صفحهٔ اصلی
مقاله برگزیده
تغییر جنس مرد به زن و جنس زن به مرد به‌وسیله تغییر اندام‌های بدن به‌همراه تغییرات هورمونی است. این مسئله از مسائل نوظهور در فقه پزشکی است. تغییر جنسیت با توجه به این که بر روی افراد سالم، خنثی (دو جنسه) و تَراجنسیتی صورت می‌پذیرد، به سه قسم تقسیم شده و فقیهان برای هر قسم، احکامی را بیان کرده‌اند. بنا به فتوای برخی فقهای شیعه تغییر جنسیت به‌خودی‌خود، اگر ضرر نداشته باشد و با فعل حرامی مانند لمس و نگاه حرام همراه نباشد، جایز است. برخی دیگر از فقها تغییر جنسیت در افراد سالم را حرام دانسته و انجام آن را فقط در افراد خنثی؛ به‌ویژه خنثای مشکل جایز دانسته‌اند. گفته می‌شود عده‌ای از فقها با جواز تغییر جنسیت افراد تراجنسیتی مخالفند؛ البته فقیهانی چون سید روح‌الله خمینی، حسینعلی منتظری و سیدعلی خامنه‌ای این نوع تغییر جنسیت را اگر با هدف معالجه باشد، جایز شمرده‌اند. به گفته برخی محققان، سید روح‌الله خمینی نخستین فقیهی بود که در مسئله تغییر جنسیت اظهار نظر کرد.
- ۱۱۸۰ش. درگذشت آقا محمدعلی بهبهانی فقیه، متکلم، رجالی و فرزند وحید بهبهانی (۲۷ رجب ۱۲۱۶ق)
- ۱۲۷۰ش. صدور فتوای تحریم تنباکو توسط میرزای شیرازی (۱ جمادی‌الاول ۱۳۰۹ق)
- ۱۳۶۸ش: درگذشت سید صفدرحسین نجفی، از عالمان شیعه پاکستان و مترجم قرآن به زبان اردو.
- ۱۳۷۸ش. درگذشت سید ابراهیم علم الهدی سبزواری از فقهای شیعه و شاگرد آیت‌الله میلانی (۲۴ شعبان ۱۴۲۰ق)
- ۱۴۰۰ش. درگذشت شیخ عباسعلی صادقی از عالمان شیعه در استان لرستان و تولیت حوزه علمیه کمالیه خرم‌آباد (۲۷ ربیع‌الثانی ۱۴۴۳ق)
- ۷۸۶ق. شهادت محمد مکی عاملی مشهور به شهید اول فقیه و نویسنده کتاب فقهی اللمعة الدمشقیة
- ۹۸۰ق. ولادت ملاصدرا عارف شیعه و بنیانگذار مکتب فلسفی حکمت متعالیه
- ۱۲۶۶ق ولادت میرزا حبیب‌اللّه شهیدی شاعر، عارف و مجتهد شیعه دوره قاجاریه
- ۱۳۴۶ق. درگذشت ابوتراب خوانساری فقیه، مفسّر، محدّث و رجالی شیعه (۱۲ آبان ۱۳۰۶ش)
- ۱۳۹۹ق. شروع قیام شیعیان دایکندی علیه حکومت کمونیستی افغانستان به فرماندهی محمدحسین صادقی نیلی (۱۸ فروردین ۱۳۵۸ش)
- ۱۴۱۴ق. درگذشت سیداحمد میرخانی از فقها و اساتید حوزه علمیه در قم، تهران و نویسنده کتاب سیر حدیث در اسلام (۲ آبان ۱۳۷۲ش)
- ۱۴۲۱ق. درگذشت حیدرعلی محقق از فقها و اساتید حوزه علمیه اصفهان (۲۰ مرداد ۱۳۷۹ش)
آیا می‌دانستید که...؟
- ... پوشش کعبه، با پارچه سفید، پارچه سبز و گاه زرد رنگ بود تا اینکه در عصر «الناصر عباسی» به رنگ سیاه در آمد و از آن به بعد به همین رنگ باقی ماند؟
- ... مسجد جامع اصفهان (در تصویر) از نخستین مساجد ایران است که مجموعه‌ای از سبک‌های مختلف معماری و تزییناتی چهارده قرن تاریخ اسلامی ایران را در بر دارد؟
- ... در کشور بحرین حدود ۷۰% از مسلمانان، شیعه هستند و خاندان سلطنتی حاکم بر آن‌جا از اهل‌سنت است؟
- ... نوح(ع) ۹۵۰ سال برای هدایت قومش تلاش کرد؟
- ... قیام صاحب زنج و تصرف بصره توسط زنگیان، حدود دو قرن پیش از آن، توسط امام علی(ع) پیش‌بینی شده بود؟
از مدارس علمیه حوزه علمیه خراسان در مشهد که در سال ۱۰۵۷ق، در زمان حکومت شاه عباس دوم توسط یکی از اشراف به نام خیرات خان بنا شد. مدرسه خیراتخان طی گذر زمان در معرض تخریب قرار گرفت تا اینکه پس از پیروزی انقلاب اسلامی به همت آستان قدس رضوی با همان طرح و نقشه اولیه در ۲۰۰۰ متر مربع و با تلفیقی از معماری اسلامی و ایرانی بازسازی شد. پس از توسعه حرم رضوی، این مدرسه که در محدوده حرم واقع شده بود، با ادغام در مدرسه علمیه میرزا جعفر، محل تأسیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی شد. مدرسه خیراتخان دارای کتابخانه‌ای با کتب خطی نفیس بوده است. (تصویر: نمای فعلی مدرسه خیرات خان)
حکیم و متکلم شیعه قرن هفتم هجری است. خواجه نصیر نویسنده کتاب‌ها و رساله‌های بسیاری در علوم اخلاق، منطق، فلسفه، کلام، ریاضیات و نجوم است. اخلاق ناصری، اوصاف الاشراف، اساس الاقتباس، شرح الاشارات، تجرید الاعتقاد، جامع الحساب و کتاب مشهور زیج ایلخانی و تذکرة فی علم الهیئة در علم نجوم، از آثار مهم و مشهور او هستند. او همچنین رصدخانه مراغه و در کنار آن کتابخانه مراغه را با بیش از ۴۰۰ هزار جلد کتاب بنا نهاد. نصیرالدین طوسی احیاگر فلسفه و مبتکر روش فلسفی در کلام شیعه دانسته شده است. برخی از علمای بزرگ شیعه که شاگرد وی بود‌ه‌اند، عبارت‌اند از علامه حلی، ابن میثم بحرانی و قطب الدین شیرازی. (تصویر: تمبر یادبود خواجه نصیرالدین طوسی چاپ شده از سوی اداره پست ایران)
گروهی از شیعیان که پیروِ باورهای شیخ احمد احسایی و جانشینان اویند. مهم‌ترین باورهای آنها اعتقاد به رکن رابع و جسم هورقلیایی است. شیخیه می‌گویند تنها راه کشف معارف، توسل به معصومان است و انسان به استقلال قادر به درک هیچ‌یک از علوم نیست حتی در مسائلی مانند زراعت و صنایع. آنها عقل را در استخدام نقل می‌دانند و می‌گویند اگر عقل مسئله‌ای را متوجه می‌شود تنها با استمداد از انوار اهل بیت است. شیخیه دارای عقاید خاصی در مقایسه با دیگر فرق تشیع است. آنها درباره معاد می‌گویند؛ جسد در قبر تجزیه شده و از بین می‌رود و به طبیعت باز می‌‌گردد. جسد دوم انسان، جسد هورقلیایی است و فناپذیر نیست. معاد با همین جسم هورقلیایی صورت می‌گیرد. عقیده دیگر آنها رکن رابع است که بر طبق آن، در هر عصری، شیخ و انسان کاملی وجود دارد که احكام را بدون واسطه از امام زمان (عج) می‌گيرد و به مردم میرساند. شیخیه به دو گروه اصلی در کرمان و آذربایجان تقسیم می‌شوند که در برخی عقاید با یکدیگر اختلاف نظر دارند. (تصویر: مسجد شیخیه در بصره)
