سال ۲۰۵ هجری قمری

از ویکی شیعه
سال ۲۰۵ هجری قمری
 
امامت
امام جواد(ع)
(امامت: ۱۷ سال ۲۰۳ تا ۲۲۰ق)
حکومت‌های سرزمین‌های اسلامی
خلیفه عباسیمأمون
وقایع مهم
مناظره کلامی محمد بن ابی‌العباس شیعی با علی بن هیثم زیدی


سال ۲۰۵ هجری قمری دویست و پنجمین سال از سال‌شمار هجری قمری است که مصادف با دوران امامت امام جواد(ع) (امامت: ۲۰۳ تا ۲۲۰ق) و خلافت مأمون عباسی (حکومت: ۱۹۸-۲۱۸ق) بود.

از جمله رویدادهای مهم این سال، مناظره کلامی محمد بن ابی‌العباس (متکلم و معتقد به مذهب امامیه) با علی بن هیثم (متکلم و معتقد به مذهب زیدیه) درباره اعتقادات شیعه، تشکیل دولت طاهریان در خراسان توسط طاهر بن حسین و وقوع جنگ و شورش‌های پراکنده در آذربایجان است.

معرفی

سال ۲۰۵ هجری قمری مصادف با دوران امامت امام جواد(ع) (امامت: ۲۰۳-۲۲۰ق) و خلافت مأمون عباسی (حکومت: ۱۹۸-۲۱۸ق) بود.[۱]

نخستین روز این سال یعنی ۱ محرم برابر است با یکشنبه ۳۱ خرداد سال ۱۹۹ شمسی و ۲۱ ژوئن سال ۸۲۰ میلادی. روز پایانی سال یعنی ۳۰ ذی‌الحجه، مصادف است با چهارشنبه ۱۹ خرداد سال ۲۰۰ شمسی و ۹ ژوئن سال ۸۲۱ میلادی. [۲]

رویدادها

برخی از رویدادهای سال ۲۰۵ق، در ممالک اسلامی چنین بوده است:

  • مامون عباسی در این سال افرادی را در مناطق مختلف منصوب کرد: انتصاب طاهر بن حسین ذو الیمینین در خراسان و تشکیل دولت طاهریان،[۳] اسحاق بن ابراهیم خزاعی در بغداد[۴] و یحیی بن مُعاذ در جزیره.[۵] همچنین انتصاب محمد بن سرّی بن حکم (ابوالنصر) در مصر[۶] و عیسی بن محمد بن ابی خالد بر ارمنستان و آذربایجان (منطقه تاریخی آذربایجان)[یادداشت ۱].[۷]
  • مأمون، ابتدا احمد بن ابی خالد احول[۸] و سپس ثابت بن یحیی بن یسار رازی و پس از او محمد بن یزداد بن سدید[۹] را به ترتیب، به وزارت خویش برگزید.[۱۰]
  • دستور مأمون عباسی به عیسی بن محمد بن ابی خالد برای جنگ با بابک خرّمدین.[۱۱]
  • وقوع جنگ و شورش‌های پراکنده در سرزمین‌ آذربایجان و اعزام لشکرهایی از طرف مامون برای سرکوب شورش بابک خرمدین؛ که با مقاومت بابک، لشکریان شکست خوردند.[۱۲]
  • رومیان تزلزل دولت عباسیان را که نتیجه جنگ امین و مامون عباسی بود، غنیمت شمرده و با فرستادن پول و سلاح برای بابک خرمدین شورش او را علیه مامون تقویت کردند. در مقابل، مامون با کمک به شورش بیزانس، توماس صقلبی، او را به جنگ با میخائیل دوم تحریک کرد.[۱۳]
  • مناظره کلامی محمد بن ابی‌العباس (متکلم و معتقد به مذهب امامیه) با علی بن هیثم (متکلم و معتقد به مذهب زیدیه) درباره اعتقادات شیعه در حضور مأمون عباسی.[۱۴]

درگذشت‌ها

پانویس

  1. طبرسی، إعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۹۱.
  2. «تبدیل تاریخ»، ‌سایت باحساب.
  3. ابن تغری بردی‌، النجوم الزاهرة في ملوک مصر و القاهرة، ۱۳۹۲ق، ج۲، ص۱۷۸؛ حسینی خاتون آبادی، وقایع السنین و الاعوام، ج۱، ص۱۶۳.
  4. ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۴۵۹.
  5. ابن اثیر، الكامل في التاريخ‏، بی‌تا، ج۶، ص۳۶۲؛ طبری، تاریخ طبری، بی‌تا، ج۸، ص۵۸۰.
  6. ابن تغری بردی‌، النجوم الزاهرة في ملوک مصر و القاهرة، ۱۳۹۲ق، ج۲، ص۱۷۸.
  7. طبری، تاریخ طبری، بی‌تا، ج۸، ص۵۸۰.
  8. ابن خلکان، وفیات الاعیان، ۱۳۶۴ش، ج۶، ص۱۵۱.
  9. زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۰م، ج۷، ص۱۴۳.
  10. ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۴۵۹.
  11. ابن اثیر، الكامل في التاريخ‏، بی‌تا، ج۶، ص۳۶۲؛ طبری، تاریخ طبری، بی‌تا، ج۸، ص۵۸۰.
  12. یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بی‌تا، ج۲، ص۴۶۲.
  13. ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۴۵۹.
  14. طبری، تاریخ طبری، بی‌تا، ج۸، ص۵۷۷.
  15. ابن خلکان، وفیات الاعیان، ۱۳۶۴ش، ج۶، ص۳۹۰.
  16. زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۰م، ج۸، ص۱۹۵.
  17. ابن خلکان، وفیات الاعیان، ۱۳۶۴ش، ج۶، ص۳۲۶؛ زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۰م، ج۲، ص۳۳۶.
  18. انصاری هروی، طبقات الصوفیه، ۱۳۶۲، ج۱، ص۴۳.
  19. میبدی، کشف الاسرار و عدة الابرار، ۱۳۷۱ش، ج۶، ص۹۱.
  20. زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۰م، ج۳، ص۸۲.

یادداشت

  1. در گذشته، آذربایجان به سرزمینی گفته می‌شد که از شمال به اران، از جنوب‌غرب به آشور، از غرب به ارمنیه و از شرق به مغان و گیلان محدود می‌شد و پایتخت آن شهر «گنجک» (تخت سلیمان کنونی) در نزدیکی تکاب بود. در عصر حاضر منطقه تاریخی آذربایجان شامل کشورهای آذربایجان، ارمنستان و بخش‌هایی از شمال غربی ایران می‌شود. (دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه آذربایجان).

منابع

  • ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل في التاریخ‏، بیروت، دار صادر، بی‌تا.
  • ابن تغری بردی‌، جمال‌الدین یوسف، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة، قاهره، وزارة الثقافة و الإرشاد القومی. المؤسسة المصریة العامة، ۱۳۹۲ق.
  • ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الأعیان و أنباء أبناء الزمان، قم، الشریف الرضی، ۱۳۶۴ش.
  • انصاری هروی، خواجه عبدالله، طبقات الصوفیه، تهران، توس، ۱۳۶۲.
  • ترمانینی، عبدالسلام، دایرة المعارف تاریخی رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه جمعی از پژوهشگران زیر نظر علیرضا واسعی، قم، پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی،‌ چاپ دوم، ۱۳۸۷ش.
  • حسینی خاتون آبادی، عبدالحسین، وقایع السنین و الاعوام یا گزارش‌های سالیانه از ابتدای خلقت تا سال ۱۱۹۵ هجری، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۵۲ش.
  • دهخدا، علی اکبر، لغت‌نامه، تهران، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ دوم از دوره جدید، ۱۳۷۷ش.
  • زرکلی، خیرالدین، الأعلام، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۸۰م.
  • سایت باحساب.
  • طبرسی، فضل بن حسن، إعلام الوری بأعلام الهدی، قم، موسسه آل البیت علیهم السلام لإحياء التراث، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
  • طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تاريخ الأمم و الملوك، بیروت، بی‌نا، بی‌تا.
  • میبدی، ابوالفضل، کشف الاسرار و عدة الابرار، تهران، امیرکبیر، ۱۳۷۱ش.
  • یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ یعقوبی، بیروت، دار صادر، بی‌تا.