Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۷۱
ویرایش
ناسخ التواریخ (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (←انتقادات به کتاب) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
| مشخصات نشر = <!-- مشخصات نشر در زبان فارسی --> | | مشخصات نشر = <!-- مشخصات نشر در زبان فارسی --> | ||
}} | }} | ||
'''ناسِخُ التَّواریخ''' کتابی تاریخی به زبان فارسی تألیف [[محمدتقی لسان الملک سپهر]] | '''ناسِخُ التَّواریخ''' کتابی تاریخی به زبان فارسی تألیف [[محمدتقی لسان الملک سپهر]] (درگذشت: ۱۲۹۷ق-۱۲۵۹ش) از منابع تاریخ اسلام، تألیف‌شده در عصر [[قاجار]] است. وی که قصد داشته یک تاریخ عمومی بنگارد فقط بر نگارش شش جلد از خلقت آدم تا زندگانی [[امام حسین(ع)]] توفیق یافته است. هر چند این اثر به جهاتی دارای ویژگی‌هایی است، اما برخی اعتبار کتاب را به علت نقلیات ضعیف و مجهول، خصوصا در تاریخ امام حسین و [[قیام عاشورا]] زیر سؤال برده‌اند. | ||
== درباره مؤلف == | == درباره مؤلف == | ||
محمد تقی لسان الملک سپهروی فرزند میرزا محمد علی از بزرگ زادگان [[کاشان]] است. او در سال ۱۲۱۶ق در کاشان متولد شد و تحصیلات خود را در همان شهر به انجام رسانید. | محمد تقی لسان الملک سپهروی فرزند میرزا محمد علی از بزرگ زادگان [[کاشان]] است. او در سال ۱۲۱۶ق در کاشان متولد شد و تحصیلات خود را در همان شهر به انجام رسانید. سپهر از مورخان، ادیبان و شاعران عصر قاجار است که عمده شهرت او به‌خاطر تألیف کتاب "ناسخ التواریخ" است. وی در سال۱۲۹۷ق درگذشت. | ||
===گفتار محدث قمی === | ===گفتار محدث قمی === | ||
[[شیخ عباس قمی]] درباره سپهر و کتابش می‌نویسد: ''بدانکه، این بزرگوار غیر از میرزا محمد تقی کاشانی است که ملقب به «لسان الملک» و متخلص به «سپهر» است که در نویسندگی و سخنوری بحر زخّار و سپهری دوّار بوده چنانکه از مطالعه کتاب ناسخ التواریخ او معلوم می‌شود که در چه مرتبه از احاطه و طول باع و فصاحت و بلاغت و کثرت اطلاع بوده است''.<ref>قمی، فوائد الرضویة، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۷۰۲.</ref> | [[شیخ عباس قمی]] درباره سپهر و کتابش می‌نویسد: ''بدانکه، این بزرگوار غیر از میرزا محمد تقی کاشانی است که ملقب به «لسان الملک» و متخلص به «سپهر» است که در نویسندگی و سخنوری بحر زخّار و سپهری دوّار بوده چنانکه از مطالعه کتاب ناسخ التواریخ او معلوم می‌شود که در چه مرتبه از احاطه و طول باع و فصاحت و بلاغت و کثرت اطلاع بوده است''.<ref>قمی، فوائد الرضویة، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۷۰۲.</ref> | ||
== محتوای کتاب == | == محتوای کتاب == | ||
[[پرونده:ناسخ التواریخ فاطمه زهرا.jpg|150px|بندانگشتی|جلد چهارم ناسخ التواریخ شرح حال [[فاطمه زهرا(س)]]]] | [[پرونده:ناسخ التواریخ فاطمه زهرا.jpg|150px|بندانگشتی|جلد چهارم ناسخ التواریخ شرح حال [[فاطمه زهرا(س)]]]] | ||
لسان الملک سپهر بر آن | لسان الملک سپهر بر آن بوده تا یک دوره تاریخ عمومی جهان را بنگارد و پیوسته در جای‌جای کتاب بدان اشاره می‌کند. از آن میان توانسته بخشهای ذیل را تألیف کند: | ||
*'''کتاب اول''': از [[هبوط]] آدم تا هجرت [[حضرت محمد(ص)]]، مشتمل بر دو مجلد: | *'''کتاب اول''': از [[هبوط]] آدم تا هجرت [[حضرت محمد(ص)]]، مشتمل بر دو مجلد: | ||
#'''مجلد اول''': از [[هبوط]] [[آدم]] تا میلاد [[مسیح]] | #'''مجلد اول''': از [[هبوط]] [[آدم]] تا میلاد [[مسیح]] | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
[[سید محمدعلی قاضی طباطبایی|قاضی طباطبایی]] در کتاب [[تحقیق درباره اول اربعین سید الشهداء]] می‌نویسد: ''ناسخ التواریخ از تواریخ رسمی دولتی دوره [[قاجار]] است و باید بر محتویات تاریخی بدون مدرک آن اعتماد ننمود حق داشته کسی که از بزرگان فرموده: مطالعه آن کتاب جایز نیست و در این که نتوان ناسخ را مصد نقل قرار داد. شکی نیست اگر در نقلیات آن دقت و تحقیق شود بر ایرادات و اشکالات و لغزش‌های زیادی و نقلیات خلاف واقعی برخورد می‌شود که بیرون از حد و شمار است و باید در این باره تألیف مستقلی در چند مجلد گرد آورده شود''.<ref>قاضی طباطبایی، تحقیق درباره اول اربعین سید الشهداء، ۱۳۸۳ش، ص۹۷.</ref> | [[سید محمدعلی قاضی طباطبایی|قاضی طباطبایی]] در کتاب [[تحقیق درباره اول اربعین سید الشهداء]] می‌نویسد: ''ناسخ التواریخ از تواریخ رسمی دولتی دوره [[قاجار]] است و باید بر محتویات تاریخی بدون مدرک آن اعتماد ننمود حق داشته کسی که از بزرگان فرموده: مطالعه آن کتاب جایز نیست و در این که نتوان ناسخ را مصد نقل قرار داد. شکی نیست اگر در نقلیات آن دقت و تحقیق شود بر ایرادات و اشکالات و لغزش‌های زیادی و نقلیات خلاف واقعی برخورد می‌شود که بیرون از حد و شمار است و باید در این باره تألیف مستقلی در چند مجلد گرد آورده شود''.<ref>قاضی طباطبایی، تحقیق درباره اول اربعین سید الشهداء، ۱۳۸۳ش، ص۹۷.</ref> | ||
[[مرتضی مطهری]] هم می‌نویسد: ''صاحب ناسخ التواریخ تا حدی که سراغ داریم مرد متدینی بوده، اما تاریخش زیاد اعتبار ندارد چون یک‌تنه بوده و کار دیگر هم داشته و این همه تاریخ‌نویسی کار یک نفر نیست که بخواهد تاریخ دنیا را بنویسد. ولی باز هم شاید معتبرترین تاریخی که او از نظر خودش نوشته تاریخ‌های دور است. تاریخ زمان خودش را هم نوشته (تاریخ قاجاریه) اما هیچ اعتبار ندارد. چون معاصر با پادشاهان قاجار بوده، تاریخ را طوری نوشته که مطابق میل آنها بوده است.''<ref>مطهری، مجموعه آثار، ج۱۵، ص۳۵.</ref> | [[مرتضی مطهری]] هم می‌نویسد: ''صاحب ناسخ التواریخ تا حدی که سراغ داریم مرد متدینی بوده، اما تاریخش زیاد اعتبار ندارد. چون یک‌تنه بوده و کار دیگر هم داشته و این همه تاریخ‌نویسی کار یک نفر نیست که بخواهد تاریخ دنیا را بنویسد. ولی باز هم شاید معتبرترین تاریخی که او از نظر خودش نوشته تاریخ‌های دور است. تاریخ زمان خودش را هم نوشته (تاریخ قاجاریه) اما هیچ اعتبار ندارد. چون معاصر با پادشاهان قاجار بوده، تاریخ را طوری نوشته که مطابق میل آنها بوده است.''<ref>مطهری، مجموعه آثار، ج۱۵، ص۳۵.</ref> | ||
رسول جعفریان نیز درباره ناسخ معتقد است این کتاب به جز بخش تاریخ قاجاریه‌اش، فاقد ارزش تاریخی و در واقع منسوخ التواریخ است.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۳ش، ص۳۶.</ref> | رسول جعفریان نیز درباره ناسخ معتقد است این کتاب به جز بخش تاریخ قاجاریه‌اش، فاقد ارزش تاریخی و در واقع منسوخ التواریخ است.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۳ش، ص۳۶.</ref> | ||