خانه عقیل
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| کاربری | قبرستان و زیارتگاه |
| مکان | مدینه |
| نامهای دیگر | مقبره بنیهاشم |
| وقایع مرتبط | تخریب بقیع |
| مشخصات | |
| وضعیت | تخریبشده |
خانه عقیل یا مقبره بنیهاشم، از بناهای تاریخی مدینه و محل دفن برخی از بزرگان بنیهاشم در قبرستان بقیع بود که وهابیان آن را تخریب کردند. عقیل بن ابیطالب در مدینه خانه وسیعی در قسمت جنوبی بقیع داشت.[۱] این خانه در زمینهایی ساخته شد که پیامبر(ص) آنها را بین مهاجرین تقسیم کرده بود.[۲]
مطابق گزارشی، پیامبر(ص) در گوشهای از این خانه میایستاد و برای اهل بقیع آمرزش میطلبید.[۳] با گذر زمان، این خانه به مکان دفن بزرگان بنیهاشم تبدیل شد و بعدها به قبرستان بقیع ملحق گشت.[۴]
این خانه به «مقبره بنیهاشم» نیز معروف است.[۵] در این خانه، ائمه بقیع و برخی دیگر از بزرگان بنیهاشم دفن شدهاند، از جمله:
- امام حسن(ع)
- امام سجاد(ع)
- امام باقر(ع)
- امام صادق(ع)
- فاطمه بنت اسد (مادر امام علی(ع))
- عباس بن عبدالمطلب
- ابوسفیان بن حارث[۶]
- عقیل بن ابیطالب
- عبدالله بن جعفر[۷]
برخی از عالمان شیعه احتمال دادهاند که حضرت فاطمه(س) نیز در خانه عقیل دفن شده باشد.[۸] مطابق گزارش محمدحسین فراهانی، شاعر و نویسنده دوره قاجار، در سفرنامه خود بین سالهای ۱۳۰۲ و ۱۳۰۳ق، در بقعه ائمه بقیع(ع) قبری منسوب به حضرت فاطمه(س) وجود داشته که شیعه و سنی در آن محل زیارت میخواندند.[۹]
فاطمه بنت اسد که در سال چهارم هجری[۱۰] یا بعد از سال هشتم[۱۱] از دنیا رفت، اولین فردی بود که در این خانه دفن شد.[۱۲]
بر پایه روایتی، امام سجاد(ع) این خانه را در حدود سال ۶۵ق بازسازی کرده است.[۱۳] بر قبور کسانی که در این خانه دفن شده بودند، بقعهای ساخته شده بود. این بقعه جزو بقعههای بقیع بود[۱۴] که در حمله وهابیان به بقیع در سال ۱۳۴۴ق تخریب شد.[۱۵]
پانویس
- ↑ ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۳۱-۳۳؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۹۵.
- ↑ نجمی، تاریخ حرم ائمه بقیع، ۱۳۸۶ش، ص۶۵.
- ↑ سمهودی، وفاء الوفاء، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۸۲.
- ↑ ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۳۱-۳۳؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۹۵.
- ↑ ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۳۱.
- ↑ ابنشبه، تاریخ المدینة المنوره، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۲۷.
- ↑ سمهودی، وفاء الوفاء، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۸۲.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۱۰ق، ج۷۹، ص۲۷.
- ↑ فراهانی، سفرنامه میرزا محمدحسین فراهانی، ۱۳۶۲ش، ص۲۲۹.
- ↑ ابنجوزی، تذکرة الخواص، قاهره، ص۶.
- ↑ ابنابیالحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۴.
- ↑ پژوهشکده حج و زیارت، بقیع در آینه تاریخ، ۱۳۹۴ش، ص۲۳۶-۲۳۸.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۳۴۴-۳۴۵.
- ↑ ابناثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۱۰، ص۳۵۲.
- ↑ دوری و مطلبی، أخبار الدولة العباسیة، ۱۹۷۱م، ص۲۴؛ نجمی، تاریخ حرم ائمه بقیع، ص۱۷۵.
منابع
- ابنابیالحدید، عبدالحمید بن هبةالله، شرح نهج البلاغة، تحقیق: محمد أبوالفضل إبراهیم، بیجا، دار إحیاء الکتب العربیة - عیسی البابی الحلبی وشرکائه، ۱۳۷۸ق.
- ابناثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق.
- ابنجوزی، یوسف بن قزاوغلی، تذکرة الخواص، قاهرة، مکتبه الثقافة الدینیة، بیتا.
- ابنسعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، بیروت، دار صادر، ۱۴۱۰ق.
- ابنشبه، عمر بن شبه، تاریخ المدینة المنوره، قم، منشورات دار الفکر، ۱۴۱۰ق.
- پژوهشکده حج و زیارت، بقیع در آینه تاریخ، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۴ش.
- دوری، عبدالعزیز و مطلبی، عبدالجبار، أخبار الدولة العباسیة، بیروت، دارالطلیعة للطباعة و النشر، ۱۹۷۱م.
- سمهودی، علی بن عبدالله، وفاء الوفاء، بیروت، دار الکتب العلمیة، الطبعة الأولی، ۱۴۱۹ق.
- فراهانی، محمدحسین، سفرنامه میرزا محمدحسین فراهانی، تهران، فردوس، ۱۳۶۲ش.
- مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، مؤسسة الطبع و النشر، ۱۴۱۰ق.
- نجمی، محمدصادق، تاریخ حرم ائمه بقیع، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۶ش.