قصر بنی‌مقاتل
سرخ
قصر بنی‌مُقاتِل یا مُقاتِل، از منزل‌گاه‌های نزدیک کوفه که امام حسین(ع) در واقعه کربلا، پس از عذیب هجانات در آنجا منزل کرد و سپس شبانه راهی نینوا شد. امام حسین(ع) در این منزلگاه از عبیدالله بن حر جعفی و عمرو بن قیس مشرقی خواست که به او بپیوندد، اما آنها دعوت امام را نپذیرفتند. اهمیت این مکان نزد شیعیان به حضور و عبور امام حسین(ع) از آن است.
وجه تسمیه
در این منزل قصری متعلق به مقاتل بن حسان بن ثعلبه بوده است.[۱] این منزلگاه میان عین التمر و شام و در نزدیکی قطقطانه قرار داشته است.[۲] امام حسین(ع) پس از عذیب هجانات به آنجا رفت.[۳] وی شبانه از قصر بنی مقاتل به سمت نینوا حرکت کرد.[۴]
وقایع
امام حسین(ع) در قصر بنی مقاتل، شخصی را که گفته شده حجاج بن مسروق جعفی بوده است[۵] به خیمه عبیدالله بن حر جعفی فرستاد و از او خواست به دیدار ایشان بیاید. اما عبیدالله عذر آورد و پس از خواندن آیه استرجاع گفت: من قادر به یاری دادن او نیستم و دوست ندارم که او مرا ببیند یا من او را ببینم. امام حسین(ع) خود به خیمه او رفت و او را برای یاری فراخواند، عبیدالله عذر آورد ولی اسبش را در اختیار امام گذاشت امام آن را نپذیرفت.[۶]
گفتگوی امام حسین(ع) و عبید الله بن حر جعفی در قصر بنی مقاتل
امام حسین(ع) از عبید الله بن حر جعفی خواست که به او بپیوندد.
عبیدالله بن حر جعفی: به خدا سوگند، می‌دانم هر کس تو را همراهی کند در رستاخیز سعادتمند خواهد بود ولی امید ندارم که بتوانم برای تو کاری کنم. در کوفه هم یاوری برای تو نمی‌شناسم. تو را به خدا سوگند می‌دهم مرا به این کار وادار مکن که هنوز تن به مرگ درنداده‌ام، اما این اسب من که نامش ملحقه است از تو باشد...[۷]
اکنون که خودت از یاری دادن ما خودداری می‌کنی به اسب تو هم نیازی نداریم.[۸] پس اگر ما را یاری نمی‌کنی، بپرهیز از اینکه جزو کسانی باشی که با ما می‌جنگد. سوگند به خدا اگر کسی فریاد ما را بشنود و ما را یاری نکند، هلاک می‌شود.[۹]
هیچ گاه علیه شما قیام نخواهم کرد.[۱۰]
در برخی منابع از دیدار عمرو بن قیس مشرقی به همراه پسر عمویش با امام حسین(ع) در این منزل یاد شده است. آنان نیز در برابر درخواست یاری امام عذر آوردند. امام آنان را نیز امر کرد تا از آنجا دور شوند تا صدای کمک‌خواهی امام را نشنوند.[۱۱]
به گفتۀ عقبة بن سمعان، امام حسین(ع) شبانه از قصر بنی مقاتل به سمت نینوا حرکت کرد، در نزدیکی همین منزل بود که بر زین اسب خوابش برد. پس از آنکه بیدار شد آیه استرجاع را بر زبان جاری کرد و بر اساس خوابی که دیده بود از کشته شدن خود و همراهانش خبر داد. جمله معروف علی اکبر که «هنگامی که بر حق هستیم از مرگ هراسی نداریم؛ فَإِنَّنَا إِذاً لَا نُبَالِی أَنْ نَمُوتَ مُحِقِّین» در همین جا گفته شده است.[۱۲] برخی منابع این خواب امام حسین و گفتگوی وی با علی اکبر را مربوط به منزل ثعلبیه دانسته‌اند.[۱۳]
پانویس
- ↑ ابن الفقیه، البلدان، ص۲۱۷.
- ↑ حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۳۶۴.
- ↑ جعفریان، اطلس شیعه، ص۶۶، نقشه شماره۳۵.
- ↑ مفید، الارشاد، ج۲، ص۸۲.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۷، ص۳۰.
- ↑ دینوری، اخبارالطوال، ص۲۵۱-۲۵۰؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۱۷۴؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۰۷.
- ↑ دینوری، اخبارالطوال، ۲۵۱-۲۵۰.
- ↑ دینوری، اخبارالطوال، ۲۵۱.
- ↑ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۰۷؛ مفید، الارشاد، ج۲، ص۷۲.
- ↑ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۱۷۴.
- ↑ کشی، رجال، ص۱۱۳-۱۱۴.
- ↑ مفید، الارشاد، ج۲، ص۸۲.
- ↑ ابن اعثم، الفتوح، ج۵، ص۷۰-۷۱.
منابع
- ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، کتاب الفتوح، تحقیق: علی شیری، بیروت، دارالأضواء، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.
- ابن الفقیه، احمد بن محمد بن اسحاق همذانی، البلدان، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۱۶ق.
- بلاذری، احمد بن یحیی، انساب‌الأشراف(ج۳)، تحقیق محمدباقر محمودی، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۹۷۷ق/۱۳۹۷م.
- بلاذری، احمد بن یحیی، کتاب جمل من انساب‌الأشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.
- جعفریان، رسول، اطلس شیعه، تهران، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ۱۳۸۷ش.
- حموی بغدادی، یاقوت، معجم البلدان، بیروت، دارصادر، ۱۹۹۵م.
- دینوری، احمد بن داود، اخبارالطوال، تحقیق عبد المنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸ش.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد أبوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷
- کشی، محمد بن عمر، رجال الکشی، مشهد، انتشارات دانشگاه مشهد، ۱۳۴۸ش.
- مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.