سید محمدعلی عالمی بلخابی

سید محمدعلی عالمی بلخابی

اطلاعات فردی
تاریخ تولد	۱۳۰۲ش
محل زندگی	بلخ‌اب
تاریخ وفات	۵ سنبله/شهریور ۱۴۰۰ش
محل دفن	امامزاده یحیی بن زید (افغانستان) (سرپُل)
شهر وفات	کابل
اطلاعات علمی
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسی	مبارزه علیه حزب خلق (کمونیست افغانستان) و طالبان
اجتماعی	ساختن مرقد یحیی بن زید و اقامه نماز جمعه

سید محمدعلی عالمی بَلخابی (۱۳۰۲-۱۴۰۰ش)، از عالمان شیعه افغانستان که در ولایت سرپُل این کشور فعالیت داشت. وی علیه حکومت حزب خلق کمونیستی افغانستان و نیز گروه طالبان مبارزه کرد. وی ساختمان فعلی امامزاده یحیی بن زید (افغانستان) را همراه با کتابخانه، درمانگاه و مدرسه علمیه آن تأسیس کرد. عالمی بلخابی همچنین نماز جمعه را در سرپل و مزار شریف برپا نمود.

زندگی

سید محمدعلی عالمی متولد ۱۳۰۲ش در بلخ‌اب (بلخاب)، از روستاهای سابق ولایت جوزجان و از شهرهای فعلی ولایت سرپُل متولد شد. پدرش سید محمدحسین (۱۲۳۴-۱۳۱۰ش) معروف به عالم بلخابی، از روحانیون فعال شیعه و مدرس در بلخ‌اب و یَک‌اَولَنگ (بامیان) بود و در زمان حکومت عبدالرحمن‌خان (۱۲۶۰-۱۲۸۰ش)، مدرسه علمیه‌ای در بلخ‌اب ساخت که اینک به‌نام عالمیه معروف است.

عالمی بلخابی در ۵سنبله/شهریور ۱۴۰۰ش در کابل درگذشت و در شهر سرپُل، در آرامگاه یحیی بن زید دفن شد.

همسر و سه فرزند عالمی در دوران حکومت گروه کمونیستی حزب خلق (۱۳۵۷-۱۳۷۱ش) و یک فرزند او توسط طالبان کشته شدند. سید حیات‌الله عالمی، یکی از فرزندان او، عضو حزب حرکت اسلامی افغانستان بوده و مدتی به‌عنوان نماینده سرپل در پارلمان افغانستان فعالیت کرده است.

سابقه علمی

عالمی بلخابی، درس‌های نخستین حوزوی را در عالمیه، مدرسه پدرش، آموزش دید و سپس به شهر یک‌اولنگ در ولایت بامیان رفت و نزد شیخ موسی (سیاه دره) و سید محمدحسن رییس به یادگیری کتاب‌های سطح مشغول شد. او سپس به بلخاب برگشت و به تدریس پرداخت.

عالمی در ۱۳۳۰ش به حوزه علمیه مشهد هجرت کرد و در مجلس درسی ادیب نیشابوری و سید علی هاشم خراسانی شرکت کرد. محمدعلی عالمی مدت کوتاهی نیز در قم به سر برد و سرانجام به نجف رفت.

وی در حوزه علمیه نجف در مجلس درس خویی، خمینی، سید محسن حکیم و سید محمدباقر صدر، صدرا بادکوبه‌ای، مجتبی لنکرانی، کاظم تبریزی و سید اسدالله مدنی حضور یافت و در ۱۳۳۵ش به بلخاب برگشت و مدرسه عالمیه را بازسازی کرد و آن را مرکز فعالیت‌هایش قرار داد.

فعالیت

برخی از فعالیت‌های او عبارتند از:

مبارزه علیه رژیم کمونیستی و طالبان

سیدمحمدعلی عالمی در سال ۱۳۵۷ش پس از به قدرت رسیدن گروه کمونیستی حزب خلق در افغانستان، مدتی را به‌خاطر عدم همکاری با‌ آنان در زندان گذراند. در فروردین ۱۳۵۸ش، پس از شروع قیام دایکندی و با تصمیم گروهی که عالمی نیز در آن بود، قیام علیه دولت کمونیستی در بلخاب شروع شد که تا سال ۱۳۶۳ش، ادامه داشت و با همراهی اهل‌سنت منطقه روبرو شد. عالمی پس از تشکیل حزب وحدت اسلامی افغانستان در تابستان ۱۳۶۸ش، به‌عنوان عضو شورای عالی نظارت آن انتخاب شد. او پس از تسلط طالبان در کابل (۱۳۷۵ش) به قم در ایران هجرت کرد و در ۱۳۸۱ش پس از سقوط دولت آنان به بلخاب بازگشت.

ساخت مرقد یحیی بن زید

مقالهٔ اصلی: امامزاده یحیی بن زید (افغانستان)

مرقد یحیی بن زید (۱۰۷ ـ۱۲۵ق)، نوه امام سجاد(ع) که پس از کشته‌شدن پدرش زید به‌دست بنی‌امیه علیه آنان قیام کرد و در جوزجان (شمال افغانستان) کشته شد، تا سال ۱۳۸۲ش دارای بنای کوچک و قدیمی بود. در این سال، عالمی بلخابی با کمک شیعیان افغانستان و دولت ایران، ساخت آرامگاهی را برای قبر یحیی بن زید شروع کرد و در کنار آن، تأسیس کتابخانه، درمانگاه و مدرسه رسول اعظم(ص) (مردان) و مدرسه زینب کبری(س) (زنان) نیز صورت گرفت.

نمازجمعه و مراکز مذهبی

عالمی بلخابی در سرپل و سپس مزار شریف نماز جمعه شیعیان را برپا کرد. او همچنین در روستاها و شهرهای اطراف بلخاب، مستقیم یا غیرمستقیم، چند حسینیه و مسجد را تأسیس نمود.

آثار

بلخابی دارای آثاری با موضوعات فقه، اصول، کلام، فلسفه و ادبیات عرب است و برخی از آنها چنین‌اند:

• رساله اصول عقاید
• شرح سیوطی (تقریرات درس ادیب نیشابوری)
• رساله‌ای در فلسفه
• شرح بر حاشیه ملاعبدالله
• شرح بر مکاسب شیخ انصاری
• شرح رسائل شیخ انصاری
• شرح بر کفایه
• رساله‌ای درباره گناهان کبیره.