سید محمود دعایی
 | |
| شناسنامه | |
|---|---|
| زادروز | فروردین ۱۳۲۰ش |
| شهر تولد | یزد |
| کشور تولد | ایران |
| تاریخ درگذشت | ۱۵ خرداد ۱۴۰۱ش |
| آرامگاه | حرم امام خمینی |
| اطلاعات سیاسی | |
| مناصب | مدیر مؤسسه اطلاعات، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی |
| اطلاعات علمی و مذهبی | |
| اساتید | محمد فاضل لنکرانی • ناصر مکارم شیرازی • جعفر سبحانی • سید رضا صدر |
سید محمود دعایی (۱۳۲۰-۱۴۰۱ش) روحانی شیعه، سرپرست مؤسسه اطلاعات (۱۳۵۹-۱۴۰۱ش)، از اعضای مجمع روحانیون مبارز و شش دوره نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی (۱۳۵۹-۱۳۸۳ش). وی از مبارزان علیه حکومت پهلوی و از افراد نزدیک به امام خمینی در دوران تبعید در نجف بود و علیه حکومت پهلوی برنامه رادیویی «صدای روحانیت» را تهیه و اجرا می‌کرد.
دعایی در سال ۱۳۹۳ش نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر را دریافت کرد و در سال ۱۳۹۷ش نیز از سوی انجمن دفاع از آزادی مطبوعات به‌عنوان چهره شاخص فرهنگی انتخاب و جایزه قلم طلایی به او اهدا شد.
زندگینامه و تحصیلات
سید محمود دعایی در ۲۷ فروردین سال ۱۳۲۰ش در یزد زاده شد.[۱] پدرش سید محمد دعایی یزدی از سخنرانان یزد بود که در دوران رضا شاه علیه برخی برنامه‌ها و اقدامات حکومت اعتراض کرد و به همین دلیل دستگیر و به کرمان تبعید شد.[۲] سید محمود دعایی در ۴ سالگی به‌همراه مادرش به کرمان رفت و پس از پایان دوران دبیرستان وارد حوزه معصومیه کرمان شد. پس از گذراندن دروس مقدماتی حوزه در کرمان، به حوزه علمیه قم رفت و در درس اساتیدی مانند سید محمدباقر سلطانی طباطبایی، محمد فاضل لنکرانی، ناصر مکارم شیرازی، جعفر سبحانی و سید رضا صدر شرکت کرد و در ۱۳۴۶ش سطوح عالی را به پایان رساند. دعایی بعدها به عراق رفت و تحصیل علوم دینی را از سر گرفت.[۳]
درگذشت
سید محمود دعایی در شامگاه ۱۵ خرداد ۱۴۰۱ش در تهران درگذشت و در حرم امام خمینی به خاک سپرده شد.[۴]
فعالیت‌های قبل از انقلاب اسلامی ایران
- مبارزه با حکومت پهلوی و انتشار نشریه بعثت: دعایی در زمان تحصیل در کرمان، مبارزه علیه حکومت پهلوی را آغاز کرد و پس از ورود به قم نیز تایپ و انتشار نشریه بعثت را بر عهده گرفت.[۵] بعد از توقیف نشریه بعثت، به همکاری با ماهنامه انتقام پرداخت.[۶] به‌دنبال تبعید امام خمینی، دعایی علاوه بر چاپ و توزیع اعلامیه‌های امام خمینی، در منبرهای خود نیز به انتقاد از حکومت می‌پرداخت.[۷]
- برنامه رادیویی «نهضت روحانیت» در عراق: دعایی در سال ۱۳۴۶ش به‌دلیل فعالیت‌های سیاسی، تحت تعقیب حکومت پهلوی قرار گرفت و به همین خاطر مخفیانه به عراق رفت.[۸] مأموران حکومت پهلوی تلاش‌هایی برای بازگرداندن او به ایران انجام دادند که به سرانجام نرسید.[۹] وی در عراق به مدت سه سال برنامه رادیویی «نهضت روحانیت» یا «صدای روحانیت» را تهیه و اجرا می‌کرد که شامل خواندن سخنان و بیانیه‌های امام خمینی، اخبار انقلابیان ایرانی در داخل و خارج کشور و گزارش و تحلیل علیه حکومت پهلوی بود. این کار با حمایت سید مصطفی خمینی انجام می‌شد.[۱۰]
- همراهی با امام خمینی در نجف: دعایی از همراهان امام خمینی در سال‌های تبعید و اقامت در نجف بود و نقش رابط بین امام خمینی و سازمان‌ها و انجمن‌های اسلامی دانشجویی و برخی شخصیت‌های مبارز خارج از ایران را بر عهده داشت.[۱۱]
به‌نوشته رسول جعفریان در کتاب «جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی و سیاسی ایران»، دعایی مدتی با سازمان مجاهدین خلق همکاری می‌کرد، اما با اعلام مارکسیست شدن این سازمان، از آن جدا شد.[۱۲] [یادداشت ۱]
مسئولیت‌های پس از انقلاب ایران (۱۳۵۷ش)
- سفیر ایران در عراق: سید محمود دعایی پس از انقلاب اسلامی ایران، در ابتدای سال ۱۳۵۸ش به‌عنوان سفیر ایران به عراق رفت و در اواخر همان سال به ایران بازگشت.[۱۳]
- سرپرستی مؤسسه و روزنامه اطلاعات: دعایی در اردیبهشت ۱۳۵۹ش به سرپرستی مؤسسه اطلاعات منصوب شد و تا پایان عمر این سمت را بر عهده داشت.[۱۴]
- نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی: وی به مدت شش دوره (۱۳۵۸-۱۳۸۲ش) یکی از نمایندگان مردم تهران در مجلس شورای اسلامی بود.[۱۵]
- عضویت در مجمع روحانیون مبارز: دعایی یکی از اعضای مجمع روحانیون مبارز بوده و به‌گفته مجید انصاری، حذف وی و فخرالدین حجازی از فهرست انتخاباتی جامعه روحانیت مبارز برای انتخابات مجلس سوم در تهران (۱۳۶۶ش)، سبب اختلافاتی در این تشکل روحانی شد[۱۶] و مخالفان این حذف، تشکلی جدید با نام مجمع روحانیون مبارز به وجود آورده و با موافقت امام خمینی اعلام موجودیت کردند.[۱۷]
- عضویت در شورای تولیت بنیاد موقوفات محمود افشار: سید محمد دعایی از سال ۱۳۹۴ش به عضویت شورای تولیت بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار درآمد که هدف آن حمایت از زبان فارسی و پژوهش‌های مرتبط با فرهنگ و ادبیات ایران است.[۱۸]
جوایز
دعایی در سال ۱۳۹۳ش نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر را دریافت کرد[۱۹] و در سال ۱۳۹۷ش نیز از سوی انجمن دفاع از آزادی مطبوعات به‌عنوان چهره شاخص فرهنگی انتخاب و جایزه قلم طلایی به او اهدا شد.[۲۰].
پانویس
- ↑ «زندگینامه: سید محمود دعایی (۱۳۲۰-۱۴۰۱)»، همشهری‌آنلاین.
- ↑ «مروری بر زندگی نامه حجت‌الاسلام سید محمود دعایی»، پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ «مروری بر زندگی نامه حجت‌الاسلام سید محمود دعایی»، پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ «سید محمود دعایی درگذشت»، وبسایت عصر ایران.
- ↑ جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی و سیاسی ایران، ۱۳۹۰ش، ص۴۳۲.
- ↑ جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی و سیاسی ایران، ۱۳۹۰ش، ص۴۳۲.
- ↑ «مروری بر زندگی نامه حجت‌الاسلام سید محمود دعایی»، پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ «سید محمود دعایی درگذشت»، وبسایت عصر ایران.
- ↑ «سید محمود دعایی درگذشت»، وبسایت عصر ایران.
- ↑ دعایی، گوشه‌ای از خاطرات حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمود دعایی، ۱۳۸۷ش، ص۸۰-۹۵؛ جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی و سیاسی ایران، ۱۳۹۰ش، ص۷۶۰.
- ↑ جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی و سیاسی ایران، ۱۳۹۰ش، ص۷۶۳-۷۶۴.
- ↑ جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی و سیاسی ایران، ۱۳۹۰ش، ص۵۸۲-۵۸۳.
- ↑ «سید محمود دعایی درگذشت»، وبسایت عصر ایران.
- ↑ امام خمینی، صحیفه نور، ۱۳۸۹ش، ج۱۲، ص۲۸۳.
- ↑ «مروری بر زندگی نامه حجت‌الاسلام سید محمود دعایی»، پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ «روایت مجید انصاری از انتخابات مجالس سوم و چهارم و تأسیس مجمع روحانیون مبارز»، وبگاه تاریخ ایرانی.
- ↑ «چرا امام اجازه انشعاب داد؟»، روزنامه شرق.
- ↑ «سید محمود دعایی»، وبگاه بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
- ↑ «کسی یادی از جهادگران عرصه فرهنگ نمی‌کند»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «سید محمود دعایی: نظام پذیرفته که ما به «کاکا» وفاداریم»، ایسنا.
یادداشت
- ↑ پس از کشته شدن علی‌اصغر بدیع‌زادگان، یکی از بنیانگذاران سازمان مجاهدین خلق، به‌دست حکومت پهلوی برخی از افراد (مانند هاشمی رفسنجانی، بهشتی، منتظری، طالقانی و دعایی) و گروه‌های مبارز داخل و خارج ایران که علیه حکومت پهلوی بودند، به امام خمینی پیشنهاد و اصرار کردند سازمان مجاهدین را تأیید کند اما او نپذیرفت.(شیرعلی‌نیا، دائرة المعارف مصوّر تاریخ زندگی امام خمینی، ۱۳۹۴ش، ص۱۶۶-۱۶۷).
منابع
- امام خمینی (ره)، سید روح‌الله، صحیفه نور، تهران، مؤسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی(س)، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
- جعفریان، رسول، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی و سیاسی ایران، تهران، نشر علم، چاپ اول، ۱۳۹۰ش.
- «چرا امام اجازه انشعاب داد؟»، روزنامه شرق، تاریخ درج مطلب: ۲۴ فروردین ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۲۰ تیر ۱۴۰۰ش.
- دعایی، سید محمود، گوشه‌ای از خاطرات گوشه‌ای از خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین سید محمود دعایی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، ۱۳۸۷ش.
- «روایت مجید انصاری از انتخابات مجالس سوم و چهارم و تأسیس مجمع روحانیون مبارز»، وبگاه تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب: ۲۴ خرداد ۱۳۹۰ش، تاریخ بازدید: ۱۷ تیر ۱۴۰۱ش.
- «سید محمود دعایی درگذشت»، وبسایت عصر ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۵ خرداد ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۶ تیر ۱۴۰۱ش.
- «سید محمود دعایی: نظام پذیرفته که ما به «کاکا» وفاداریم»، ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۱۷ مرداد ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۱۵ تیر ۱۴۰۱ش.
- «سید محمود دعایی»، وبگاه بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، تاریخ بازدید: ۱۶ تیر ۱۴۰۱ش.
- شیرعلی‌نیا، جعفر، دائرة المعارف مصوّر تاریخ زندگی امام خمینی، تهران، سایان، چاپ چهارم، ۱۳۹۴ش.
- «کسی یادی از جهادگران عرصه فرهنگ نمی‌کند»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۱۲ دی ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۱۵ تیر ۱۴۰۱ش.
- «مروری بر زندگی نامه حجت‌الاسلام سید محمود دعایی»، پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱۶ خرداد ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۵ تیر ۱۴۰۱ش.