دعای چهاردهم صحیفه سجادیه

دعای چهاردهم صحیفه سجادیه، از دعا‌های صحیفه سجادیه امام سجاد (ع). این دعا در ۱۶ فراز تنظیم شده و موضوع اصلی آن دادخواهی از ستمگران و ستمی است که به حضرت وارد شده است.

آموزه‌های دعا

موضوع اصلی دعای چهاردهم صحیفه سجادیه دعا برای ستم‌دیدگان و طلب یاری از خداوند در مقابل ظالمان است. در این دعا همچنین از خداوند خواسته شده که انسان از ستم‌کاری محفوظ باشد و بر کینه و خشم خود غلبه کند. آموزه‌های دعای چهاردم که در ۱۶ فراز از امام سجاد(ع) صادر شده به شرح ذیل است:

• گستره صحیفه علم الهی، علم خداوند به سرگذشت ستمدیدگان
• خداوند بهترين گواه و شاهد در تمام هستى (علم بی‌واسطه الهی نسبت به بندگان)
• خداوند يار مظلومان و خصم ظالمان.
• مدح ستم‌ستیزی و سرزنش ستم‌پذیری
• ضعف و زبونی ظالمین
• شکایت به درگاه الهی از ظلم و ظالم (رهایی از ظلم ستمکار با طلب یاری از خدا)
• رعایت ادب عبودیت در هر حال
• درخواست برای محفوظ ماندن از ستم‌کاری (پناه بردن به خدا از ظلم کردن و ستم بر دیگران)
• دعا برای غلبه بر کینه و خشم از دشمن
• طلب رحمت الهی در ازای تحمّل ظلم
• خداوند تنها مشکل‌گشای بندگان
• درخواست تنبیه ستمکار و نجات ستمدیده
• دوری ار حرص و درخواست ثواب و دوری ار عقاب الهی
• درخواست اجابت دعا
• درخواست حفظ ایمان
• امتحان ستمدیده با ستمی که می‌بیند و ستمکار با ظلمی که می‌کند.
• طلب مقام رضا و تسلیم (اگر خیر ما در این است که بازپس‌گیری حقمان تا روز قیامت عقب بیفتد، از خدا بخواهیم به ما صبر و شکیبایی دهد.)

شرح‌ها

دعای چهاردهم در شرح‌های صحیفه سجادیه از جمله در کتاب دیار عاشقان اثر حسین انصاریان به صورت مفصل به زبان فارسی شرح شده است. این دعا همچنین در کتاب‌های شهود و شناخت اثر محمدحسن ممدوحی کرمانشاهی، شرح و ترجمه صحیفه سجادیه اثر سید احمد فهری و چند کتاب دیگر نیز به زبان فارسی شرح داده شده است.

دعای سیزدهم صحیفه سجادیه همچنین در کتاب‌هایی مانند ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی، فی ظلال الصحیفه السجادیه اثر محمدجواد مغنیه، ریاض العارفین تألیف محمد بن محمد دارابی و آفاق الروح نوشته سید محمدحسین فضل الله به زبان عربی شرح شده است. واژه‌های این دعا هم در شرح‌های لغوی مانند تعلیقات علی الصحیفه السجادیه اثر فیض کاشانی و شرح الصحیفه السجادیه نوشته عزالدین جزائری توضیح داده شده است.

متن و ترجمه دعا

مـتـن

ترجمه

وَ کانَ مِنْ دُعَائِهِ علیه‌السلام إِذَا اعْتُدِی عَلَیهِ أَوْ رَأَی مِنَ الظَّالِمِینَ مَا لَا یحِبُّ (۱) یا مَنْ لَا یخْفَی عَلَیهِ أَنْبَاءُ الْمُتَظَلِّمِینَ (۲) وَ یا مَنْ لَا یحْتَاجُ فِی قَصَصِهِمْ إِلَی شَهَادَاتِ الشَّاهِدِینَ. (۳) وَ یا مَنْ قَرُبَتْ نُصْرَتُهُ مِنَ الْمَظْلُومِینَ (۴) وَ یا مَنْ بَعُدَ عَوْنُهُ عَنِ الظَّالِمِینَ (۵) قَدْ عَلِمْتَ، یا إِلَهِی، مَا نَالَنِی مِنْ فُلَانِ بْنِ فُلَانٍ مِمَّا حَظَرْتَ وَ انْتَهَکهُ مِنِّی مِمَّا حَجَزْتَ عَلَیهِ، بَطَراً فِی نِعْمَتِک عِنْدَهُ، وَ اغْتِرَاراً بِنَکیرِک عَلَیهِ. (۶) اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ خُذْ ظَالِمِی وَ عَدُوِّی عَنْ ظُلْمِی بِقُوَّتِک، وَ افْلُلْ حَدَّهُ عَنِّی بِقُدْرَتِک، وَ اجْعَلْ لَهُ شُغْلًا فِیمَا یلِیهِ، وَ عَجْزاً عَمَّا ینَاوِیهِ (۷) اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ لَا تُسَوِّغْ لَهُ ظُلْمِی، وَ أَحْسِنْ عَلَیهِ عَوْنِی، وَ اعْصِمْنِی مِنْ مِثْلِ أَفْعَالِهِ، وَ لَا تَجْعَلْنِی فِی مِثْلِ حَالِهِ (۸) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَعْدِنِی عَلَیهِ عَدْوَی حَاضِرَةً، تَکونُ مِنْ غَیظِی بِهِ شِفَاءً، وَ مِنْ حَنَقِی عَلَیهِ وَفَاءً. (۹) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ عَوِّضْنِی مِنْ ظُلْمِهِ لِی عَفْوَک، وَ أَبْدِلْنِی بِسُوءِ صَنِیعِهِ بی‌رَحْمَتَک، فَکلُّ مَکرُوهٍ جَلَلٌ دُونَ سَخَطِک، وَ کلُّ مَرْزِئَةٍ سَوَاءٌ مَعَ مَوْجِدَتِک. (۱۰) اللَّهُمَّ فَکمَا کرَّهْتَ إِلَی أَنْ أُظْلَمَ فَقِنِی مِنْ أَنْ أَظْلِمَ. (۱۱) اللَّهُمَّ لَا أَشْکو إِلَی أَحَدٍ سِوَاک، وَ لَا أَسْتَعِینُ بِحَاکمٍ غَیرِک، حَاشَاک، فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ صِلْ دُعَائِی بِالْإِجَابَةِ، وَ اقْرِنْ شِکایتِی بِالتَّغْییرِ. (۱۲) اللَّهُمَّ لَا تَفْتِنِّی بِالْقُنُوطِ مِنْ إِنْصَافِک، وَ لَا تَفْتِنْهُ بِالْأَمْنِ مِنْ إِنْکارِک، فَیصِرَّ عَلَی ظُلْمِی، وَ یحَاضِرَنِی بِحَقِّی، وَ عَرِّفْهُ عَمَّا قَلِیلٍ مَا أَوْعَدْتَ الظَّالِمِینَ، وَ عَرِّفْنِی مَا وَعَدْتَ مِنْ إِجَابَةِ الْمُضْطَرِّینَ. (۱۳) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ وَفِّقْنِی لِقَبُولِ مَا قَضَیتَ لِی وَ عَلَی وَ رَضِّنِی بِمَا أَخَذْتَ لِی وَ مِنِّی، وَ اهْدِنِی لِلَّتِی هِی أَقْوَمُ، وَ اسْتَعْمِلْنِی بِمَا هُوَ أَسْلَمُ. (۱۴) اللَّهُمَّ وَ إِنْ کانَتِ الْخِیرَةُ لِی عِنْدَک فِی تَأْخِیرِ الْأَخْذِ لِی وَ تَرْک الِانْتِقَامِ مِمَّنْ ظَلَمَنِی إِلَی یوْمِ الْفَصْلِ وَ مَجْمَعِ الْخَصْمِ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَیدْنِی مِنْک بِنِیةٍ صَادِقَةٍ وَ صَبْرٍ دَائِمٍ (۱۵) وَ أَعِذْنِی مِنْ سُوءِ الرَّغْبَةِ وَ هَلَعِ أَهْلِ الْحِرْصِ، وَ صَوِّرْ فِی قَلْبِی مِثَالَ مَا ادَّخَرْتَ لِی مِنْ ثَوَابِک، وَ أَعْدَدْتَ لِخَصْمِی مِنْ جَزَائِک وَ عِقَابِک، وَ اجْعَلْ ذَلِک سَبَباً لِقَنَاعَتِی بِمَا قَضَیتَ، وَ ثِقَتِی بِمَا تَخَیرْتَ (۱۶) آمِینَ رَبَّ الْعَالَمِینَ، إِنَّک ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ، وَ أَنْتَ عَلی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ.

هرگاه ستمی به او می‌رسید (۱) ای آن که اخبار شِکوه‌کنندگان بر تو مخفی نیست،‌ (۲) ای آن که سرگذشت ستمدیدگان نزد تو نیازی به شهادت شاهدان ندارد،‌ (۳) ای آن که دوران رسیدن یاری تو به ستمدیدگان نزدیک است،‌ (۴) ای آن که مددکاری‌ات از ستمگران دور است،‌ (۵) ای خدای من، تو می‌دانی از فلانی فرزند فلانی به من آن رسیده که از آن نهی نموده‌ای، و پرده حرمتم را که بر او ممنوع ساخته بودی دریده، او از باب طغیان در نعمتت، و بی‌اعتنایی به عقابت بر من تاخته، (۶) بار خدایا بر محمد و آلش درود فرست، و ستم‌کننده بر من و دشمنم را با قوّت خود از ستم بر من بازدار، و با قدرت خود تندی و بُرّایی او را بر من بشکن، و او را به خودش مشغول دار، و در برابر آن که با او به دشمنی برمی‌خیزد ناتوان ساز. (۷) بارخدایا بر محمد و آلش درود فرست، و ستمکار را رخصت ستم بر من مده، و مرا در برابرش نیکو یاری کن، و مرا از ارتکاب نظیر کارهای او حفظ کن، و در حالتی مانند حالت او قرار مده. (۸) بارخدایا بر محمد و آلش درود فرست، و مرا در برابر دشمنم نصرتی بیدرنگ عنایت کن، تا طوفان خشمم نسبت به او فرو نشیند، و داد دلم را از او بگیرد. (۹) بارخدایا بر محمد و آلش درود فرست، و عفو و بخششت را در برابر ستم او به من عطا کن، و بجای سوء رفتار او با من رحمتت را پاداشم قرار ده، زیرا هر ناخوشایندی در برابر ترس از قهر تو ناچیز است، و هر مصیبتی پیش خشم تو آسان. (۱۰) بارالها همان‌طور که ستم‌کشی را در نظرم ناخوشایند ساختی مرا نیز از ستمکاری حفظ فرما. (۱۱) بارالها به احدی غیر تو شکایت نکنم، و از هیچ حاکمی جز تو یاری نمی‌جویم، حاشا که چنین کنم، پس بر محمد و آلش درود فرست، و دعایم را به اجابت برسان، و شکایتم را به تغییر وضع کنونی مقرون ساز. (۱۲) بارخدایا مرا به ناامیدی از عدل خود آزمایش مکن، و دشمن را به ایمنی از کیفرت امتحان منمای، تا بر ستم بر من اصرار ورزد، و بر حقّم مستولی شود، و به‌همین زودی اورا به‌آنچه ستمکاران را بدان تهدید نموده‌ای آشنا کن، و مرا به اجابتی که به بیچارگان وعده دادهای آگاهی ده، (۱۳) بارالها بر محمد و آلش درود فرست، و مرا به پذیرفتن هر سود و زیانی که درباره‌ام مقدّر کرده‌ای موفق کن و مرا به آنچه از دیگری برای من و از من برای دیگری می‌ستانی خشنودی ده، و به راست‌ترین راهم رهنمون شو، و به سالم‌ترین کار بگمار. (۱۴) بارالها اگر خیر مرا در آن بدانی که گرفتن حقّم به تأخیر افتد، و انتقام از کسی که بر من ظلم روا داشته تا روز روشن‌شدنِ حق از باطل و جایگاه فراهم‌آمدن مدعیان (یعنی روز محشر) متروک مانَد، پس بر محمد و آلش درود فرست و مرا از جانب خود به نیت صادقانه و صبر همیشگی یاری فرما (۱۵) و از رغبت ناشایسته و آزمندی اهل حرص پناه ده، و نقشی از ثوابی که برای من ذخیره نموده‌ای، و جزاء و عقابی که برای دشمنم آماده کرده‌ای در دلم مصوّر فرما و آن را وسیله‌ای برای خرسندی من به قضایت و اطمینانم به آنچه به جهت من اختیار کرده‌ای قرار ده (۱۶) ای پروردگار جهانیان دعایم را مستجاب کن، زیرا که تو صاحب فضل عظیمی، و بر هر کاری توانایی.

منابع

• انصاریان، حسین، دیار عاشقان: تفسیر جامع صحیفه سجادیه، چ۱، تهران: پیام آزادی، ۱۳۷۲ش.
• تنکابنی، محمد بن سلیمان، شرح صحیفه سجادیه، چ۱، قم: شمس الضحی، ۱۳۸۴ش.
• جزائری، عزالدین، شرح الصحیفه السجادیه، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۲ق.
• حسینی مدنی، سید علیخان، ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیدالساجدین، قم: مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۰۹ق.
• شفیع حسینی، محمدباقر، حل لغات الصحیفه السجادیه، مشهد: تاسوعا، ۱۴۲۰ق.
• فضل‌الله، سید محمدحسین، آفاق الروح، ۲ج، بیروت: دارالمالک، ۱۴۲۰ق.
• فیض کاشانی، محمدبن مرتضی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، تهران: مؤسسه البحوث و التحقیقات الثقافیه، ۱۴۰۷ق.
• مغنیه، محمدجواد، فی ظلال الصحیفه السجادیه، چ۴، قم: دار الکتاب الاسلامی، ۱۴۲۸ق.
• ممدوحی کرمانشاهی، حسن، شهود و شناخت: ترجمه و شرح صحیفه سجادیه، با مقدمه آیت‌الله جوادی آملی، چ۲، قم: بوستان کتاب، ۱۳۸۵ش.

پیوند به بیرون

• متن و صوت دعاهای صحیفه سجادیه