود. او از شاگردان مراجعی همچون سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی، سید محمدرضا گلپایگانی و محمدعلی اراکی بوده است.
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| لقب | آیت‌الله • آیت‌الله‌العظمی |
| تاریخ تولد | ۱۳۱۸ش |
| محل زندگی | قم |
| تاریخ وفات | ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ش |
| محل دفن | قم، حرم حضرت معصومه(س) |
| شهر وفات | قم |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید حسین طباطبایی بروجردی • امام خمینی • مرتضی حائری یزدی • سید محمدرضا گلپایگانی • عباسعلی شاهرودی • محمدعلی اراکی |
| محل تحصیل | قم • نجف |
| تألیفات | المَناظر النّاضرة فی احکامِ العِترةِ الطّاهره • منهج الناسکین (در زمینه مناسک حج) • توضیح‌المسائل به زبان‌های فارسی و عربی و اردو • نورالهدی (تعلیقه بر عروة الوثقی) |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| وبگاه رسمی | http://www.gorgani.ir |
برخی از تألیفات علوی گرگانی عبارتند از: المَناظر النّاضرة فی احکامِ العِترةِ الطّاهره، منهج‌الناسکین (در زمینه مناسک حج) و توضیح‌المسائل به زبان‌های فارسی و اردو و عربی. ساخت مسجد و درمانگاه در گرگان و تأسیس صندوق قرض‌الحسنه در تهران از جمله اقدامات وی است.
زندگینامه و تحصیلات
سید محمدعلی علوی گرگانی، در خرداد سال ۱۳۱۸ش (۱۳۵۸ق) در نجف به دنیا آمد.[۱] پدرش سید سجاد از فقیهان گرگان بود.[۲] در هفت‌سالگی، همراه پدرش، به ایران نقل‌مکان کرد.[۳]
علوی گرگانی نزد پدرش ادبیات عرب را فرا گرفت.[۴] در شانزده سالگی، عازم سفر عتبات عالیات و حج شد و در بازگشت از حج، قصد ماندن در نجف را داشت، اما به توصیه سید محسن طباطبائی حکیم به قم بازگشت. وی درس‌های سطح را طی چهار سال، نزد افرادی چون مجاهدی تبریزی، سلطانی طباطبایی و ستوده اراکی فرا گرفت.[۵]
او سه سال در درس خارج فقه سید حسین طباطبایی بروجردی و هشت سال در درس خارج اصول فقه امام خمینی و پانزده سال در درس خارج فقه مرتضی حائری یزدی و دوازده سال در دروس فقه واصول سید محمد محقق داماد [۶] شرکت کرد. همچنین هفت سال در ایام تابستان به نجف می‌رفت و در درس عالمان حوزه علمیه نجف همچون سید ابوالقاسم خویی و میرزا باقر زنجانی حاضر می‌شد. سید محمدرضا گلپایگانی، عباسعلی شاهرودی و محمدعلی اراکی از دیگر استادان وی بوده‌اند.[۷]
وی داماد محمدعلی انصاری قمی (۱۲۹۰-۱۳۶۳ش)، نویسنده، مترجم و شاعر است.[۸]
درگذشت
سید محمدعلی علوی گرگانی در ۲۴ اسفند سال ۱۴۰۰ش(۱۲ شعبان ۱۴۴۳ق) بر اثر بیماری در یکی از بیمارستان‌های قم درگذشت.[۱۰] مراجع تقلید شیعه، جامعه مدرسین قم، رئیس‌جمهوری ایران و سید عمار حکیم، رئیس ائتلاف نیروهای ملی عراق، به‌مناسبت وفات او پیام تسلیت صادر کردند.[۱۱] همچنین در گلستان سه روز عزای عمومی[۱۲] و در قم یک روز عزای عمومی و تعطیل اعلام شد.[۱۳] او پس از تشییع در استان گلستان[۱۴] و قم[۱۵] در ۲۶ اسفند، در حرم حضرت معصومه(س) دفن شد.[۱۶]
جایگاه علمی و مرجعیت
علوی گرگانی تدریس علوم دینی را با کتاب‌های ادبیات عرب آغاز کرد. پس از آن، کتاب‌های معالم، قوانین، شرح لمعه، رسائل، مکاسب، کفایه و شرح منظومه را تدریس کرد. وی در سال ۱۴۰۵ق به تقاضای شماری از شاگردانش، تدریس درس خارج فقه و اصول فقه را آغاز کرد.[۱۸] در سال ۱۴۱۲ق، جمعی از شیعیان، به‌ویژه اهالی استان‌های شمالی ایران از او تقاضای رساله توضیح‌المسائل کردند. او نیز این رساله را به زبان فارسی نوشت و سپس به زبان‌های عربی و اردو نیز ترجمه شد و در اختیار مقلدان قرار گرفت.[۱۹]
نظرات و سیاسی و اجتماعی
علوی گرگانی همواره از حامیان نظام جمهوری اسلامی ایران و رهبر انقلاب، امام خمینی بود و برای شرکت در جنگ هشت ساله عراق علیه ایران (۱۳۵۹-۱۳۶۷ش)، چند بار جلسه درس خود را تعطیل نمود.[۲۰] وی با این حال درباره برخی تصمیمات دولت‌ها که منجر به فشار اقتصادی بر مردم می‌شد، مواضعی ارشادی داشت. [۲۱]
وی استفاده از ماهواره را برای دیدن برنامه‌های مستند سیاسی، اجتماعی و علمی حلال می‌داند؛ البته معتقد بود اگر بدانید که ورود آن به خانه به مرور زمان موجب انحراف اخلاقی و دینی خود و یا خانواده می‌شود و یا موجب تغییر در سبک زندگی و سست‌شدن بنیان خانواده می‌شود، استفاده از آن حرام است.[۲۲]
امور عام‌المنفعه
سید محمدعلی علوی گرگانی، اقدام به ساخت مسجد، حسینیه، درمانگاه و صندوق قرض‌الحسنه در نقاط مختلف ایران کرده است. تعمیر بخشی از مسجد جامع گرگان، تأسیس و تعمیر چند مسجد در این شهر و مناطق اطراف آن، ساخت درمانگاه در روستای اَلَنْگ، ساخت حسینیه مهدی‌شهر سمنان و تأسیس صندوق قرض‌الحسنه هیئت فاطمیه تهران از آن جمله است.[۲۳]
آثار و تألیفات
علوی گرگانی دارای تألیفاتی در زمینه فقه، اصول فقه، حدیث و رجال است.[۲۴] تألیفات وی توسط مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی گردآوری و در لوحی فشرده منتشر شده است.[۲۵] برخی از این آثار عبارت است از:
- توضیح المسائل (به زبان‌های فارسی و اردو)
- منهج الصالحین (رساله توضیح‌المسائل عربی)
- اَجوِبة المسائل یا پاسخ به جدیدترین استفتائات
- منهج‌النّاسکین (مناسک حج عربی).
- المَناظر النّاضرة فی اَحکامِ العترةِ الطاهره (فقه اجتهادی)
- نورالهدی (تعلیقه بر عروة الوثقی).
- گلچینی از انوار اخلاقی (برگزیده درس اخلاق‌های وی)
- ره‌توشه پارسیان (شرح وصیتهای پیامبر اکرم(ص) به ابوذر غفاری)
پانویس
- ↑ زندگینامه، قم، ص۱۱.
- ↑ زندگینامه، قم، ص۷.
- ↑ زندگینامه، قم، ص۱۳.
- ↑ زندگینامه، قم، ص۱۳.
- ↑ زندگینامه، قم، ص۱۳-۱۴.
- ↑ http://site.agorgani.ir/
- ↑ زندگینامه، قم، ص۱۴-۱۵.
- ↑ http://site.agorgani.ir/
- ↑ «مراسم باشکوه تشییع پیکر آیت‌الله علوی گرگانی در قم آغاز شد»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «آیت‌الله علوی گرگانی دعوت حق را لبیک گفت»، خبرگزاری فارس.
- ↑ «پیام‌های تسلیت...»، خبرگزاری شفقنا.
- ↑ «اعلام سه روز عزای عمومی در استان گلستان»، خبرگزاری شفقنا.
- ↑ «قم فردا عزای عمومی و تعطیل است»، خبرگزای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
- ↑ «پیکر آیت الله علوی گرگانی در گرگان تشییع شد»، خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان.
- ↑ «مراسم تشییع پیکر آیت الله علوی گرگانی در قم آغاز شد»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «پیکر آیت‌الله علوی گرگانی در جوار حرم حضرت معصومه (س) آرام گرفت»، خبرگزاری شفقنا.
- ↑ «جلسه درس خارج فقه حضرت آیت الله علوی گرگانی»، خبرگزاری رسا.
- ↑ زندگینامه، قم، ص۱۵-۱۶.
- ↑ زندگینامه، قم، ص۲۰.
- ↑ https://agorgani.ir/
- ↑ https://www.hamshahrionline.ir/news/463564
- ↑ «استفاده از ماهواره حلال است یا حرام؟»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ زندگینامه، قم، ص۲۳.
- ↑ زندگینامه، قم، ص۲۱.
- ↑ مجموعه آثار آیت الله العظمی علوی گرگانی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
منابع
- «اعلام سه روز عزای عمومی در استان گلستان»، خبرگزاری شفقنا، تاریخ درج مطلب: ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ش.
- «آیت‌الله علوی گرگانی دعوت حق را لبیک گفت»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ش.
- «استفاده از ماهواره حلال است یا حرام؟»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۳ آبان ۱۳۹۳، تاریخ بازدید: ۶ اسفند ۱۳۹۷.
- «پیام‌های تسلیت مراجع عظام تقلید، علما، شخصیت‌ها، نهادها و سازمان‌ها در پی ارتحال آیت‌الله علوی گرگانی»، خبرگزاری شفقنا، تاریخ درج مطلب: ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ش.
- «پیکر آیت‌الله علوی گرگانی در جوار حرم حضرت معصومه (س) آرام گرفت»، خبرگزاری شفقنا، تاریخ درج مطلب: ۲۶ اسفند ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۲۶ اسفند ۱۴۰۰ش.
- «پیکر آیت الله علوی گرگانی در گرگان تشییع شد»، خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ش.
- زندگینامه حضرت آیت‌الله العظمی علوی گرگانی، قم، دفتر حضرت آیت‌الله علوی گرگانی، بی‌تا.
- «فتوای آیات مکارم شیرازی و علوی گرگانی درباره محصولات تراریخته»، وبگاه شبکه اجتهاد، تاریخ درج مطلب: ۲۶ شهریور ۱۳۹۵، ۷ اسفند ۱۳۹۷.
- «مجموعه آثار آیت‌الله العظمی علوی گرگانی»، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- «قم فردا عزای عمومی و تعطیل است»، خبرگزای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، تاریخ درج مطلب: ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ش.
- «مجموعه آثار آیت‌الله العظمی علوی گرگانی»، وبگاه فروشگاه اینترنتی نورشاپ، تاریخ بازدید: ۶ اسفند ۱۳۹۷.
«مراسم تشییع پیکر آیت الله علوی گرگانی در قم آغاز شد»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۲۶ اسفند ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۲۶ اسفند ۱۴۰۰ش.