محمد بن حسین حسینی
| عالم، ادیب و شاعر شیعی | |
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| نام | ابوجعفر محمد بن حسین حسینی |
| نام مستعار | ابن امیر حاج |
| زادروز | قرن ۱۲ قمری |
| محل زندگی | نجف |
| وفات | قرن ۱۳ قمری |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید نصرالله بن حسین حائری مدرس |
| آثار | الآیات الباهرات فی معجزات النبی(ص) و الائمة الهداة • ارجوزة فی تاریخ المعصومین الاربعة عشر • تاریخ نورالباری و ... |
ابوجعفر محمد بن حسین حسینی مشهور به ابن امیر حاج، عالم، ادیب و شاعر شیعی قرن ۱۲ و ۱۳ قمری.
وی خود را شاعر آل رسول نامیده بود و چندین کتاب در مورد تاریخ زندگانی و رویدادهای مربوط به معصومین و اهل بیت پیامبر(ص) نگاشته و به نظم در آورده است. کتاب الآیات الباهرات فی معجزات النبی(ص) و الائمة الهداة(ع) از جمله آثار اوست.
زندگی و نسب
از زادگاه و تاریخ تولد و زندگانی ابن امیر حاج اطلاع دقیقی در دست نیست، جز اینکه نوشته‌اند وی ساکن نجف بوده و در همان شهر درگذشته است.[۱]
نسب وی با ۲۲ واسطه به امام سجاد(ع) می‌رسد.[۲]
اساتید و شاگردان
درباره استادان و شاگردان وی نیز آگاهی چندانی نیست و تنها سید محسن امین[۳] یکی از استادان وی را، به نام سید نصرالله بن حسین حائری مدرس نام برده است.
آثار
آثار چاپی
چند اثر به ابن امیرحاج نسبت داده‌اند که تاکنون فقط یکی از آنها به چاپ رسیده است و آن کتاب شرح الشّافیة ابوفراس است که برای ابوسعد عبدالله فخری زاده، قاضی عراق تألیف کرده است.[۴]
تألیف این کتاب در ۱۱۷۴ق آغاز و در ۱۱۸۳ق پایان یافته و سپس به چاپ‌های متعدد رسیده است.[۵]
آثار خطی
آنچه از آثار خطی وی می‌شناسیم عبارت‌اند از:
- الآیات الباهرات فی معجزات النبی(ص) و الائمة الهداة(ع)، که آن را برای سید نصرالله بن حسین حائری مدرس (استاد خود) به نظم درآورده است.[۶]
نسخه‌ای ناقص از این کتاب در کتابخانه شخصی محمدعلی خوانساری موجود بوده است[۷]؛
- ارجوزة فی تاریخ المعصومین الاربعة عشر، که به گفته آقابزرگ[۸] ضمن مجموعه‌ای در خزانه کتب آل عیسی عطار در بغداد موجود بوده و خود او آن را دیده است. این کتاب با عنوان منظومة فی تواریخ الائمة(ع) نیز یاد شده است؛
- تاریخ نورالباری؛ دیوان شعری است در تاریخ اهل بیت(ع) که آن را بعد از کتاب الآیات الباهرات در اواخر عمر در ۱۱۷۷ق سروده و در پایان آن شعری کوتاه راجع به سلسله نسب فخری‌زاده آورده است.
نسخه‌ای از این کتاب در کتابخانه شیخ محمد سماوی موجود است و آقابزرگ[۹] آن را دیده و نوشته است که گویا به خط خود ناظم است.
وی در مقدمه مآثر، خود را شاعر آل رسول‌الله خوانده است؛[۱۰]
- مآثر آباءِ خاتم الانبیاء که درباره معرفی نیاکان پیامبر(ص) است. این اثر نسب آن حضرت را با ۴۹ واسطه به حضرت آدم رسانده است. نسخه‌ای از این کتاب به خط ابوالقاسم شریف اصفهانی مازندرانی در ۱۲۷۱ق به شماره ۶۲۲۵ در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران[۱۱] موجود است؛
- نفثات المصدور، که نسخه‌ای از آن در کتابخانه محمد سماوی محفوظ است.[۱۲]
پانویس
یادداشت
منابع
- آقا بزرگ تهرانی، الذریعة.
- همو، طبقات اعلام الشیعة فی القرن الثانی بعد العشرة، نسخه خطی، کتابخانه شخصی سیدعزیز طباطبائی در قم.
- ابن امیر حاج، محمد، مآثر آباء خاتم الانبیاء، فیلم نسخه شماره ۶۲۲۵ کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران.
- امین، محسن، اعیان الشیعه، به کوشش حسن امین، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
- جامعه، خطی.
- مدرس، محمدعلی، ریحانة الادب، تبریز، ۱۳۴۷ش.
- مرکزی، خطی.
- مشار، چاپی عربی.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دایرة المعارف بزرگ اسلامی