سال ۲۲۱ هجری قمری دویست و بیست و یکمین سال از سال‌شمار هجری قمری، مصادف با سال ۲۱۴ و ۲۱۵ هجری شمسی بود و همزمان با امامت امام هادی(ع) (امامت: ۲۲۰ق-۲۵۴ق) و خلافت معتصم عباسی (حکومت: ۲۱۸ق-۲۲۷ق) بود.
 سال ۲۲۲ هجری قمری سال ۲۲۰ هجری قمری  | |
| امامت | |
|---|---|
| امام هادی(ع) (دوره امامت: ۳۴ سال (۲۲۰ تا ۲۵۴ق) | |
| حکومت‌های سرزمین‌های اسلامی | |
| خلیفه عباسی در عراق | معتصم عباسی |
| در اِفریقیه (تقریبا برابر با تونس) | زیادة‌الله بن اغلب |
| ادریسیان در مغرب | محمد بن ادریس ادریسی، علی بن محمد ادریسی |
| در خراسان | عبدالله بن طاهر ذو الیمینین |
| وقایع مهم | |
| انتقال پایتخت از بغداد به سامرا به دستور معتصم عباسی | |
| تولدها و وفات‌ها | |
| درگذشت محمد بن ادریس ادریسی حاکم مغرب | |
در این سال پایتخت حکومت عباسی به دستور معتصم از بغداد به سامرا منتقل شد. همچنین از دیگر اتفاقات سال ۲۲۱ هجری، وقوع جنگ و شورش‌های پراکنده در سرزمین‌های آذربایجان و ارمنستان است.
معرفی
روز نخست سال ۲۲۱ هجری قمری، یک‌شنبه، ۱ محرم، با ۹ دی سال ۲۱۴ هجری شمسی و ۳۰ دسامبر سال ۸۳۵ میلادی مصادف بود. روز پایانی این سال، چهارشنبه، ۲۹ ذی‌الحجه با ۲۷ آذر سال ۲۱۵ هجری شمسی و ۱۷ دسامبر سال ۸۳۶ میلادی همزمان بود.[۱]
این سال مصادف با دوران امامت امام هادی(ع)، پیشوای دهم شیعیان (امامت: ۲۲۰-۲۵۴ق) و خلافت معتصم عباسی، هشتمین خلیفه از سلسله عباسیان در عراق (حکومت: ۲۱۸-۲۲۷ق) بود.[۲]
رویدادها
برخی از رویدادهای سال ۲۲۱ق، در ممالک اسلامی چنین بوده است:
- انتقال پایتخت از بغداد به سامرا: در سال ۲۲۱ق معتصم عباسی، پایتخت را از بغداد به سامرا انتقال داد. بنابر نقل ابن اثیر، تاریخ‌نگار، دلیل انتقال پایتخت، ترس معتصم از شورش سپاهیان و کشته شدن غلامانش بود. بر این اساس، معتصم عباسی برای پایتخت خلافت خود در پی محلی بوده که بتواند بر سپاه خود اشراف داشته و در صورت لزوم بتواند از راه خشکی و آبی بر آنها تسلط یابد.[۳] برخی دیگر علت این انتقال را، فراوانی سپاهیان ترک عنوان می‌کنند که معتصم آنان را به خدمت گرفته بود و بغداد ظرفیت تمام نیروهای ترک را نداشت و سبب مزاحمت مردم بود[۴] و سبب نارضایتی مردم و تهدید آنان شد؛ لذا معتصم تصمیم گرفت تا جای مناسبی را در نظر بگیرد؛ از همین رو سامرا را انتخاب کرد.[۵] وی آنجا را آباد ساخت و دارالخلافه خواند و نظامیان ترک را در آن سکنی داد.[۶]
- زیادة‌الله بن اغلب، حاکم افریقیه، مسجد عقبة بن نافع در شهر قیروان را بازسازی کرد.[۷]
- به دستور معتصم، گروهی از «زُطِّ» بصره و شهر واسط به «عین زَرْبَه» واقع در مرزهای بیزانس منتقل شدند.[۸]
وقایع نظامی
- وقوع جنگ و شورش‌های پراکنده در سرزمین‌های آذربایجان و ارمنستان: حیدر بن کاووس معروف به افشین، یکی از سرداران سپاه معتصم عباسی، به فرمان معتصم شورش بابک خرمدین را سرکوب نمود ولی بابک همچنان در کوه‌های آذربایجان به مقاومت ادامه داد.[۹]
درگذشت‌ها
- محمد بن ادریس ملقب به مستنصر، حاکم مغرب (حکومت: ۲۱۳-۲۲۱ق). پسرش علی اول ادریسی در ۹ سالگی جانشین او شد.[۱۰]
- موسی بن یحیی برمکی. او از سرداران سپاه مامون عباسی و حاکم سِند در هند بود.[۱۱]
- ابوعبدالرحمان عبدالله بن مسلمه حارثی معروف به القَعْنَبی. او از محدثان و حافظان حدیث در قرن سوم قمری، از شاگردان امام مالک و ساکن بصره بود.[۱۲]
- محمود وراق هِرَوی. از نخستین شاعران دَری که نام و شعرش در تاریخ آمده است.[۱۳]
- احمد بن ابی نصر بزنطی از عالمان متقدم امامیه در کوفه که در شمار اصحاب امام کاظم(ع)، امام رضا(ع)، امام جواد(ع) و نیز از اصحاب اجماع.[۱۴]
پانویس
- ↑ «تبدیل تاریخ»، باحساب.
- ↑ طبرسی، إعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۰۹.
- ↑ ابن اثیر، الکامل، ج۶، ۱۳۸۵ق، ص۴۵۱.
- ↑ ابن جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۱۱، ص۵۰.
- ↑ ابن اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۶، ص۴۵۲.
- ↑ خلیلی، موسوعة العتبات المقدسه، ۱۴۰۷ق، ج۱۲، ص۷۸.
- ↑ ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۴۸۸.
- ↑ ابن اثیر، الکامل، ج۶، ۱۳۸۵ق، ص۴۴۶.
- ↑ ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۴۸۸؛ ابن اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۶، ص۴۵۱.
- ↑ ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۴۸۸.
- ↑ ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۴۸۹.
- ↑ ابن حجر عسقلانی، تهذیب التّهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۶، ص۳۱.
- ↑ دبیرسیاقی، پیشگامان شعر پارسی، ۱۳۷۴ش، ص۱۰.
- ↑ علامه حلی، خلاصة الأقوال، ص۱۳.
منابع
- ابن اثیر، عزالدین علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، دار بیروت، چاپ اول، ۱۳۸۵ق.
- ابن جوزی، ابو الفرج عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوك، تحقیق محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالكتب العلمیه، ۱۴۱۲ق.
- ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التّهذیب، بیروت، دار صادر، ۱۳۲۵ق.
- ترمانینی، عبدالسلام، دایرة المعارف تاریخی رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه جمعی از پژوهشگران زیر نظر علیرضا واسعی، قم، پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۸۷ش.
- خلیلی، جعفر، موسوعة العتبات المقدسة، بیروت، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، ۱۴۰۷ق.
- دبیرسیاقی، محمد، پیشگامان شعر پارسی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۴ش.
- طبرسی، فضل بن حسن، إعلام الوری بأعلام الهدی، قم، موسسه آل البیت علیهم السلام لإحياء التراث، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
- سایت باحساب.