سال ۲۲۴ هجری قمری دویست و بیست و چهارمین سال از سالشمار هجری قمری، مصادف با سال ۲۱۷ و ۲۱۸ هجری شمسی و همزمان با امامت امام هادی(ع) است.
 سال ۲۲۵ هجری قمری سال ۲۲۳ هجری قمری  | |
| امامت | |
|---|---|
| امام هادی(ع) (دوره امامت: ۳۴ سال (۲۲۰ تا ۲۵۴ق) | |
| حکومت‌های سرزمین‌های اسلامی | |
| خلیفه عباسی در عراق | معتصم عباسی |
| در اِفریقیه (تقریبا برابر با تونس) | اغلب بن ابراهیم اغلبی |
| ادریسیان در مغرب | علی بن محمد ادریسی |
| در اندلس | عبدالرحمن بن حکم اموی |
| در طبرستان | مازیار بن قارن باوندی |
| در مصر | موسی بن ثابت حنفی، مالک بن نصر |
| در خراسان | عبدالله بن طاهر ذو الیمینین |
| تولدها | |
| محمد بن جریر بن یزید طبری | |
| وفات‌ها / شهادت‌ها | |
| حسن بن محبوب | |
| ابواسحاق ابراهیم بن مهدی | |
سال ۲۲۴ق هفتمین سال خلافت معتصم عباسی بود. درگذشت حسن بن محبوب، از اصحاب امام کاظم(ع)، امام رضا(ع) و امام جواد(ع)، قیام مازیار بن قارن در طبرستان و وقوع جنگ و فتوحات در سرزمین‌های ماوراءالنهر و اندلس از دیگر رویدادهای مهم این سال است.
معرفی
روز نخست سال ۲۲۴ هجری قمری، شنبه، ۱ محرم، مصادف بود با ۶ آذر سال ۲۱۷ هجری شمسی و ۲۷ نوامبر سال ۸۳۸ میلادی. روز پایانی این سال، سه‌شنبه، ۲۹ ذی‌الحجه نیز برابر است با ۲۴ آبان سال ۲۱۸ هجری شمسی و ۱۵ نوامبر سال ۸۳۹ میلادی.[۱]
این سال مصادف با دوران امامت امام هادی(ع)، پیشوای دهم شیعیان (امامت: ۲۲۰-۲۵۴ق) و خلافت معتصم عباسی، هشتمین خلیفه از سلسله عباسیان در عراق (حکومت: ۲۱۸-۲۲۷ق) بود.[۲]
رویدادها
برخی از رویدادهای سال ۲۲۴ق، در ممالک اسلامی عبارتند از:
- موسی بن ثابت حنفی از حکومت مصر کناره‌گیری کرد.[۳]
- مالک بن نصر صُغدی ملقّب به کَیدَر، در ماه ربیع الثانی از جانب معتصم عباسی حاکم مصر شد.[۴]
وقایع نظامی
- وقوع جنگ و فتوحات در سرزمین‌های ماوراءالنهر و اندلس.[۵]
- در طبرستان (مازندران): مازیار بن قارن در طبرستان قیام کرد. لشکری به فرماندهی عبدالله بن طاهر برای جنگ با مازیار رهسپار آنجا شد.[۶]
تولدها
- محمد بن جریر بن یزید طبری (درگذشت ۳۱۰ق) از دانشمندان اهل سنت و صاحب تفسیر و تاریخ طبری. برخی تاریخ تولد او را سال ۲۲۵ق دانسته‌اند و دلیل این اختلاف به سبب این بود که در قدیم تاریخ تولد بر اساس اتفاقات آن روز یا سال ثبت می‌شد و به گفته طبری، همین دلیل اختلاف سال تولد اوست.[۷]
درگذشت‌ها
- حسن بن محبوب (تولد سال ۱۲۹ یا ۱۴۹ هجری قمری)، از اصحاب امام کاظم(ع)،[۸] امام رضا(ع) و امام جواد(ع)[۹] بود. وی یکی از ارکان چهارگانه شیعه در فقه و حدیث و از اصحاب اجماع است، که رجالیان و محدّثان بر وثاقتش اتفاق‌نظر دارند.[۱۰]
- حسن بن علی بن فضال از راویان موثق شیعه و از اصحاب امام رضا(ع) بود.[۱۱] برخی وی را از اصحاب اجماع می‌دانند.[۱۲] ابن فضال در ابتدا از فطحیه بود و به امامت عبدالله افطح فرزند امام صادق(ع) اعتقاد داشت. به نظر شیخ طوسی، فقیه و عالم رجالی شیعه در قرن پنجم قمری، وی در هنگام مرگ به امامت امام رضا(ع) شهادت داده است.[۱۳]
- ابو عبید قاسم بن سلّام (تولد ۱۵۷ق): وی از نخستین کسانی است که در تدوین و ثبت قرائات همت گماشت و ۲۵ تن قاری ثقه را شناسایی و قرائات ایشان را ثبت و ضبط کرد که قاریان هفت‌گانه (قراء سبعه) از آن جمله بودند.[۱۴]
- ابواسحاق، ابراهیم بن مهدی، برادر هارون الرشید و عموی مامون و معتصم عباسی است.[۱۵] وی در شعر و ادب و آشنایی به نغمه‌ها و نواها فردی توانا بود و زمانی که مامون در خراسان بود، مردم بغداد با ابراهیم بیعت کردند و او ۲ سال بر بغداد حکم راند.[۱۶]
- موسی بن ثابت حنفی، یکی از حاکمان حکومت عباسی بود که در سال ۲۱۹ق به ولایت مصر منصوب شد.[۱۷] در روزگار او که موضوع مخلوق بودن قرآن، همچنان ادامه داشت، موسی عرصه را بر فقیهان و دانشمندان مصر به حدی تنگ کرد که بیشتر آنان نظریه خَلق قرآن را پذیرفتند.[۱۸]
پانویس
- ↑ «تبدیل تاریخ»، باحساب.
- ↑ طبرسی، إعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۰۹.
- ↑ زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۰م، ج۷، ص۳۲۰.
- ↑ ابن تغری بردی، النجوم الزاهرة، ۱۳۹۲ق، ج۲، ص۲۴۰.
- ↑ ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۴۹۲.
- ↑ حاجی خلیفه، ترجمه تقویم التواریخ، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۶۴؛ ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۴۹۲.
- ↑ شهابی، احوال و آثار محمد بن جریر طبری، ۱۳۷۵ش، ص۲.
- ↑ شیخ طوسی، رجال الطوسی، ۱۴۱۵ق، ص۳۳۴.
- ↑ شیخ طوسی، رجال الطوسی، ۱۴۱۵ق، ص۳۳۴؛ ابن ندیم، الفهرست، ۱۳۵۰ش، ص۲۷۶.
- ↑ شیخ طوسی، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص۹۶؛ علامه حلّی، رجال العلامة الحلّی، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۳۷.
- ↑ شیخ طوسی، رجال الطوسی، ۱۴۱۵ق، ص۳۵۴.
- ↑ طوسی،اختیار معرفه الرجال، بی‌تا، ج۲، ص۸۳۲-۸۳۱.
- ↑ شیخ طوسی، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص۹۷-۹۸.
- ↑ زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۰م، ج۵، ص۱۷۶؛ خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۶۳۶.
- ↑ ابن تغری بردی، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة، ۱۳۹۲ق، ج۲، ص۲۴۰.
- ↑ ابن تغری بردی، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة، ۱۳۹۲ق، ج۲، ص۲۴۰.
- ↑ زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۰م، ج۷، ص۳۲۰.
- ↑ زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۰م، ج۷، ص۳۲۰.
منابع
- ابن تغری بردی، جمال‌الدین یوسف، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة، قاهره، وزارة الثقافة و الإرشاد القومی. المؤسسة المصریة العامة، ۱۳۹۲ق.
- ترمانینی، عبدالسلام، دایرة المعارف تاریخی رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه جمعی از پژوهشگران زیر نظر علیرضا واسعی، قم، پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۸۷ش.
- حاجی خلیفه، مصطفی بن عبد الله، ترجمه تقویم التواریخ (سالشمار وقایع مهم جهان از آغاز آفرینش تا سال ۱۰۸۵ق)، با ترجمه مترجم ناشناخته، به تصحیح هاشم محدث، تهران، احیاء کتاب، ۱۳۷۶ش.
- خرمشاهی، بهاء‌الدین، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، تهران، دوستان، ۱۳۷۷ش.
- زرکلی، خیرالدین، الأعلام، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۸۰م.
- سایت باحساب.
- شهابی، علی اکبر، احوال و آثار محمد بن جریر طبری، تهران، اساطیر، چاپ چهارم، ۱۳۷۵ش.
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، الفهرست (فهرست کتب الشیعة و اصولهم و اسماء المصنفین و اصحاب الاصول)، به تحقیق جواد قیومی اصفهانی، بی‌جا، نشر الفقاهة، ۱۴۱۷ق.
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، به تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین نجف، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، إعلام الوری بأعلام الهدی، قم، موسسه آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
- طوسی، محمد بن حسن، اختیار معرفه الرجال (رجال کشی)، قم، موسسه آل البیت لاحیاء التراث، بی‌تا.
- علامه حلّی، حسن بن یوسف، رجال العلامة الحلّی، به تصحیح محمد صادق بحرالعلوم، قم، الشریف الرضی، ۱۴۰۲ق.