آصِف بن بَرخیا بن سمعیا[۱] وصی حضرت سلیمان(ع) [۲] که اسم اعظم خداوند را می‌دانست.[۳] نام او را ناطورا نیز ذکر کرده‌اند.[۴] مورخان، آصف را پسرخاله[۵] و یا خواهرزاده حضرت سلیمان(ع)[۳] دانسته‌اند. آصف همچنین دوست[۶]، وزیر[۳] و کاتب سلیمان(ع)[۵] نیز بود.
| وصی حضرت سلیمان(ع) | |
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| نام | آصِف بن بَرخیا بن سمعیا |
| محل زندگی | بیت المقدس |
| اطلاعات دیگر | |
| تخصص | دانش اسم اعظم خداوند |
| پیشه | وزیر و کاتب سلیمان(ع) |
| فعالیت‌ها | حاضر کردن تخت پادشاهی ملکه سبأ نزد سلیمان |
حضرت سلیمان(ع) در اواخر عمر خود بنابر دستور الهی آصف را وصیّ خود قرار داد و مواریث، نور و حکمت را به او واگذار کرد.[۷] آصف نیز در هنگام وفات بنابر دستور الهی همه آنچه در دستش بود را به فرزندش «صفوراء» داد و او را وصی خود قرار داد.[۸] البته براساس برخی نقل‌ها آصف پس از خود، حضرت زکریا را وصی خویش نمود.[۲]
در مورد آصف نقل شده که از اسم اعظم خداوند اطلاع داشت و هر زمان دعایی داشت، مستجاب می‌شد.[۶] از امام باقر(ع) نقل شده که اسم اعظم خداوند ۷۳ حرف است و آصف تنها یک حرف از آن‌را می‌دانست.[۹]
براساس برخی منابع، پس از وفات سلیمان(ع)، ابلیس حیله‌ای به‌کار گرفت تا بگوید سلیمان به‌وسیله سحر و جادو چنین قدرت یافته بود. ابلیس سحر و جادو را در کتابی نوشت و در پشت آن آورد که این علومی است که آصف بن برخیا برای پادشاه سلیمان(ع) نوشته است.[۱۰]
آصف و عرش ملکه سبأ
بنابر آیات قرآن حضرت سلیمان(ع) خواستار آوردن تخت پادشاهی ملکه سبأ شد.[۱۱] یکی از جنیان گفت که قبل از بلند شدن حضرت سلیمان(ع) آن‌را می‌آورد.[۱۲] فرد دیگری که آگاه به کتاب بوده، گفت پیش از چشم برهم زدن سلیمان(ع)، تخت را حاضر می‌کند و این‌کار را انجام داد.[۱۳] قرآن از این فرد نام نبرده است. با این حال بنا به نظر مشهور مفسران این شخص را آصف بن برخیا دانسته‌اند.[۶] همچنین برخی این فرد را خود حضرت سلیمان(ع)[۱۴] و برخی آن‌را حضرت خضر(ع) دانسته‌اند.[۱۵]
پانویس
- ↑ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۸، ص۵۵.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۱۷۶.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۳۴۹.
- ↑ ابن حبیب، المحبر، بیروت، ص۳۹۲.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ابن ندیم، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص۴۳۰.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۴، ص۵۵۶.
- ↑ مسعودی، اثبات الوصیة، ۱۳۸۴ش، ص۷۵.
- ↑ مسعودی، اثبات الوصیة، ۱۳۸۴ش، ص۷۶.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۳۰.
- ↑ قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۵۵.
- ↑ سوره نمل، آیه۳۸.
- ↑ سوره نمل، آیه۳۹.
- ↑ سوره نمل، آیه۴۰.
- ↑ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۴، ص۵۵۷.
- ↑ به نقل از فضل الله، من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۷، ص۲۰۷.
منابع
- ابن حبیب، المحبر، تحقیق ایلزة لیختن شتیتر، بیروت، دارالآفاق الجدیدة، بی‌تا.
- ابن ندیم بغدادی، محمد بن إسحاق، الفهرست، بیروت، دارالمعرفة، چاپ دوم، ۱۴۱۷ق،
- شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح: علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: محمد جواد بلاغی، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
- فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.
- فضل‌الله، سید محمد حسین، تفسیر من وحی القرآن، بیروت، دارالملاک للطباعة و النشر، چاپ دوم، ۱۴۱۹ق،
- قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق و مصحح: سید طیب موسوی جزائری، قم، دارالکتاب، چاپ سوم، ۱۴۰۴ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: علی‌اکبر غفاری، محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- مسعودی، علی بن حسین، اثبات الوصیة للإمام علی بن أبی طالب، قم، انتشارات انصاریان، چاپ سوم، ۱۳۸۴ش.