ابودرداء: تفاوت میان نسخه‌ها
←منابع: اصلاح ارقام |
|||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
در مورد دوران خلافت [[حضرت علی(ع)]]، [[نصر بن مزاحم]] آورده است که وی در [[جنگ صفین]] پس از اعتراض به [[معاویه]] و گفتگو با حضرت علی(ع)، همراه با ابوامامه باهلی از جنگ کناره‌گیری کرد.<ref>نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ص ۱۹۰.</ref> | در مورد دوران خلافت [[حضرت علی(ع)]]، [[نصر بن مزاحم]] آورده است که وی در [[جنگ صفین]] پس از اعتراض به [[معاویه]] و گفتگو با حضرت علی(ع)، همراه با ابوامامه باهلی از جنگ کناره‌گیری کرد.<ref>نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ص ۱۹۰.</ref> | ||
درباره تصدی منصب قضای [[شام]] گفته شده است که [[عمر بن خطاب|عمر]] شخصاً قضای [[دمشق]] را به او محول کرد و قاضی در غیاب امیر و والی، جانشین او به شمار می‌رفت<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۳، ص۱۲۳۰.</ref> یا اینکه به فرمان عمر، [[معاویه]] او را قاضی دمشق کرد.<ref>ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۸، ص۱۷۶.</ref> بنا به قولی دیگر او در زمان خلافت [[عثمان]] قاضی دمشق شد،<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۴۶۱۶۴۷.</ref> ولی چنین به نظر می‌رسد که در زمان خلافت [[عثمان]] در منصب قضا ابقا شده باشد. | درباره تصدی منصب قضای [[شام]] گفته شده است که [[عمر بن خطاب|عمر]] شخصاً قضای [[دمشق]] را به او محول کرد و قاضی در غیاب امیر و والی، جانشین او به شمار می‌رفت<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۳، ص۱۲۳۰.</ref> یا اینکه به فرمان عمر، [[معاویة بن ابی‌سفیان |معاویه]] او را قاضی دمشق کرد.<ref>ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۸، ص۱۷۶.</ref> بنا به قولی دیگر او در زمان خلافت [[عثمان]] قاضی دمشق شد،<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۴۶۱۶۴۷.</ref> ولی چنین به نظر می‌رسد که در زمان خلافت [[عثمان]] در منصب قضا ابقا شده باشد. | ||
==درگذشت== | ==درگذشت== | ||
نسخهٔ ۲۸ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۰۳
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | عُوَیمر بن زبد بن قیس بن عائشة بن امیة بن مالک خزرجی انصاری |
| کنیه | اَبودَرْداء |
| لقب | عویمر |
| مهاجر/انصار | انصار |
| نسب/قبیله | خزرج |
| درگذشت | در دمشق درگذشت |
| مدفن | باب الصغیر - دمشق |
| مشخصات دینی | |
| زمان اسلام آوردن | گفته شده: روز بدر |
| حضور در جنگ‌ها | فتح شام و جزیره قبرس، جنگ احد و جنگ یرموک |
| نقش‌های برجسته | از گردآورندگان قرآن |
| دیگر فعالیت‌ها | قاضی دمشق و روایت از پیامبر(ص) |
عُوَیمر بن زید خزرجی انصاری معروف به اَبودَرْداء انصاری، از اصحاب پیامبر(ص) و از گردآورندگان قرآن که در فتح شام و جزیره قبرس، و در جنگ یرموک حضور داشت و مدتی در دمشق متصدی امر قضا بود.
نسب
در ضبط نام پدر و سلسله نسب او اختلافاتی وجود دارد، چنانکه نام پدرش را ثعلبه، عامر و مالک نیز نوشته‌اند.[۱] همچنین برخی «عویمر» را لقب ابودرداء و نام او را عامر دانسته‌اند.[۲] ابودرداء پیش از بعثت پیامبر(ص) به تجارت اشتغال داشت و آخرین کس از خاندان خود بود که اسلام آورد.
اسلام آوردن ابودرداء
او در خانه بتی داشت که عبدالله بن رواحه، دوست صمیمیش در جاهلیت و اسلام، آن را درهم شکست و پس از آن وی همراه با ابن رواحه به حضور رسول خدا(ص) رسید و مسلمان شد.[۳] پیغمبر(ص) میان او و سلمان فارسی احتمالاً پیش از جنگ بدر عقد برادری برقرار ساخت.[۴] به نقل سیوطی، وی در روز بدر اسلام آورد و در جنگ احد شرکت داشت.[۵]
گردآوری و تعلیم قرآن
ابودرداء یکی از معدود کسانی بود که در گردآوری قرآن شرکت داشت.[۶] وی به فرمان عمر، برای تعلیم قرآن به شام رفت و در دمشق اقامت کرد[۷]، چنانکه در حلقه قرائت او بیش از هزار تن شرکت می‌کردند.[۸] او در سفری از شام به مدینه، مصحف شامیان را با مصاحف مدینه مقابله کرد.[۹]
از راویان احادیث پیامبر(ص)
ابودرداء احادیث فراوانی از پیامبر(ص) روایت کرده[۱۰]. مجموعه قابل توجهی از این احادیث در مسند احمد بن حنبل آمده است.[۱۱]
خصوصیات
ابودرداء در قدیمی‌ترین منابع به عنوان حکیمی عابد شناخت می‌شد.[۱۲] و ابونعیم اصفهانی، ضمن وصف او به عارف متفکر و حکیم عابد، پاره‌ای از سخنان حکمت‌آمیز او را نقل کرده است.[۱۳] مواعظ ابودرداء در بسیاری از آثار اخلاقی مورد توجه قرار گرفته است.[۱۴]
فعالیت‌های نظامی و سیاسی ابودرداء
در جریان فتوح شام ابودرداء با سپاه اسلام به آن دیار رفت و سرپرست یکی از دو قرارگاه مسلمانان در آن ناحیه بود.[۱۵] وی همچنین در جنگ یرموک (۱۳ق) قضای سپاه اسلام را عهده‌دار بود.[۱۶] گفته‌اند که ابودرداء در ۲۷ق در فتح جزیره قبرس شرکت داشته است.[۱۷] ابن کثیر نیز نام او و ابوامامه باهلی را در شمار کسانی آورده که مردم را به خونخواهی عثمان تشویق می‌کردند،[۱۸] ولی این روایت‌ها تنها با قول غیر مشهور در مورد تاریخ وفات ابودرداء (۳۸ یا ۳۹ق، پس از واقعه صفین) سازگاری دارد.[۱۹]
در مورد دوران خلافت حضرت علی(ع)، نصر بن مزاحم آورده است که وی در جنگ صفین پس از اعتراض به معاویه و گفتگو با حضرت علی(ع)، همراه با ابوامامه باهلی از جنگ کناره‌گیری کرد.[۲۰]
درباره تصدی منصب قضای شام گفته شده است که عمر شخصاً قضای دمشق را به او محول کرد و قاضی در غیاب امیر و والی، جانشین او به شمار می‌رفت[۲۱] یا اینکه به فرمان عمر، معاویه او را قاضی دمشق کرد.[۲۲] بنا به قولی دیگر او در زمان خلافت عثمان قاضی دمشق شد،[۲۳] ولی چنین به نظر می‌رسد که در زمان خلافت عثمان در منصب قضا ابقا شده باشد.
درگذشت
ابن‌عبدالبر و ابن‌اثیر از تاریخ‌نگاران اهل تسنن معتقدند بنا بر قول مشهور‌تر و صحیح‌تر، ابوالدرداء در دوران خلافت عثمان (سال ۳۲ یا ۳۳ق) و در دمشق درگذشته است.[۲۴] در برخی از منابع تاریخی، مقبره او در قبرستان باب الصغیر دانسته شده است.[۲۵] با این حال در کشور اردن، استان إربِد مقبره‌ای به ابوالدرداء نسبت داده شده است[۲۶]، چنانکه در اطراف استانبول نیز دو مزار منسوب به ابودرداء وجود دارد.[۲۷]
پانویس
منابع
- ابن ابی حاتم، عبدالرحمن، الجرح و التعدیل، حیدرآباد دکن، ۱۳۷۲ ق/۱۹۵۲م.
- ابن ابی داوود، عبدالله بن سلیمان، المصاحف، قاهره، ۱۳۵۵ق.
- ابن اثیر، علی بن محمد، اسد الغابة، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹ق.
- ابن حبان، محمد، مشاهیر علماء الامصار، به کوشش فلایشهامر، قاهره، ۱۳۷۹ق/ ۱۹۵۹م.
- ابن حبیب، محمد، المحبّر، حیدرآباد دکن،۱۳۶۱ق/ ۱۹۴۲م.
- ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، حیدرآباد دکن، ۱۳۲۶ق.
- ابن حنبل، احمد، مسند الامام احمد بن حنبل، قاهره، ۱۳۱۳ق.
- ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دارصادر.
- ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، به کوشش علی محمد بجاوی، قاهره، کتب‌ة نهضة مصر.
- ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، عمان، دارالبشیر.
- ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، به کوشش ثروت عکاشه، قاهره، ۱۹۶۰م.
- ابن کثیر، البدایة؛
- ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، به کوشش مصطفی سقا، قاهره، ۱۳۵۵ ق/۱۹۳۶م.
- ابو علی مسکویه، احمد بن محمد، الحکمة الخالدة، به کوشش عبدالرحمن بدوی. تهران، ۱۳۵۸ش.
- ابو نعیم اصفهانی، احمد بن عبدالله، حلیة الاولیاء، بیروت، ۱۳۸۷ ق/۱۹۶۷م؛
- بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۷ق/ ۱۹۷۷.
- بسوی، یعقوب بن سفیان، المعرفة و التاریخ، به کوشش اکرم ضیا عمری، بغداد، ۱۳۹۴ ق/۱۹۷۴م.
- بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، به کوشش دخویه، لیدن، ۱۸۶۵م.
- حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، حیدرآباد دکن، ۱۳۲۴ق.
- ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، به کوشش شعیب ارنؤوط، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.
- سایت المقامات، صفحه «ضریح الصحابی الجلیل ابی‌الدرداء»، تاریخ بازدید: ۲۱ آبان ۱۴۰۱ش.
- سیوطی، حسن المحاضرة فی تاریخ مصر و القاهرة، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۷ق/ ۱۹۶۷م.
- طبری، تاریخ.
- ماوردی، علی ابن محمد، ادب الدنیا و الدین، بیروت، ۱۴۰۷ق/ ۱۹۸۷م.
- نصر بن مزاحم منقری، وقعة صفین، به کوشش عبدالسلام محمد هارون، قاهره، ۱۳۸۲ق/ ۱۹۶۲م.
- واقدی، محمد بن عمر، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.
- Necdet, Istanbul da sahabe Kabir ue makamalan, Ankara, Renkofset matbaacilik.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دائرة المعارف بزرگ اسلامی
- ↑ نک: ابن هشام، السیرة النبویة، ج۲، ص۱۵۲؛ ابن قتیبه، المعارف، ص۲۶۸؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۳، ص۱۲۲۷.
- ↑ ابن ابی حاتم، الجرح و التعدیل، ج۳(۲)،ص۲۶؛ حاکم، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۳۳۶.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۳۹۱.
- ↑ ابن هشام، السیرة النبویة، ج۲، ص۱۵۲؛ ابن حبیب، المحبّر، ص۷۵.
- ↑ سیوطی، حسن المحاضرة فی تاریخ مصر و القاهرة، ج۱، ص۲۴۴.
- ↑ بخاری، التاریخ الکبیر، ج۴(۱)، ص۷۶.
- ↑ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۱۳، ص۷۳۱.
- ↑ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۳۴۶.
- ↑ ابن ابی داود، المصاحف، ص۱۵۵.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۳۹۲؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۳۳۷.
- ↑ مسند احمد، ج۶، ص۴۴۰-۴۵۲.
- ↑ نک: ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۳۹۲؛ بخاری، التاریخ الکبیر، ج۴(۱)، ص۷۷.
- ↑ ابونعیم، حلیة الاولیاء، ج۱، ص۲۰۸۲۲۷.
- ↑ نک: ابوعلی مسکویه، الحکمة الخالدة، ص۱۲۶، ۱۷۶؛ ماوردی، ادب الدنیا و الدین، ص۱۰۲، جاهای مختلف.
- ↑ بسوی، المعرفة و التاریخ، ج۳، ص۲۹۸.
- ↑ طبری، تاریخ، ج۳، ص۳۹۷
- ↑ نک: بلاذری، فتوح البلدان، ص۱۵۴؛ طبری، تاریخ، ج۴، ص۲۵۸
- ↑ ابن کثیر، البدایة، ج۷، ص۲۲۸
- ↑ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۲۲۹؛ ابن‌اثیر، اُسُد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۲۰.
- ↑ نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ص ۱۹۰.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۳، ص۱۲۳۰.
- ↑ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۸، ص۱۷۶.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۴۶۱۶۴۷.
- ↑ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۲۲۹؛ ابن‌اثیر، اُسُد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۲۰.
- ↑ ابن حبان، مشاهیر علماء الامصار، ص۵۰.
- ↑ «ضریح الصحابی الجلیل ابی‌الدرداء»، در سایت المقامات.
- ↑ نک: ایشلی، ص۳۳-۳۴، ص۱۰۲-۱۰۵