عزرائیل: تفاوت میان نسخه‌ها

{{عالم پس از مرگ}}

   

== صفات و ویژگی‌ها ==

عزرائیل واژه عبری است که از دو جزء «عزرا» به معنی بنده و «ئیل» به معنی خداوند تشکیل شده و ترکیب هر دو جزء به معنی بنده‌ خداست. این واژه از زبان سریانی به زبان عبری راه یافته است.<ref>دهخدا، ج۳، ۱۳۴۱ش، ص۲۲۴.</ref> در [[قرآن کریم]] از عزرائیل با کلمه ملک‌الموت یاد شده (قُلْ يَتَوَفَّاکُمْ مَلَکُ الْمَوْتِ الَّذي وُکِّلَ بِکُمْ ثُمَّ إِلي‏ رَبِّکُمْ تُرْجَعُونَ)<ref>«بگو فرشته مرگ که بر شما مأمور شده روح شما را می‌گیرد سپس شما را به سوی پروردگارتان بازمی‌گرداند».</ref> که مامور [[قبض روح]] و گرفتن جان موجودات زنده است.<ref>سوره سجده، آیه۱۱.</ref> در [[روایت|روایات]]  از او با عنوان «قابض‌الارواح» و «هادم‌الذات»<ref> این دو کلمه در فارسی به معنی گیرنده‌ی جان‌ها و از بین برنده‌ی ذات‌هاست.</ref> نیز یاد شده است.<ref>شفیعی، «ملک‌الموت»، ۱۳۹۰ش، ج۱۵، ص۴۹۰.</ref>

بر پایه برخی روایات، در آخر عمر پیامبر(ص)، [[فاطمه(س)]] با عزرائیل که اجازه ورود به منزل [[پیامبر(ص)]] را داشت هم‌سخن شد.<ref>ابن شهرآشوب، ج۳، ص۱۱۶؛ مجلسی، ج۲۲، صص۵۲۷-۵۲۸؛ به نقل از رحمان‌ستایش، محدثه بودن فاطمه(س)، ص۶۰.</ref> همچنین در بعضی از منابع روایی صفات جسمانی برای عزرائیل ذکر کردند از جمله چهار بال دارد به گونه‌ای که چهار طرف عالم را فراگرفته‌اند و پاهای وی در عالم پایین و سر او در آسمان بالا قرار دارد؛<ref>شفیعی، «ملک‌الموت»، ۱۳۹۰ش، ج۱۵، ص۴۹۰.</ref> اما بنابر نظر متکلمین شیعه، بال فرشتگان شبیه بال پرندگان نیست، زیرا فرشتگان موجوداتی غیر مادی هستند و وجود و صفات آن‌ها در روایات به گونه‌ای انعکاس یافته تا برای عموم قابل درک باشد.<ref>طباطبایی،المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۱۷۰.</ref>  

== وظایف ==

در روایات وارد شده است زمانی که خداوند می‌خواست [[حضرت آدم]] را خلق کند، به فرشتگان دستور داد تا بخشی از زمین را در اختیار او بگذارند، اما هیچکدام از آنان به جز عزرائیل قادر بر این کار نبود، زیرا نیروی قهر و غلبه الهی در نهاد او قرار داده شده بود و همین امر باعث شد که او بتواند چنین کاری را انجام دهد؛ به همین دلیل خداوند او را متولی قبض روح موجودات زنده قرار داد.<ref>رستمی وآل‌بویه، سیری در اسرار فرشتگان، ۱۳۹۳ش، ص۲۶۸.</ref>

عزرائیل قبض روح [[پیامبران|انبیاء]] و اولیای الهی را به صورت مستقیم انجام می‌دهد. جان سایر موجودات را نمایندگان او می‌گیرند.<ref>طهرانی، معادشناسی، ۱۳۷۶ش، ص۲۱۲.</ref> در مورد اینکه چگونه ممکن است عزرائیل، در سراسر جهان به طور همزمان جان چندین موجود زنده را  بگیرد، [[فلسفه|فیلسوفان]] و متکلمان می‌گویند: عزرائیل از موجودات فرا‌‌مادی و مجرد است و در یک مکان معینی نیست تا از مکانی به مکان دیگر برود،<ref>مطهری، حرکت و زمان در فلسفه اسلامی، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۱۷۸.</ref> بلکه تمام عالم مادی برای او یکسان است، بنابراین همزمان ارواح چندین موجود از موجودات زنده را به سوی خود فرا می‌خواند و روح آنها را قبض می‌کند.<ref>طباطبایی، انسان از آغاز تا انجام، ۱۳۸۸ش، ص۶۶.</ref>  

از آیات قرآنی به دست می‌آید که همه فرشتگان (که عزرائیل یکی از آنهاست) در هنگام انجام دادن ماموریت نیز خداوند را عبادت و [[تسبیح]] می‌کنند و این‌گونه نیست که در یک زمان خاصی وظیفه و ماموریت قبض روح را انجام داده و در زمان دیگر به تسبیح و عبادت بپردازد، بلکه عبادت او همان انجام دادن وظیفه اوست.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۲۶۵.</ref>

آیه «حَتَّى‌ إِذَا جَاءَ أَحَدَکُمُ‌ الْمَوْتُ‌ تَوَفَّتْهُ‌ رُسُلُنَا»<ref>سوره انعام، آیه۶۱.</ref> بر این مطلب گواهی می‌دهد که مرگ انسان‌ها بر عهده گروهی از فرشتگان است و عزرائیل نمایندگان و یاران بسیاری برای قبض روح افراد دارد، همانند «نازعات»، «سابحات» و «سابقات» که هر کدام وظیفه‌ی قبض روح عده خاصی از موجودات را به عهده دارند؛ مثلا «ناشطات» مامور است که روح [[ایمان|مؤمنین]] عادی را با رأفت و مدارا قبض کند و «نازعات» وظیفه دارد که روح [[کفر|کفار]] را با شدت و عذاب بگیرد.<ref>آلوسی، روح‌المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۳۰، ص۲۳.</ref>

== مرگ عزرائیل ==

==پانویس==