کشتار ۱۹ جدی ۱۳۷۹ یکاولنگ

کشتار ۱۹ جدی ۱۳۷۹ یکاولنگ

تصاویر تعدادی از کشته شدگان ۱۹ جدی ۱۳۷۹ در یکاولنگ
شرح ماجرا	حمله نیروهای طالبان به منطقه یکاولنگ
زمان	۱۹ دی سال ۱۳۷۹ش
مکان	یکاولنگ، افغانستان
علت	قتل‌عام مخالفان طالبان
عاملان	نیروهای طالبان
تلفات	بیش از ۳۰۰ نفر غیرنظامی

کشتار ۱۹ جَدی ۱۳۷۹ یَکاوْلَنگ (۱۹ دی سال ۱۳۷۹ش) یکی از کشتارهایی است که توسط نیروهای طالبان در دوره اول حکومت طالبان بر افغانستان، رخ داد. در جریان این کشتار، بیش از ۳۰۰ نفر از شیعیان اهالی منطقه یکاولنگ و اطراف آن، توسط نیروهای طالبان دستگیر، و به صورت گروهی کشته شدند. اجساد قربانیان، توسط طالبان در برف رها شد و روزها بعد توسط زنان منطقه، در گورهای دسته‌جمعی دفن شدند.

اهمیت

از کشتار ۱۹ جدی/دی ۱۳۷۹ش یکاولنگ به‌عنوان بزرگ‌ترین جنایت بین‌المللی و بشری در نیم‌‍‌قرن اخیر افغانستان یاد شده‌است به طوری که سازمان ملل در خصوص این کشتار تحقیقی جداگانه‌ای انجام داده‌است. در این کشتار بیش از ۳۰۰ نفر از اهالی یکاولنگ یکی از وُلُسوالی‌های بامیان که عموما از سادات شیعه بودند، قتل‌عام شدند. برخی بر این باورند که سقوط طالبان از حکومت اول بر افغانستان،‌ ثمره خون شهدای این کشتار بوده است. یکسال بعد از این کشتار بود که حکومت طالبان سقوط کرد.

شرح رویداد

طالبان، مهر سال ۱۳۷۵ش توانست بر بخش وسیعی از افغانستان مسلط شود و با کشتن نجیب الله رئیس جمهور سابق افغانستان که در دفتر سازمان ملل متحده پناهده بود، حکومت خویش را مستقر کند. در درگیری‌های میان طالبان و حزب وحدت اسلامی افغانستان که بر بخش دیگری از افغانستان مسلط بودند، ولسوالی یکاولنگ چندین بار بین این دو گروه دست به دست شد. سرانجام بعد از مدت‌ها درگیری، در تاریخ ۱۹ جدی/دی سال ۱۳۷۹ش، نیروهای طالبان، پس از پیروزی بر نیروهای حزب وحدت، در ولسوالی یکاولنگ بامیان؛ یک کشتار گروهی را انجام دادند. نیروهای طالبان، تفتیش خانه‌به‌خانه در منطقه یکاولنگ را شروع کردند و مردان این منطقه توسط طالبان دستگیر و سپس در سه منطقه مختلف تیرباران شدند. پس از این کشتار، بخشی از شهر همچون بازار و خانه‌ها نیز توسط نیروهای طالبان ویران یا به آتش کشیده شد. براساس برخی گزارش‌ها، این کشتار به مدت چهار روز ادامه داشت.

تلفات

در کشتار ۱۹ جَدی ۱۳۷۹ یَکاوْلَنگ، بیش از ۳۰۰ تن از شهروندان شیعه ملکی ولسوالی بامیان کشته شدند. سازمان ملل، از ۱۷۰ نفر کشته، با ذکر مشخصات یاد می‌کند؛ اما تعداد کشته‌شدگان این حمله را بیش از ۳۰۰ نفر می‌داند. تمام کشته‌های این قتل‌عام، مردان بودند. بر اساس گزارش سازمان عفو بین‌الملل (منتشر شده در سال ۲۰۰۱م)، قربانیان این حادثه از میان کشاورزان، معلمان، کارگران، مغازه‌داران، کسبه، کارمندان، طلاب علوم دینی و فعالان حقوق بشر بودند. دست‌کم یک رهبر دینی و یک پزشک نیز در میان قربانیان وجود داشتند. براساس گفته یکی از شاهدان عینی ماجرا، دو کودک نیز در میان کشته‌شدگان وجود داشته است.

اجساد قربانیان حادثه توسط نیروهای طالبان، در میان انبوه برف‌های منطقه رها شدند و چند روز بعد، زنان منطقه، اجساد یخ‌زده قربانیان را در گورهای دسته‌جمعی دفن کردند.

واکنش‌ها

پس از این کشتار، بازماندگان این واقعه به دنبال پیگیری قضایی آن و تعقیب عاملانش بودند و خواسته خود را از طریق حکومت مرکزی، طالبان و سازمان‌های بین‌المللی دنبال می‌کردند. بازماندگان درخواست داشته‌اند تا سالروز این کشتار در تقویم رسمی افغانستان نیز درج شود. سازمان ملل، در خصوص این رویداد، گزارش مستقلی را تهیه کرد.