معجم ما کتب عن الرسول و اهل البیت (کتاب)

از ویکی شیعه
مُعجَم ما کُتِبَ عن الرَّسُولِ و اهل‌ البَیت
اطلاعات کتاب
نویسندهعبدالجبار الرفاعی (متولد ۱۹۵۴م)
موضوعکتاب‌شناسی آثار نگاشته شده درباره پیامبر اسلام(ص) و اهل‌بیت(ع)
زبانعربی
مجموعه۱۱ جلد
اطلاعات نشر
ناشروزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات
تاریخ نشر۱۳۷۱ش


مُعجَم ما کُتِبَ عن الرَّسُولِ و اهل‌ البَیت کتابی است که به معرفی آثار نوشته‌شده درباره پیامبر اسلام(ص) و اهل‌بیت(ع) می‌پردازد. این کتاب به زبان عربی و تألیف نویسنده عراقی عبدالجبار الرفاعی القَحطانی (متولد سال ۱۹۵۴م-۱۳۳۲ش) است.

مؤلف در این معجم، ۲۹۷۹۴ اثر اعم از کتاب، پایان‌نامه و مقاله را که به زبان‌های مختلف نگاشته شده، در یازده جلد تنظیم نموده است. تعداد ۱۳۰۵۹ اثر از این مجموعه، درباره امام و امامت از شیعه است.

معرفی و جایگاه

مُعجَم ما کُتِبَ عن الرَّسُولِ و اهل‌ البَیت کتابی است به زبان عربی در زمینه کتاب‌شناسی، نوشته عبدالجبّار بن اجخیم، رَفاعی قَحطانی است.[۱]

کتاب معجم، مجموعه‌‏ای یازده جلدی است که در شانزده بخش به معرفی آثار نگاشته‌شده درباره پیامبر اسلام(ص) و اهل‌بیت(ع) می‌پردازد.[۲] عبدالجبار در این معجم از ۲۹۷۹۴ اثر اعم از کتاب، پایان‌نامه، مقاله که به زبان‌های مختلف نگاشته شده است، نام می‌‏برد.[۳]

این کتاب در سال ۱۳۷۱ش توسط مؤسسه طبع و نشر وزارت ارشاد اسلامی منتشر شده است.[۴]

درباره نویسنده

عبدالجبار الرفاعی سال ۱۹۵۴م مصادف با سال ۱۳۳۲ش در شهر رفاعی از مناطق جنوب عراق به‌دنیا آمد. وی در سال ۱۹۷۸م به حوزه علمیه نجف پیوست و در آنجا به یادگیری مقدمات و سطوح مشغول گشت. سپس آموختن مقطع سطح در حوزه علمیه قم و منظومه سبزواری را در حوزه علمیه نجف نزد سید مسلم حلی (متوفای ۱۴۰۱ق) گذراند.[۵]

عبدالجبّار رفاعی، درس خارج را در حضور اساتید همچون سید محمود هاشمی شاهرودی فقیه و سیاستمدار ایرانی (متوفای ۱۳۹۷ش)، سید احمد مددی از فقهای معاصر شیعه (متولد ۱۳۳۰ش) و باقر ایروانی (متولد ۱۳۲۸ش) به‌مدت هشت سال آموخت. او دارای اجازه روایت از سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی از مراجع تقلید شیعه (متوفای ۱۳۶۹ش) و عده‌ای دیگر از عالمان شیعه است.[۶]

ساختار و روش

رفاعی کار تدوین معجم را بر اساس نوع حرفی که عنوان کتاب یا مقاله با آن نگاشته شده، در کتاب‌های عربی، فارسی، اردو، کردی و غیره بر اساس ترتیب الفبای عربی تدوین نمود و در آثاری که به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و غیره نگاشته شده بر اساس ترتیب الفبای لاتین تهیه شده است‏، مرتب نمود.[۷]

مؤلف در ترتیب مداخل معجم بر عناوین کتاب‌ها و مقالات تکیه کرده است‏.[۸] مداخل کتاب در هر بخش، طبق ترتیب الفبایی کامل مرتب گشته[۹] و حرف تعریف (أل) جز در مواردی که( أل) جزء اصل کلمه بوده، در ترتیب الفبایی در نظر گرفته نشده است.[۱۰]

مؤلف در این کتاب برای اختصار، از رمزها استفاده نموده است.[۱۱]

ساختار

معجم ما کتب عن الرسول در شانزده بخش تنظیم شده است؛

بنابر گزارش گروهی از نویسندگان معاصر، مؤلف معجم ما کتب عن الرسول و اهل البیت، تعداد ۱۳۰۵۹ اثر درباره امام و امامت از شیعه را فهرست کرده است.[۱۶]

پانویس

  1. رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت‏، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۲۷۸.
  2. رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت صلوات الله علیهم‏، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۶.
  3. رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت‏، ۱۳۷۱ش، ج۱۱، ص۵۲۲.
  4. محمدعلی،‏ معجم المؤلفات الإسلامیة فی الرد علی الفرقة الوهابیة، ۱۴۳۰ق، ص۴۷۸.
  5. «رفاعی عبدالجبار»، آبادیس، دانشنامه عمومی.
  6. «رفاعی عبدالجبار»، آبادیس، دانشنامه عمومی.
  7. رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل‌البیت‏، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۵- ۱۶.
  8. رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل‌ البیت‏، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۶.
  9. رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل‌ البیت، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۶.
  10. رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل‌ البیت‏، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۷.
  11. رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل‌ البیت‏، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۲۲- ۲۳.
  12. رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت‏، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۹۱.
  13. رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت‏، ۱۳۷۱ش، ج۵، ص۷.
  14. رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت‏، ۱۳۷۱ش، ج۹، ص۲۹۹.
  15. رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت صلوات الله علیهم‏، ۱۳۷۱ش، ج۱۰، ص۱۸۵.
  16. جمعی از نویسندگان‏، امامت‌پژوهی، ۱۳۸۱ش، ص۲۲‏.

یادداشت

منابع

  • جمعی از نویسندگان‏، امامت‌پژوهی، زیر نظر یزدی مطلق، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی‏، چاپ اول، ۱۳۸۱ش‏.
  • رفاعی، عبد الجبار، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت صلوات الله علیهم‏، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات‏، چاپ اول، ۱۳۷۱ش.
  • محمدعلی، عبدالله،‏ معجم المؤلفات الإسلامیة فی الرد علی الفرقة الوهابیة، بی‌جا، مرکز الزهراء الإسلامی‏، چاپ اول، ۱۴۳۰ق.
  • نرم‌افزار تراجم و کتاب‌شناسی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.