محمّدباقر کَمَره‌ای خُمینی (۱۲۸۴ش-۱۳۷۴ش) عالم شیعی قرن چهاردهم قمری، نویسنده و مترجم کتاب‌ها و مقالات متعددی بود. وی تحصیلات خود را در قم و نجف نزد علمایی همچون شیخ عبدالکریم حائری، سید ابوالحسن اصفهانی، میرزای نائینی و آقا ضیاء عراقی گذراند. وی پس از بازگشت به ایران عمده فعالیت خود را به تألیف و ترجمه گذراند و در دهه‌های ۲۰ و ۳۰ شمسی در حدود ۵۰ اثر از خود به جای گذاشت. محمدباقر کمره‌ای از نویسندگان مجله آیین اسلام بود و تشکلی به نام «هیئت روحانی منتظم» را تاسیس کرد. مدفن وی در حرم عبدالعظیم حسنی است.
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۳۲۳ق |
| تاریخ وفات | ۵ محرم ۱۴۱۶ق |
| محل دفن | حرم عبدالعظیم حسنی |
| شهر وفات | تهران |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | عبدالکریم حائری یزدی • سید ابوالحسن اصفهانی • میرزای نائینی • آقا ضیاء عراقی |
| محل تحصیل | اراک • قم • نجف • تهران |
| تألیفات | ترجمه متون و منابع دینی |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | تشکیل «هیئت روحانی منتظم به پیشوایان دین» |
زندگی‌نامه
محمدباقر کمره‌ای در سال ۱۳۲۳ق (مصادف با ۱۲۸۴ش) در کمره از اطراف خمین به دنیا آمد. نسبت او در الذریعه چنین آمده است: محمدباقر بن محمد بن محمدرضا بن علی‌اصغر کمره‌ای. وی تحصیلات مقدمات و سطوح را در مکتب‌خانه نزد پدرش حاج شیخ محمد گذراند و برای ادامه تحصیلات ابتدا به اراک و پس از آن در سال ۱۳۴۱ق به قم مهاجرت کرد.[۱] او در قم نزد شیخ عبدالکریم حائری که آن زمان از عراق به قم تبعید شده بود، سطوح عالیه را آموخت. کمره‌ای در سال ۱۳۴۹ق به نجف رفت و نزد سید ابوالحسن اصفهانی، میرزای نائینی، آقا ضیاء عراقی و دیگران ادامه تحصیل داد.[۲]
شیخ محمدباقر در سال ۱۳۵۸ق مصادف با ۱۳۱۸ش به کشور بازگشت و در وطن خود ساکن شد و پس از مدتی به شهر ری کوچ کرد.[۳] چنان که از زندگی‌نامه کمره‌ای به دست می‌آید اقامت او در تهران در سال ۱۳۲۰ش بود. وی در تهران به اقامه نماز جماعت و تدریس خارج فقه و اصول پرداخت و دست به کار فعالیت‌های علمی، نگارشی و مطبوعاتی زد و تا سال ۱۳۲۴ش چندین اثر از خود به چاپ رساند.[۴]
وفات
کمره‌ای در ۵ محرم سال ۱۴۱۶ق (۱۴ خرداد ۱۳۷۴ش) از دنیا رفت و در حرم عبدالعظیم حسنی دفن شد.[۵] [۶]
تألیفات
از کمره‌ای آثار فراوانی در حوزه‌های مختلف به یادگار مانده که متجاوز از پنجاه اثر است.[۷] ترجمه برخی متون و منابع دینی مانند آثار شیخ صدوق، جلوه بیشتری در آثار او دارد.[۸]
انتقاد به کمره‌ای
سید جعفر شهیدی انتقاداتی به برخی کتاب‌های محمدباقر کمره‌ای مانند «دو گناهکار»، «عروس مدینه» و «حمزه سید الشهداء» داشته و آن‌ها را عجیب دانسته و می‌گوید انتقاد من فقط روی جنبه فضل و دانش مؤلف است که چرا باید با نوشتن این کتاب‌ها، مقام روحانیت کوچک شود.[۹]
همکاری با مطبوعات دینی
بخشی از مقالات کمره‌ای در دهه بیست شمسی در مجله آیین اسلام چاپ می‌شد. او علاوه بر مطبوعات، در مجالس مذهبی هم که توسط انجمن تبلیغات اسلامی یا مؤسسات اسلامی دیگر برگزار می‌شد، شرکت می‌کرد. وی در این سال‌ها تشکلی به عنوان «هیئت روحانی منتظم» تاسیس کرد و بیانیه‌هایی ازطرف آن در مجله آیین اسلام به چاپ رساند.[۱۰]
دیدگاه‌ها و فعالیت‌های سیاسی
کمره‌ای خود را پیرو سید جمال‌الدین اسدآبادی می‌دانست و معتقد به آزادی و حقوق برابر ملت‌ها بود و به صلح جهانی می‌اندیشید. از این رو در کنفرانس بین‌المللی صلح جهانی در وین شرکت کرد.
او با اینکه هم‌درس امام خمینی بود، در مبارزات روحانیت علیه پهلوی همراه نشد و در تأیید انقلاب سفید سخن گفت و جزوه‌ای نیز منتشر کرد. کمره‌ای در این بیانیه، به توجیه دینی انقلاب سفید پرداخت و بندبند فرامین محمدرضا شاه را قرآنی و کمال مطلوب انسانی و ایرانی معرفی کرد. گفته شده که امام خمینی از این سخنان، اظهار تأسف کرد.[۱۱] [۱۲]
کمره‌ای در اواخر حکومت پهلوی، با بیان این سخن که «از نزدیک شدن به مرز ۸۰ سال عمر نگرانم، ولی شوریدگی وضع عمومی که برای هر کس مایهٔ نگرانی است مرا به نگارش این رساله مختصر وادار کرد»، مطالبی را علیه رژیم شاهنشاهی منتشر می‌کند و در مقدمه آن از ضعف‌های حکومت پادشاهی سخن می‌گوید و از لزوم تشکیل حکومت اسلامی سخن به میان می‌آورد.[۱۳] [۱۴]
مطالعه بیشتر
- حدیث عارفان: تاریخ و بررسی رجال شهرری: شرح و احوال حضرت آیت‌الله حاج شیخ محمدباقر کمره‌ای خمینی بزرگ‌مردی از شهرری.
- اندیشه و آثار محمدباقر کمره‌ای
پانویس
- ↑ تهرانی، الذریعه، ج۸، ص۲۹۲.
- ↑ مقاله معرفی‌های گزارشی، ۱۳۸۴ش.
- ↑ مقاله معرفی‌های گزارشی، ۱۳۸۴ش.
- ↑ جعفریان، زندگی، اندیشه و آثار محمدباقر کمره‌ای، ۱۳۸۴ش؛ کمره‌ای، رموز الشهادة، ۱۳۷۶ش، مقدمه رموز الشهاده؛ مقاله معرفی‌های گزارشی، ۱۳۸۴ش.
- ↑ کمره‌ای، ۱۳۷۶ش، مقدمه رموز الشهاده.
- ↑ مقاله معرفی‌های گزارشی، ۱۳۸۴ش.
- ↑ مقاله معرفی‌های گزارشی، ۱۳۸۴ش.
- ↑ جعفریان، زندگی، اندیشه و آثار محمدباقر کمره‌ای، ۱۳۸۴ش.
- ↑ جعفریان، مقالات و رسالات تاریخی، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۵۹۱.
- ↑ جعفریان، زندگی، اندیشه و آثار محمدباقر کمره‌ای، ۱۳۸۴ش.
- ↑ نگاهی به‌اندیشه‌های آیت‌الله محمدباقر کمره‌ای، سایت مباحثات.
- ↑ جعفریان، زندگی، اندیشه و آثار محمدباقر کمره‌ای، ۱۳۸۴ش.
- ↑ نگاهی به‌اندیشه‌های آیت‌الله محمدباقر کمره‌ای، سایت مباحثات.
- ↑ جعفریان، زندگی، اندیشه و آثار محمدباقر کمره‌ای، ۱۳۸۴ش.
منابع
- کمره‌ای، محمدباقر، رموز الشهاده، ترجمه نفس المهموم، انتشارات کتابچی، ۱۳۷۶ش.
- جعفریان، رسول، مقالات و رسالات تاریخی، تهران، نشر علم، ۱۳۹۳ش.
- *جعفریان، رسول، زندگی و اندیشه و آثار محمدباقر کمره‌ای، ۱۳۸۴ش.
- تهرانی، آقابزرگ، الذریعه، بیروت، دارالاضواء.
- مقاله معرفی‌های گزارشی، مجله: آینه پژوهش، خرداد و تیر ۱۳۸۴ش، شماره ۹۲.
- نگاهی به‌اندیشه‌های آیت‌الله محمدباقر کمره‌ای، سایت مباحثات، تاریخ انتشار: ۲۰ خرداد ۱۳۹۳ش.